Mekke
Ji Wîkîpediya
Mekke (bi erebî مكة Makka yan jî مكة المكرّمة Makka al-Mukarrama) bajarek mezin li rojava yê welatê Sûdî Erebîstan ê ye û pirr û hindik 100 km ji Behra Sor (Derya Sor) dûrtire. Tevayiya nifûsa bajêr 1.294.168 e (li gora hêjmara sala 2004 an). Mekke di Îslam ê de û ji bona misilmanan bajarekî pîroze, ji ber ku Mizgefta Pîroz û Kabe li wî bajarê ne. Her sal di dema hec da bi milyonan misilman ji her derên dinyayê terin Mekkê û bi vî avayî yek ji penc rûkneyên ola Îslam ê tînin şindê. Lê ji nemisilmanan ra ser lêdana bajarê Mekkê qedexe ye. Di Kurdî de herwiha bilêvkirinên Mekkê û Mekih jî ji bo vî bajarî hene.
[biguherîne] Coxrafya
Medîne li bakûr, Jîddah li rojava û Taîf jî li rojhilat a Mekkê dimînin. Bajarê Mekkê di navbera rêzên du çiyan da bi cîh digirî. Derdora Mekkê bi temamî çîya û çol e. Bajarê kewn belê li dora Kabê hatî bû çê kirin, lê îro qet tiştek ji bajarê kewn şinda nemaye. Mizgeft a Pîroz bi heft Mînaran û Kabe jî di navenda bajêr da ne.
[biguherîne] Dîrok
Li gora ola Îslam ê Hz. Îbrahîm lawê xwe Îsmaîl û jina xwe yê bi nav Hacer anîye şinda îro yê bajarê Mekkê û dûra bi tev lawê xwe, bi fermana Xwedê, Kabe disa ji nuva inşa kiriye. Di sala 570 an da Hz Mihemmed li Mekkê ji dayik bûye. Di çel saliya Pêxamber Mihemmed da Quran a Pîroz cara yekemin bi sûreya E'leq li çîyayê Mekkê hatiye danin. Bajar di sala 630 an da ket destê misilmanan û nebawermend êdî başebaş bi bin ketin. Dîsa di wî salê da Hz. Mihemmed di Mekke yê da xutba xwe yî xatir xastinê ji misilmanan ra xwend.
Lê hîna di berê dema Hz. Mihemmed Mekke bajarekî bazirganiyê bû. Karwanên ji Suriye yê, Misir ê û hîn welatên din ji Mekkê va derbaz dibûn û bi vî avayî mirovên Mekkê yê li gora mirovên bajarên din yên Erebistan ê gellekî dewlemend bûn.
