Témpé
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi
Témpé iku sawijining panganan sing digawé saka kacang kedhelé sing difermentasi. Fermentasi témpé nganggo kapang rhizopus ("ragi témpé"). Témpé iku jaré ciptanané wong Jawa.
Témpé sugih mawa serat, kalsium, vitamin B lan dat wesi. Béda karo tahu, témpé rasané rada kecut. Témpé akèh dikonsumsi ing Tanah Jawa, nanging saiki wis disenengi ora mung saubenging Indonésia nanging uga sadonya. Utamané kaum végétarian seneng marang témpé minangka gantiné daging.
Bab lan Paragraf |
[sunting] Jenis témpé
| Ngaran | Prétalan |
|---|---|
| témpé bongkrèk | digawé saka ampas klapa |
| témpé bosok | témpé sing wis bosok lan dienggo bumbu, contoné gudheg utawa léthok (tumpang) |
| tempe gembus | digawé saka ampas kedhelé |
| témpé oncom | uga namung diarani oncom; digawé saka ampas kacang; wernané oranye; Neurospora sitophila |
[sunting] Cara Panggawéné
[sunting] Bahan
Kedhelé 10 kg, ragi témpé 20 gram, banyu sacukupé
[sunting] Alat
Tampah amba, èmbèr, kranjang, rak pring, cithakan, adhukan kayu, dandang, karung goni lan kompor utawa tungku.
[sunting] Carané
- Resiki kedhelé terus direndhem sawengi supaya kulité gampang nglothok.
- Klothok kulit kedhelé, nganggo mesin utawa diplècèti nganggo diidak-idak.
- Sawisé dikumbah resik terus dikukus nganggo dandang sakjam, terus diangkat, lan dielèr ing tampah.
- Sawisé adhem diolèsi ragi témpé.
- Lebokké cithakan kang dialasi plastik, utawa dibungkus godhong gedhang. Plastik utawa godhong gedhang kudu dibolongi amrih ragi témpé olèh hawa.
- Tumpuk cithakan lan krukubi nganggo karung goni. Sawisé sawengi wiwit thukul jamuré.
- Cithakan isi témpé dijèjèr ing rak pring sawengi.
- Wetokké témpé saka cithakan.
[sunting] Cathetan
- Ruangan kudu resik lan ana jendhélané. Ing usum udan ruangan kudu diwènèhi lampu supaya ora pati adhem.
- Témpé gampang bosok sawisé 2 1/2 dina jroning bungkusan.
- Supaya awèt, iris témpé ukuran kurang luwih 1/2 mm, garingké nganggo oven kanthi suhu 750 jroning 55 menit.[1]
[sunting] Sajarah témpé
Témpé iku sawijining panganan sing digawé saka kacang kedhelé sing difermèntasi. Fermèntasi témpé nganggo kapang rhizopus ("ragi tempe"). Témpé iku jaré ciptanané wong Jawa. Témpé kuwi sugih serat, kalsium, vitamin B lan zat wesi. Béda karo tahu, témpé rasané rada kecut. Témpé akèh dikonsumsi ing Tanah Jawa, nanging saiki wis disenengi ora mung saubenging Indonésia nanging uga sadonya. Utamané kaum vegetarian seneng marang témpé minangka gantiné daging. Panganan tradisional iki wis dikenal awit jaman mbiyèn, utamané ana ing dhaerah Jawa, khususé Yogyakarta lan Surakarta. Ana ing bab 3 lan bab 12 manuskrip Serat Centhini, wis ditemokaké tembung témpé. Upamanée kanggo aran panganan “ jaé santen témpé ” lan “ kedhelé témpé srundèngan ”. saka cathetan sajarah, utamané témpé digawé saka kedhelé ireng lan kondhang ing dhaerah Mataram, Jawa Tengah. Tembung “ témpé ” asalé saka bahasa Jawa Kuna. Ing jaman Jawa Kuna ana panganan kang I warnané putih kagawé saka sagu, lan diarani “ tumpi ”. Témpé anyar sing uga nduwèni warna putih, katon mèh padha karo panganan kang diarani “ tumpi ” mau. Sumber liyané ngandharaké, yèn pagawéan gawé témpé diwiwiti nalika jaman “ Tanam Paksa ” ing Jawa. Sakliyané kuwi,uga ana wong kang nduwèni gagasan yèn témpé iku dikenalaké dening wong-wong Tionghoa kang gawé panganan, yaiku kedhelé kang difermèntasi nganggo kapang Aspergillus. Indonésia iku salah sijiné negara kang ngasilaké kedhelé paling akèh uga dadi pasar kedhelé kang paling gedhé ing Asia. Kurang luwih 50% saka konsumsi kedhelé Indonésia kang awuud témpé, 40% tahu, lan 10% wujud liyané (tauco, kecap, lan liya-liyane).
[sunting] Delengen uga
[sunting] Pranala jaba
Cithakan:Cookbook
- (en) Info tempeh
- (en)Buku bab Tempe
- How to make tempeh at home — In-depth instructions on obtaining a tempeh starter and making tempeh at home.
- How We Make and Eat Tempeh Down on The Farm - Mother Earth News, Issue # 47 - September/October 1977
- Useful links about tempeh
