Kendhang

Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi

Kendhang

Kendhang iku salahsijining piranti gamelan Jawa sing ditabuh nganggo kombinasi antara tlapakan karo driji, dadi ora nganggo tabuh. Ing musik modhèrn, piranti iki digolongaké piranti perkusi. Kendhang disèlèhaké ing wadhah panyangga saka kayu sing wujudé mèmper huruf Y.

[sunting] Wujud

Wujudé mèh silindher, simetris, ing salah siji sisih rada gedhé tinimbang sisih lawané. Bagéyan sing luwih gedhé umumé disèlèhaké ing tengening panabuh. Kendhang iki ukurané luwih cilik tinimbang bedhug.

[sunting] Jinis

Ana 4 jinis kendhang sing umum dienggo ing gamelan yaiku: (urutan saka sing paling gedhé ukurané)

Kendhang gendhing utawa kendhang ageng, nduwé nadha swara paling cendhèk
Kendhang wayangan
Kendhang batangan utawa ciblon
Kendhang ketipung, nduwé nadha swara paling dhuwur

[sunting] Fungsi

Piranti gamelan iki fungsiné kanggo ngatur irama utamané yèn arep ngowahi irama uga kanggo ngatur tempo musik supaya ajeg. Kendhang uga sok kanggo tengeran babak-babak ing reroncèn musik gamelan lan ing pérangan akir/panutup swara suwukan.

[sunting] Jinis swara lan cara nabuh

Akèh jinis swara sing isa diasilaké saka piranti kendhang iki yaiku antarané:

Dlong: swara iki metu saka tengah bagéyan kendhang sing gedhé (kejaba kendhang ketipung), ditabuh nganggo kabèh driji lan sabagéyan tlapakan sing langsung diculaké. Swara iki nduwé nadha paling cendhèk.
Dhah: swara iki metu saka sisi utawa pinggir bagéyan kendhang sing gedhé (kejaba kendhang ketipung), ditabuh nganggo kabeh driji lan sabagéyan tlapakan tangan sing langsung diculaké.
Thung: swara iki metu saka tengah bagéyan kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo driji sing langsung diculaké. Yèn ing kendhang ketipung, swara iki metu saka bagéyan kendhang sing gedhé ning ditabuh nganggo jempol utawa driji panuding sing langsung diculaké.
Ket: swara iki metu saka pérangan tengah kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo pucuk driji utamané pucuk driji panuding, driji panunggul karo driji manis lan ora langsung diculaké (tetep nempèl) utawa nutup.
Tong: swara iki metu saka sisi utawa pinggir bagéyan kendhang sing cilik, ditabuh nganggo pucuk driji panunggul lan driji manis lan langsung diculaké.
Tak: swara iki metu saka bagéyan kendhang sing cilik, ditabuh nganggo kabeh driji lan sabagéyan tlapakan tangan lan ora diculaké utawa tetep nempèl, déné tlapakan tangan tengen nempèl ing bagéyan kendhang sing gedhé. Swara iki nduwé nadha paling dhuwur.
Deng: swara iki metu saka bagéyan kendhang sing gedhé, ditabuh nganggo kabèh driji ono ing sisih pinggir kendhang. Sumber : Hari Kendhang Kabupaten Madiun.

[sunting] Notasi

Notasi swara kendhang sing umum dienggo yaiku:

Swara dlong diwakili simbol D
Swara dhah diwakili simbol b
Swara thung diwakili simbol p
Swara ket diwakili simbol k
Swara tong diwakili simbol o
Swara tak diwakili simbol t
Swara deng diwakili simbol B

Piranti gamelan Jawa
Gongan: Gong (Ageng \| Suwuk) \| Kempyang \| Kethuk \| Kempul \| Kenong Balungan: Saron (Peking \| Barung \| Demung) \| Slenthem \| Slentho Panerusan: Bonang (Barung \| Panerus \| Panembung) \| Gendèr (Barung \| Panerus \| Panembung) \| Gambang \| Siter \| Celempung \| Suling \| Rebab Kendhang: (Gendhing \| Batangan \| Wayangan \| Ketipung) \| Bedhug Liyane: Kecer \| Kepyak \| Kemanak \| Keplok \| Senggakan \| Alok \| Gerong \| Sindhen

Piranti gamelan Jawa