Paria
Manipud iti Wikipedia
?
Paria |
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Panakaidasig iti Siensia | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Nagan a binomial | ||||||||||||||
Momordica charantia Descourt. |
Ti paria (English: bitter gourd, Tagalog: ampalaya), ket ti masida a bunga ti tropical ken subtropical a mula a Momordica charantia, a maibilang a kapapaitan iti amin a masida a nateng. Ti bunga ken dagiti naganus nga uggot ken bulong ti paria ket mabalin a sidaen. Ti bunga ti paria ket isu ti maysa a kangrunaan a ramen a nateng ti pinakbet, nalatak a luto iti nateng dagiti Ilokano.
Ti nagtaudan a lugar ti paria ket saan a masinunuo malaksid a naisigud daytoy a mula kadagiti tropico a lugar. Kaaduan a maimulmula ti paria iti Abagatan nga Asia ken Abagatan-a-Daya nga Asia, kasta met iti China ken iti Caribbean. Maar-aramat iti luto dagiti Intsik kas napait a pangtempla. Matartaraken met iti intero nga India ket sadiay maar-aramid kas maysa a chip wenno sangkap a maawagan iti karela chips a paggugusto unay dagiti Indiano. Manmano ketdi a mailaok iti dadduma pay a nateng gapu iti nakaro a kinapait daytoy.
Iti sangalubongan, adu ti pakaaramatan ti paria a kas tradisional nga agas. Adda samayna a pangagas iti infeksion ti HIV. Iti medisina nga ayurvedic iti India, nalatak ti paria kas "mula nga insulin" ket maisingsingasing kadagiti addaan diabetes.