Pablo Neruda

Manipud iti Wikipedia

Pablo Neruda
Pablo Neruda, 1970
Naipasngay
Julio 12, 1904 Parral, Chile
Pimmusay
Setiembre 23, 1973 Santiago, Chile

Ti am-ammo a Pablo Neruda (12 Julio 1904 – 23 Setiembre 1973) ket parbo a nagan ni Ricardo Eliecer Neftalí Reyes Basoalto, maysa a mannurat a taga-Chile.

Mabigbig a kas maysa kadagiti kaindaklanan a mannaniw nga Español iti maika-20 a siglo, ni Neruda ket maysa a nagaget a mannurat, a dagiti putarna ket agduduma manipud kadagiti naessem a dandaniw ni ayat, surrealista a dandaniw, historikal nga ep-epiko, political a dandaniw, agingga iti dandaniw kadagiti gagangay a bambanag a kas iti nakaparsuaan ken iti baybay. Naited ken ni Neruda ti Premio Nobel iti Literatura idi 1971.

Iti unos ti panagbiagna, nalatak met ni Neruda gapu kadagiti political a pammatina. Maysa a naregget a komunista, nagpaay kas maysa a senador ti Partido Komunista ti Chile iti Congreso ti Chile, sakbay a napilit a napapanaw iti pagilianna.

Ti parbo a nagan ni Neruda, a nagbalin idi agangay a legal a naganna, ket inadawna ken Jan Neruda, maysa a mannurat ken mannaniw a Czech.

Linaon 1 Kabibiag 2 Dagiti obrana 3 Veinte poemas de amor y una canción desesperada 3.1 Puedo escribir los versos más tristes esta noche 4 Dagiti naawatna a pammadayaw

[baliwan] Kabibiag

[baliwan] Dagiti obrana

[baliwan] Veinte poemas de amor y una canción desesperada

Ti koleksion a Veinte poemas de amor y una canción desesperada (Iloko: Duapulo a daniw ti ayat ken maysa a kanta ti pannakapaay; English: Twenty Poems of Love and a Song of Despair), a naipablaak idi 1924, ti kalatakan a dandaniw-ayat ni Neruda. Nagbalin a kontroversial dagitoy a dandaniw gapu iti eroticismona. Nupay kasta, naidaydayaw daytoy a koleksion ket naipatarus iti adu a pagsasao ket kadagiti naglabas a dekada, riniwriw a copia daytoy ti naiwaras ken nailako gapuna a nagbalin a kalalatakan nga obra ni Neruda.

[baliwan] Puedo escribir los versos más tristes esta noche

Patarus iti Iloko ti Puedo escribir los versos más tristes esta noche, ti maika-20 a daniw iti Veinte poemas de amor y una canción desesperada.

Ita a rabii makaputarak kadagiti kalilidayan a binnatog.

Isuratko, kas pagarigan: "Naburak ti rabii
ket iti adayo agkutkutimermer dagiti asul a bituen."

Agkankanta ti angin-rabii nga agwerwerret iti langit.

Ita a rabii makaputarak kadagiti kalilidayan a binnatog.
Ay-ayatenka, ket no dadduma ay-ayatennak met.

Kadagiti rabii a kas itoy baludnaka dagiti takiagko.
Ag-agkanka manen ken manen iti salinong awan patinggana a langit.

Ay-ayatennak, no dadduma ay-ayatenka met.
Kasano koma a ti uray sino dina ayaten dagiti dadakkel naglinaay a matam.

Ita a rabii makaputarak kadagiti kalilidayan a binnatog.
Tapnon panunoten nga awankan iti ikutko. Tapnon riknaen a napukawkan kaniak.

Tapnon imdengan ti naglawa a rabii, nga ad-addan a nakalawlawa gaput' kaawanmo.
Ket ti berso agtinnag iti kararua a kas iti linnaw iti karuotan.

Ania kadit' makagapu a ti ayatko dinaka mabukodan.
Naburak ti rabii ket awanka ditoy dennak.

Isu daytoy ti amin. Iti adayo adda agkankanta. Iti adayo.
Saan a mapnek 'toy kararuak a napukawnaka.

Sapsapulennaka 'toy imatangko a kas man umay kenka.
Birbirokennaka 'toy pusok, ket awanka ditoy arpadko.

Ti isu met la a rabii a mangpappapudaw iti isu met la a kaykayo.
Data, iti daydi a panawen, ket saanen a kas iti sigud.

Saankan nga ay-ayaten, pudno dayta, ngem anian ti panangayatko kenka.
Padpadasen ti timekko a sapulen ti angin a mangapiras iti panagdengngegmo.

Iti sabali. Ikutannakan ti sabali. A kas kadagiti agekko idi.
Ti timekmo. Ti nasilnag a bagim. Ti awan inggana a matam.

Saankan nga ay-ayaten, pudno dayta, ngem nalabit ay-ayatenka.
Ababa ti ayat, naunday ti manglipat.

Ta kadagiti rabii a kas itoy baludnaka dagiti takiagko,
saan a mapnek ti kararuak a napukawnaka.

Uray pay no daytoyen ti maudi a saem nga impaaymo a sagabaek,
ken dagitoy dagiti maudin a berso a suratek para kenka.


Impatarus ni Roy V. Aragon [1]

[baliwan] Dagiti naawatna a pammadayaw