Eksplozija

Izvor: Wikipedija

Eksplozija je ekstremno brza kemijska reakcija praćena praskom, oslobađanjem velike količine topline i naglim povećanjem volumena zbog stvaranja plinovitih proizvoda. Osnovna je značajka eksplozije nagli skok tlaka u sredini gdje je ona izazvana. Ima razarajuće učinke. Ukratko rečeno, eksplozija je nekontrolirano širenje čestica.

Ekspanzija je kontrolirano širenje čestice. To je npr. kada se dogodi "eksplozija" tekućeg goriva (npr. benzina) u klipu motora, a pošto čestice nemaju gdje, onda se ta snaga prenosi na klip i gura klip gore-dolje i pokreće kardansko vratilo, koje se daljnjim prenošenjem prenosi na kotače.

[uredi] Brzina izgaranja

Brzina izgaranja određuje se vremenom koje je potrebno za izgaranje uzroka eksploziva određenih izmjera. Ona varira između nekoliko milimetara u sekundi (nitrocelulozni barut (trinitroceluloza)) i 400 m/s (crni barut) i ovisi o tlaku pod kojim se izgaranje odvija.

[uredi] Detonacija

Detonacija je proces širenja kemijske reakcije unutar eksplozivne tvari nadzvučnom brzinom. Detonacijska brzina varira između 2800 m/s (amonit) i 9200 m/s (oktogen) i povećava se s porastom gustoće eksploziva. Osjetljivost eksploziva na udarac također je različita: glicerol-trinitrat i praskava živa (živin fulminat) eksplodirat će ako na njih padne teret od 2 kilograma s 4 centimetra visine, a amonit (amonijev nitrat) ako isti teret padne s visine od 105 centimetara.

Ni temperatura koja uzrokuje spontano paljenje eksploziva nije jednaka: praskava živa eksplodira na 180 do 200°C, a crni barut na 310°C. Crni barut razvija prilikom eksplozije tlak od 281 MPa (megapaskala), a praskava želatina (kolodijski pamuk) tlak od 1342 MPa. Za izazivanje eksplozije bitniji je više tlak od topline.

Među navedenim vrstama eksploziva nema oštrih granica. Nekada je crni barut bio univerzalni eksploziv. Želatiniranjem visokobrizantnoga celuloznog nitrata (trinitroceluloze) brzina detonacije toliko se smanjuje da on može služiti kao barut. Sredstva koja smanjuju brzinu detonacije nazivaju se flegmatizatorima (voda, voskovi, vazelin), a ona koja povećavaju osjetljivost zovu se senzibilatori (aluminijski prah).