Káso Ñemombe'u
Vikipetãmegua
KÁSO ÑEMOMBE'U GUARANÍME – CUENTOS POPULARES PARAGUAYOS
Tembikuaa'aty rechaukaha |
(jehaijey) KÁSO
Ha'e umi ñemombe'u iñasãiva ñane retãpýre ha ñande rapicha omombe'úva imandu'akuévo hembiasakue térã ambue hapicha rembiasakuére. Opaichagua káso niko oĩ, péicha, ñahendukuaa póra, pombéro, pláta yvyguy, paje, Pychãichi ha Perurima umíva rehegua. Oĩ avei omombe'úva mba'éichapa heñóikuri tavakuéra, ỹramo oñe'ẽva guyra, mymba, térã ka'avokuéra rehe.
Oĩ itie'ỹva, avei ñanembopukáva, ñanemongyhyjéva ha opaichaguáva. Upeichavérõ jepe, maymáva ñanerekombo'e ohechaukágui ñandéve pe ñande rekoite; avei oguerekógui upe arandu ka'aty oje'eha. Ko'ága rupi ae oñembyaty ha mbeguekatúpe ojehai ohóvo. Avei oñemomba'eguasúve ha ojehechakuaaramojey.
(jehaijey) KÁSO ÑEMOMBE'U
Oiko oparupirei, taha'e ha'ehápe, ñane retãpýre. Terere jerépe, ka'ay he'ẽ syrykuhápe, tataypýpe, ỹramo omanóva ñeguereko'ẽháme. Mokõi, mbohapy, irundy térã hetave tapicha oñembyatýrõ, katuete oikova'erã káso ñemombe'u. Ñane retãme niko ñaimehaguéicha jaikuaa umi káso, jepéramo peteĩminte.
(jehaijey) KÁSO MOMBE'UHA
Umíva ha'e umi omombe'úva. Katuete oimeva'erã ijapytepekuéra ñande ru, ñande sy, ñane ramói, ñande jarýi. Ha'ekuéra ha'e umi oikuaavéva, ha iñe'ẽ mbegue sogue sogue rorýpe oikuaaukáva ñandéve umi mba'e ojehuva'ekuendaje.
Umi ñande rapicha okaraygua niko ha'e umi oikuaa ha omombe'ukuaavéva, upevakuére avei hetave oĩ oñemombe'úva Guaraníme ha sa'ive España ñe'ẽme.
(jehaijey) PÓRA
Ohai: David A. Galeano Olivera ("Kuña póra")
Karai Victorio Pirandello ha ita'ýra -pytagua mokõive- oúkuri Italiagui ha oguahẽ rire ñane retãme ojogapo Ypakaraípe. Tuicha ndaje upe yvy ha'ekuéra ojoguava'ekue. Henyhẽte opaichagua yvyrágui, upevakuére omba'apo hikuái yvyra ñekytĩ ha jehepyme'ẽme. Tuichaitereígui upe yvy ojoguáva, ombovókuri hikuái heta hendápe, péicha oñepyrũ oityraẽ peteĩ hendápe ha upégui ohasa ohóvo ambuépe. Mokõivemínte omba'apo. Sapy'apy'a omoirũjepi chupekuéra karai González ikarretami reheve.
Peteĩ jey ndaje, karai Pirandello ra'y opu'ãkuri ha ha'eño oho oity hagua yvyra. Upe ára, ha'e oike peteĩ tenda pyahúpe, oĩva peteĩ ysyrymi mboypýri. Oguejy hymba kavaju árigui, omosaingo vosa ogueruhápe hembi'urã, ha'e... upéikatu oiporavo yvyra oity hagua, ha ohoreíma heseve. Oñepyrũ ndaje ombota ha ombota, ha upeichaháguinte ohendu máva ombotáva avei ikupépe. Ojere, omaña, ha ndohechái mba'eve. Upémarõ, oñepyrũjeýkuri ombota, ombota ha ombota, ha vokóike ohendujey ombotáva, ko'ága ijykére.
Ojere, omañajey, ha... ndohechái mba'eve. Oñembotavyeténte ha'e; ha ombojoapyjeýnte hembiapo. Ombota, ombota ha ombotajey, ha neipamírõ guarã ohendujeýkuri máva ombotáva avei, ága katu, henondépe. Upérõ jekoraka'e karai Pirandello ra'y ojesaupi, omaña henonde gotyo, ha ...... mba'eve ndohechái.
Ñemondýi reheve, ojupi hymba kavaju ári ha pya'épeko oipykúi hóga rape. Mba'evete nomombe'úikuri itúvape. "Añeñanduvai", he'ínte chupe. Ambue ára, opu'ã ha ohojeýkuri omba'apohaguáicha. Oguahẽ upépe ha upeichaiténte avei oikojey hese. Irundy ára pukukue jeveve oikókuri upe mba'e karai Pirandello ra'ýre, ha upeichavérõ jepe, mba'evete vera nomombe'úi itúvape. Upéinte niko, upe ára pohápe, oguahẽ ndaje oúvo karai González ikarretami reheve. Upe karia'y vaicháku ojeroviavéva hese ha omombe'u chupe hembiasakue. "Oiméne niko póra mba'e, che ra'y", he'ijekoraka'e chupe karai González. Oho hikuái mokõive upe tenda peve. Oguejy hikuái. Karai González oguapy ijypypete ohenduhaguáicha",oimeraẽ mba'e. Mitãkaria'ymi katu, jepiverõguáicha, oñepyrũ ombota yvyra oity hagua. Ombota, ombota ha ombota, ha upeichaháguinte ohendu máva ombotáva ikupépe. Opóvoi ha he'i karai González-pe: "Rehendúpara'e". "Nahániri, nahendúi mba'éve", he'ikuri ndaje karai González, ha upei ombojoapy: "Oiméne nderehe ojeroviave, upévare ndévente oñeñandukáhina", ha upéi he'ive: "Jagueruva'erã karai Pa'i ha ñañembo'e hese". Karai Pirandello ra'y ombohováikuri kóicha: "Cherehénteramo ikatu jagueru, ága katu che ru ndoipotamo'ãi. Ha'e niko ndogueroviái ko'ã mba'e". Oújeko mitãkaria'y ha karai González heta oñomongeta karai Pirandello ndive, ha heta rire osẽkuri omonei chupekuéra.
Ko'ẽmi rehe oúma karai Pa'i ha hendive heta tapicha tekorei ha omomba'eguasúva umi mba'e. Oñembo'ejoaite hikuái, ha opakuévo ñembo'eguasu, Pa'i ohovasa upe tenda ha ohypýi ykaraipyrépe. Henonde, mokõive ijyke, ha ikupe gotyo ohovasa ha ohypýikuri; ha upeichahápe ohecha hikuái mba'éichapa peteĩ hendápe otimbo pe yvy, hendy'imi tata, ha upéikatu ogue. Oguetevoi. Oñemboja hikuái, ha'e... mokõi kuimba'e ndaje osẽkuri he'i uperõ: "Jajo'óna, oiméne niko pláta yvyguy mba’e". Oñepyrũkuri ojo'o ha oimo'ã'yre ojuhu hikuái peteĩ kuña rete kanguekue. Tuicha oñemondýi ha'ekuéra. Karai Pa'i he'íkuri: "Jagueraháta, ha'e ñañotyta tupão korapýpe". Ha upeichaite jekoraka'e ojapo.
Ambue ára ko'ẽme, ohojeýkuri karai Pirandello ra'y oity hagua yvyra. Ombota, ombota ha ombota, ha'e... oity yvyra. Mba'evéma nohenduvéi...
... ha upépe opa.
(jehaijey) JASY JATERE
- Ohai David A. Galeano (Jasy Jatere niko hovatavýhina)
Peteĩ karai, hembireko ha ita'yramimi oikova'ekue Ysyry Sakãme, tava'i oïva Ka'asapápe. Upépe ojogapókuri hikuái ha omba'apo kokuépe. Mbohapy mitã jeko oguereko, ha mbohapyve iñakãhatã, hetia'e ha hesãi. Kalo'i ndaje upe iñakãhatãvéva umi mbohapy mitã'i apytégui. Ndojoguaiete Robertito ha Maria'ípe; ko'ã mokõi katu imarangatuvevoi. Kalo'i ndopytái peteĩ hendápe. "Sevo'i", he'imiva'erã chupe umi iñirũmimi. Sapy'ánte katu okañýmiva'erã hógagui. Oho ha ka'arupytũ rupi oujey. Péicha jave ndaje heta oipo'ómi; isy ohogue'ómiva'erã hetyma ha heviro'óre typycha hũ. Upeichavérõ jepe, ndoúi ha ndohói Kalo'ípe, vaicháku noñanduivavoi isy térã itúva ñenupã. "Cháke, peichaháguinte Jasy Jatere ndereraháne ha nembotavyraíne", he'ímiva'erã hikuái chupe, omondýi hag̃ ua mitã'i akãhatãitépe.
Upéinte niko peteĩ asaje, ohendu hikuái oturuñe'ẽ sapy'apy'áva hóga jerére. Upe mba'e oñandu avei isy ha itúva, ha ñembojaruhápe jeko he'íkuri Kalo'ípe: "Háke, aipóva hína Jasy Jatere ndererahaséva. Aníke remýi ko'águi. Sapy'ami rire ndaje opu'ãkuri Kalo'i túva ha ndojuhúi ita'yra'ípe: "Moõjeýmapa oiméne oho. Pévape hi'ã chéve jajokuava'erã ani hag̃ ua omýi; upéicharõ añoite opytáta ogapýpe", he'ijekoraka'e ndojuhúimarõ Kalo'ípe. Opu'ã avei upérõ karai rembirekomi, ha mokõive oñepyrũkuri oheka Kalo'ípe. Okañyetékuri. Iñipytũma katu ha ne'írãnte ojuhu hikuái chupe. Ndokéi ndaje upe pyhare. Hetaitereirasa oheka hikuái ha mamove ndojuhúi mitã'i akãhatãme.
Mbohapy ára haguépe ndaje, peteĩ karai og̃ uahẽ ha omombe'u chupekuéra moõpa ojuhúkuri peteĩ mitã'i ojoguanungáva Kalo'ípe. Pya'épeko oho hikuái ipiári ha -añetehápe- ojuhúkuri Kalo'ípe itavyraiete, ojerejekohína peteĩ yvyraróre poñyháme. Ndaikatuvéi jeko oguata, ha noñe'ẽkuaavéi avei. Naimandu'avéi itúva ha isýre. Ohupi karrétape ha ogueraha hikuái hógape. Ko'ag̃ aite peve péicha oiko. Ndokueravéi. Jasy Jatere ndaje oñembohorýkuri hese. Péicha he'i Ysyry Sakãygua...
...ha upépe opa.
(jehaijey) MBORIAHU RYĜUATÃ KÁSO
- Ohai: David A. Galeano Olivera
Karai Hilario ha hogayguakuéra oikova'ekue, ñepyrũrãme, Itakyrýpe. Upépe omba'apo hikuái ikokuépe. Mandyju ha manduvi niko umi mba'e oñemitykakuaavéva, ohepyme'ẽ hag̃ ua. Oiko porã hikuái, imboriahu ryguatã. Imarangatu hikuái. Heta tapicha ohayhu añete Hilario ha hogayguakuérape, ha oĩra’e avei ohayhu’yva chupekuéra. Péicha ndaje, peteĩ ko’ẽ, ojuhu hikuái juky iñasãiva hóga jerére. Osẽ ha ohohápente, hóga jerére, juky mante ojuhu. Oñemondýivoi ha’ekuéra. Oñembo’e avei, ha upéi ohypýi ykaraipyrépe. Ña Carmen -Hilario rembireko- oitypeíkuri ha ombyatypa peteĩ vosápe, ha’e... ka’arupytũ rupi oñotykuri -iména ndive- kuarahy reike gotyo.
Upeichavérõ jepe, upe ára guive nosẽporãvei mba’eve chupekuéra. Ña Carmen jeko oúkuri hasykatuetévoi. Hilario katu ojuhúkuri irundy hymba vaka oñekarãi ha huguypáva, upéi omanombava’ekue ichugui. Ha’e oñangareko aja hembireko ha umi hymba vakáre, ysokuéra oñemohyguatãkuri imandyjutýpe. Upeichaite jekoraka’e ojehúkuri.
Vaípeko ojehecha hikuái. Iñambuepaite hekovekuéra. Peteĩ pohãnohára chae he’íkuri chupekuéra: «Mba’evai niko ojejapo penderehe. Ndaha’éi vyrorei. Che ndachepu’akamo’ãi hese. Pehayhúramo pende rekove ha pene ñemoñare, pehova’erã ko’águi ha pya’e ave. Pepytáramo ko’ápe ikatu pemanomba; pehóramo ikatu peñakãrapu’ãjey».
Pya’e jeko Hilario ha ipehẽnguekuéra ojapyhýkuri ijaomimi ha oje’ói Itakyrýgui. Mombyryvoi oho upégui, Karaguataýpe. Upépe ojogapo vaivai; ha upéicha avei, heta ára ndaje ohasa asy. Yvýpe hamba’e oke ha okaru. Hilario ha ita’ýra ypykue ohókuri omba’apo peteĩ mandyjutýpe. Mbeguekatúpe ojoguajeýkuri tupa, apyka, mesa, umíva. Upeichahárupi ndaje, peteĩ ka’arupytũ, Hilario -ou rire imba’apohágui- oguapýkuri itapyi rovái okay’u hembireko ndive; ha oñemongetaháguihina hesaho hikuái peteĩ karréta nandíre, ohasáva ohóvo, ha jeko oguahẽvo peteĩ mbokaja tuja renondépe -namombyrýiva hogakuéragui- oguetékuri Hilario ha Ña Carmen resa renondégui. «Mba’épiko péva», he’íje hikuái ojupe. Mokõive ndaje imandu’ákuri upérõ umi hogaykeregua ñe’ẽnguére. Ha’ekuéra niko omombe’úmiva’erã Hilario ha Ña Carmen-pe Karaguatay iporaha, ha sapy’apy’a ojejuhuha upépe pláta yvyguy. Ñorairõ Guasu rapekuevoi niko raka’e. Ambue ka’arupytũme ojehujeýkuri upe mba’e. «Oiméne niko kóva hína pláta yvyguy mba’e», he’ijekoraka’e hembirekópe, ha ombojoapy: «Ko’ẽramo jajo’óta». Upe ára irundyhápe Hilario ndohói omba’apo. Opytákuri; ha hembireko ha ita’ýra ypykue ndive ohókuri mbokaja tuja oĩha meve. Ogueraha hikuái peteĩ jo’oha (pala), ha oñepyrũ ojo’o. Pya’evoi ndaje ojuhu peteĩ karamegua’i. Onohẽraka’e hikuái ha oipe’ávo ojuhu hyepypegua omimbipáva, nimbora’e pláta yvyguy hína. Ovy’aiterei hikuái, jepérõ upéicha nomombe’úikuri mavavetépe. Oguerokirirĩnte hikuái.
Mbohapy ára rire jeko Hilario osẽkuri ohopa heseve Brasil-pe, ha upépe ohepyme’ẽkuri. Heta pirapire ndaje oñeme’ẽkuri chupe. Upégui ou rire, ojoguákuri hogarã Paraguaýpe. Ko’agaite peve oiko ko’ápe. Ipirapire heta jepiveguáicha; ha’e... kakuaa omba’apo. Añetetémbora’e upe he’iva’ekue chupekuéra pohãnohára chae: «Pehóramo ikatu peñakãrapu’ãjey». Ha añetehápe, upeichaite oiko hesekuéra. Mba’e vai rire, mba’e porã manteva’erã, péicha niko oje’evavoíjepi...
... ha upépe opa.
(jehaijey) PINDO JERO’A
- Ohai: Rubén Rolandi.
Oundajekohína Tupãsy ha Hose moõingombo, hetáma oiko hikuéi, Tupãsy hyeguasuetéma, imembypotaitémavoikatu. Ha otopásapy’a hikuéi yvyramáta neporãva tape yképe ha upémarõ opyta upéa guýpe jekoraka’e.
Hose ndaikatúi ohupyty hogue ojapo hagua Tupãsýme hogarãmi. Upémarõjeko oñesũ yvyraguýpe ha ipy’aitéguie ojerure Ñandejárape ohupytymi hagua yvyra rogue. Upéinte ñandeko ojero’a yvyra, ha’eñorei. Upépe Hose oipyhy oipe’a heta porã hogue, ha ojapo hogakuerarãmi. Ha upéa upe yvyra rogueguýpe ogueruva’ekue Tupãsy imemby. Ha upeicharupikohína ko’agaite peve opyta Pindo ojero’a...
... ha upépe opa.
(jehaijey) PIRIRÍTA HA PYKASU
- Ohai: Rubén Rolandi
Oikondajekoraka’e mokõi guyra etereíma ojuayhúva, ndaipóri ha’ekueraichagua, amoite, amoite, mombyry.
Upéindaje peteĩ ára oñomongeta hikuéi hina, ha’e ou amóingo Ñandejára ikalvario rehe. Upépe osẽ he’i peteĩa guyra: "Tekotevẽma jaha, namo ou Ñandejára". Ombohovái chupe iñirũ: "Ma'erãiko jajapuráta térã jakyhyjéta ko karai tuja, ky'a, rendyvavukúgui, ha upéi ave che chechúko, añakãkarãiraẽmanteva'erã aku'e hagua". Ha opyta, iñirũ katu ohopa hese.
Upe guyra oiporiahuvereko'akue Ñandejárape ha osẽ oho, ha'ehína Pykasu, ha upéicha rupi hague porã vera asy; ha upe opytáva'ekue oñakãkarãiraẽ ha'ehína Piriríta, ha opyta ága peve akã chara...
... ha upépe opa.
(jehaijey) AKA'ÁI (ACAHAY)
- Ohai Rubén Rolandi
Oĩva'ekue peteĩ indiomi ra'ãnga vaicháko, ha ohechuka ijyvápe peteĩ lado, ha "acahay" he'i ipyti'áre, ohechaukájeko itaju (riqueza, oro) renda. Oúva la gente, ha oho yvyty gotyo, ohechukaha gotyo ta'ãngami, ha maymávapente ombotavy.
Upéinte peteĩ árape, ou peteĩ kuimba'e, ha he'i upe ta'ãngamíme: "Etimádo, aréma reiko ndejapu. Águi aikuaaukáta ndée "aca hay", ha omopẽ hese peteĩ garróte. Ojeka upe ta'ãngami ha henyhẽte ipype itaju (oro, riqueza); ha upeicharupikohína upéa upe tenda ojekuaa Acaháype...
...ha upépe opa.
(jehaijey) TŨNGY (PYCHÃICHI)
- Ohai Rubén Rolandi
Oĩjekoraka'e peteĩ Rey ha oguereko itajýra peteĩ iporãitereíva. Kuñataĩ neporãva, la Princesa; ha upe kuñataĩ araka'eve ndopukávai. Heñói guie ha'e ndopukái, ndoikuaái ha'e mba'épa puka. Oñe'ẽva chupe itúa, ha ha'e ndopukái; ha upéa oikuaaseterei Karai Rey mba'érepa, mba'eicharupípa itajýra Princesa ndopukái. Upéinte peteĩ árape, ou peteĩ Tũngy mombyrýgui, moõingo nimbo, oikóva mba'apo reka, ha og̃uahẽsapy'a Karai Rey rógape, ha he'i ichupe ndoguerekóipa imba'aporãmi; ha upépe he'i chupe Karai Rey: "Aguereko peteĩ che rajy ndopukáia ha rembopukáramo chée, ame'ẽta ndée hetaiterei itaju (oro), amboja'óta mbytérupivoi itaju aguerekóa ha ame'ẽta ndée”, ha oñanímakatu Tũngy ombopukávo la Princesape.
Upéingo Tũngy peteĩ pyharevete osẽ, oho, oike peteĩ ka'aguy ndevaívape. Oñepyrũ ojapo jepe'a, oity ha oity yvyramáta. Sapy'aitéramo g̃ uarã hetaitereíma ojapo jepe'a. Jepe'a neporãva ojapo. Upéikatu ogueru jejepe'aita ojapo'akue. Ombyatypa peteĩ yvytýpe (cerro), oĩa Karai Rey róga renondépe, ipilón jepe'aita upe yvytýpe. Ombyapu'a asy Tũngy umi jepe'a ha ojupi hi'ári, yvatete oĩ Tũngy hína. Oñemongu'engu'e jepe'a ári, ha osyryry ou upe yvyty apére. Pururúpe ojogueru hikuéi Tũngy ha jepe'aita iguýpe.
Ha upéango ohendu Princesa, ikoty guie, oikuaaseterei mba'épa upe oikóa, mba'épa upe hyapuvaipáa yvyty gotyo, ha osẽ okápe oma'ẽ yvyty gotyo, ha ohecha mba'e kakuaa guasu ojeréva oúvohina, ha Tũngy katu hi'ári amo yvatete, ha upéa ombohoryeterei Princesape, ha oñepyrũ opuka, opuka, ohecha guie opuka og̃uahẽ meve hóga renondépe. Hetaiterei ombopuka Princesape upe mba'e. Upéango oikuaa Karai Rey, itajýra opukahague; ha ovy'aiterei ha omboja'o mbyte rupi itaju oguerekóa ha ome'ẽ Tũngýpe...
... ha upépe opa.
(jehaijey) PERURIMA OMBYATÝRAMO GUARE KUARAHY
- Ohai: Miguelángel Meza.
Ovañandeko Perurima róga ypýpe peteĩ kuñakarai ha mbohapy imemby kuña porã porãva. Peru nahendái oikuaaségui mba'éichapa ojáta hesekuéra. Ro'ýjeko umi árape. Oĩ peteĩ ykua'yvu porã upérupi agui, ohohápejepi umi kuñataĩ oguerúvo y. Peteĩ ko'ẽme ro'yeterei rire pyhare, pe kuarahy osẽ yvatemi rupi hína, oho Peru oñemboi peteĩ hesakãmihápe ykuarapépe, ojope ojope haguáme chupe kuarahy. Opívo vera oñeno ovayvávo oñakãmbype'a. Uperiremínte ohendu oúma hikuái umi Kuñataĩ ykuaraperãicha ha Peru oñemoi oma'ẽgua'u kuarahýre. Oguahẽ hikuái ha oñemondýijoa: "Mba'éiko karai Perurima rejaporeína péicha opívo", oporandu hikuái mbohapyve.
Peru ni ndopukavýi ha he'i chupekuéra: "Ange pyharéngo cheratãmo'ã ha aje'i ko'ẽtĩ akay'uhápe hína, añembo'e ha ajepy'apy jave, ho'a cherehe peteĩ pytũ ha ahendu oñe'ẽrõ chéve Ñandejára. Ha he'i chéve ko pyharépe ro'yetereivetaha ha omono'õ'yva guive kuarahy omanombátaha. Ha péina che amono'õma'aína. Upépe oporandu umi kuñataĩ Perúpe: "Ha mba'épiko ore rojapomiva'erã karai Peru". "Ha pejapova'erã ko che ajapoháicha", he'i Peru. Oñemboíjeko opívo vera umi mbohapy kuñataĩ ha oñeno ovayvávo oñakãmbype'ajoa hikuái ha oma'ẽ kuarahýre. Opu'ã Peru ojerejere hesekuéra ha oma'ẽ peteĩre; tuicha tete atã rehevéma, he'i chupekuéra: "Napenerenyhẽmo'ãi kuarahýgui peẽ". "Mba'éguipiko karai Peru", he'i kyhyje hikuái. "Ha pe kuarahy pembyatýva guive oike peteĩ ikuahárupi, ha osẽjey ambue ikuahárupi", he'i Peru. "Ha mba'épiko karai Peru rojapomiva'erã upéicharõ", oporandu hikuái.
"Peha'ãrõ, che ambotýta peẽme pe peteĩ ikuaha", he'i Peru ha ojupi peteĩ ári ha omboty porã chupe ikuaha. Upégui ova ikypy'y ári ha omboty porã avei chupe pe peteĩ ikuaha. Ha upégui ova tyke'ýra ári ha upévapemakatu omboty porãitevéntema ikuaha. Omoĩmba rire chupekuéra kuarahy jokoharã, oñenojey opytu'u. Uperiremi opu'ãjey omaña hesekuéra ha he'i: "Osẽ gueterei michĩmi kuarahy. Tamboty porãmandivoi peẽme", he'ipáre ojupijeýma omboty chupekuéra upe osẽmiha gueteri. Mbohapyvépe oheja porã rire opu'ã he'i: "Che cherenyhẽma kuarahýgui. Aháta ógape". Ohokuévomahina, he'i mbohapyvéa Perúpe: "Reimetaikoreína karai Peru nde rógape. Reimétarõ rogueraha hagua ndéve ore sy, embotymi hagua avei chupe ikuára, ha tombyaty kuarahy". Péicha Perurima ombyatýkuri kuarahy...
...ha upépe opa.
(jehaijey) Fuente
- Ohai: David Galeano Olivera (ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI - PARAGUAY)
