Historia urbana de Nova York

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Índice 1 Colonia holandesa: Nova Ámsterdam 2 Colonia inglesa 3 O gran plan de 1811 4 Unión dos cinco boroughs: Gran Nova York (1898)

[editar] Colonia holandesa: Nova Ámsterdam

A cidade de Nova York ten os seus inicios cando os holandeses elixen a illa de Manados, Manahata, Manahtoes ou Manhattos (Manhattan), que de todas estas maneiras era coñecida polos indios da rexión, como lugar para a capital da súa colonia de Nova Holanda[1].

O primeiro paso era a construción dun forte. Lévano a cabo en 1624, na punta meridional da illa, e chamanlle Fort Amsterdam [2]. Naturalmente, o poboamento que medrou ao seu carón recibiu o nome de Nova Ámsterdam (Nieuw Amsterdam)[3]. Corría o ano 1626. [4].

Nova Ámsterdam foi deseñada segundo o modelo da súa metrópoli europea, con peirao no río do leste (East River), e canais. Tamén había muiños de vento e unha rúa máis ancha (Broadway) que levaba do forte ao norte da illa saíndo fóra da muralla (Wall Street)[5]. Así era a cidade cando foi traspasada ao poder dos ingleses en 1664[6][7].

[editar] Colonia inglesa

Inmediatamente despois de conquistada, os ingleses renoméana New York polo duque homónimo. A cidade esténdese cara o norte superando a muralla, que é derrubada ([8] Nova York en 1730).

Así se mantén sen grandes cambios ata a revolución e independencia dos Estados Unidos de América, dos que foi capital por un breve tempo ([9]Nova York en 1776).

[editar] O gran plan de 1811

Coa expansión da fronteira cara o oeste e a apertura do canal do Erie que abría a rexión dos Grandes Lagos en 1825, a chegada de inmigrantes vai ser progresivamente maior no século XIX, sendo a cidade o principal porto de arribada. O crecemento será espectacular. Para isto, prepárase un plano de expansión, visionario segundo algúns, pero que marcará definitivamente a forma da cidade: trátase do plan de 1807-11, una retícula superposta á illa de Manhattan conformada por once avenidas na dirección norte-sur e máis de 15O rúas (street) que corren de leste a oeste [10]. Nel, apúntase xa a idea da reserva dun espazo aberto no centro da malla que se converterá co tempo no famoso Central Park (1853-71) [11].

[editar] Unión dos cinco boroughs: Gran Nova York (1898)

Dende a súa chegada, os holandeses fixeron outras fundacións ademais de Nova Ámsterdam (vg. Brookland, o actual Brooklyn), de tal maneira que para a metade do XIX os arredores da illa de Manhattan estaban xa moi poboados. Fíxose necesario a súa unión mediante pontes. Foi así coma comezou a construción da Ponte de Brooklyn (1870-1883)[12], verdadeira obra colosal na súa época (a maior ponte colgante do mundo)[13][14]. Esa unión arrastrou consigo a administrativa e no 1898 creouse o Gran Nova York pola inclusión dos coñecidos cinco barrios (boroughs): Manhattan, Brooklyn e Queens en Long Island á outra beira do East River, Bronx no continente ao norte tras o pequeno Harlem River e Staten Island ao sur da baía [15]. A cidade era xa una puxante metrópole de tres millóns e medio de habitantes. De seguido comezou a construción de máis pontes que trabaran as suas partes (Williamsburg en 1903, Manhattan e Queensboro en 1909)[16][17].

Aínda que a cidade na que apareceu o rañaceos contra 1880 como tipoloxía arquitectónica sexa Chicago, Nova York é sen dúbida a "cidade dos rañaceos". De seguido construíronse na cidade, un tras outro, os edificios máis altos do mundo. A década gloriosa para o tipo foi a dos trinta coa icona por antonomasia de todos eles, o Empire State Building[18][19][20].