Camanachd
As a'Wikipedia
Tha camanachd no iomain, air a bhith ga cluich o chionn da mhìle bliadhna leis na Gàidheil. Thug a' chiad Ghàidheil an geam leatha a Èirinn nuair a rainig iad Dal Riata ann an linn Chaluim Chille. Tha iomain ga chleachadh mar gnìomhair cuideachd gu bitheanta anns a' Ghàidhlig. An àite a bhith ag radh "Tha mi a' cluich camanachd" no "tha mi a' cluich iomain", bithear ag radh "Tha mi ag iomain".
Théid iomain a chleachdadh cuideachd a thaobh a bhith a' trusadh spréidh is caoraich.
Aig aon àm, bha daoine ga cluich air feadh na dùthcha, m.e. Bearaig-a-tuath, Gallaibh is Glaschu, ach la-an-diugh, tha e laidir ann an Srath Spè, an t-Eilean Sgitheanach, agus an Gearasdan agus aiteachan eile air feadh na Gaidhealtachd le grunn sgiobaidhean. Anns na bailtean mora, thoisich oileanaich is maoir-sìth Gaidhealach clubaichean cuideachd.
B'abhaist dha iomain a bhith air a cluich tron gheamhradh , leis a' bhliadhna a' toiseachadh anns an Lunasdal is a' dol gu Ceitean (Mar ball-coise). Gu mi-fhortanach, chan eil an t-side air a' Ghaidhealtachd uamhasach coibhneil aig an am seo, 's mar sin uaireannan shineadh a' bhliadhna gu Iuchar, uaireanann a' criochnachadh cha mhor cola deug mus do thoisich an ath bhliadhna. Ann an 2003, co-dhuin na clubaichean airson sgeama gearr-uine de dh'iomain san t-samhradh a chur air bhog. Bha seo air leth soirbheachail le barrachd gheammannan gan cluich air an dearbh latha (Ged bha trioblaidean le cus geamaichean riochdachaidh gun fheum ag adhbhrachadh cus cinn-seachdain ban). Anns an t-Samhain 2005, le moran moladh bho Chomunn na Camanachd, chaidh iomain samhraidheil a' dearbhadh gu tur le taghadh cha mhor aon-ghuthach. ged bha sgiobaidhean mora mar Baile Ùr an t-Sleibh, Ceann a' Ghiuthsaich, agus Kyles Athletic a' cur na h-aghaidh gus a' mhionaid mu dheireadh.
Clàr-innse |
[deasaich] Co-fharpaisean
- Cuach na Camanachd
- Cuach MhicAmhlaigh
- Cuach Chomunn Cheilteach Ghlaschu
- Cuach Bhaile Mhoire
- Cuach a' Mhoid
[deasaich] Sgiobaidhean
- Camanachd Aird nam Murchan
- Baile a' Chaolais
- Baile Ùr an t-Sleibh
- Both Fhleasgainn
- Camanachd a' Bhoid
- Caberfeidh
- Ceann a' Ghiuthsaich
- Ceann na Creige
- Ceann Loch Seile
- Cille Mhaillidh
- Cille Mhoire
- Col Glen
- Camanachd Dhun Eideann is Lodainn an Ear
- An t-Eilean Sgitheanach
- An Gearasdan
- GMA
- Gleann Garraidh
- Gleann Urachaidh
- Na Highlanders
- Inbhir Aora
- Inbhir Narainn
- Inbhir Nis
- Kyles Athletic
- Loch Bhraoin
- Camanachd Loch Abair
- Camanachd Loch Charrain
- Camanachd Lunainn
- A' Mhanachainn
- A' Mhoroich
- Obar Dobhair
- Camanachd an Obain
- Celtic an Obain
- Srath Chura
- Srath Ghlais
[deasaich] Na h-Oilthighean
- Cill Rimhinn
- Oilthigh Dhùn Èideann
- Oilthigh Ghlaschu
- Oilthigh Obar Dheathainn
- Oilthigh Raibeart Gordon
- Oilthigh Shrath Chluaidh
[deasaich] Sgiobaidhean Eile
- Ceann Tire
- Camanachd Uibhist
- Camanachd Leòdhais
[deasaich] Sgiobaidhean ann an Ameiriga a Tuath
- Camanachd California a Tuath
- Camanachd Houston
- Camanachd Washington
- Camanachd Bàgh Mhorro
- Camanachd Dùn Èideann (Florida)
[deasaich] Riaghailtean
'S e geama simplidh th 'ann an iomain, ann an geama nam fear tha da cluicheadaran dheug air gach sgioba agus feumaidh iad am ball a chur eadar da phost airson tadhal fhaghinn. Tha iad a' cleachdadh caman a tha deante le fiodh agus ball a tha deante le leadar.
[deasaich] Structar
'S e Comunn na Camanachd a th' anns a' bhuidhean stiùiridh aig camanachd agus tha dleastanas aca urra ri riaghailtean a' gheama. Tha Bord Stiuiriche aca.
[deasaich] Iomain Thall Thairis
Ged thug na Gaidheil camain leotha air feadh an t-saoghail nuair a dh'imrich iad a Alba as deidh Cul Lodair agus nam Fuadaichean is gun deach iomadach gheamannan a chluich ann an aiteachan cho sgapte ri Patagonia gu Astrailia, chaidh an cleachdadh seo a bith as deidh greis. (Chaidh rannsachadh miorbhaileach a dheanamh air seo le Uisdean D. Macilleannan mar phairt den trachas acadaimiceach aige). A dh'aindeoin seo, chaidh an geama ath-bheothachadh ann an Ameiriga a Tuath anmoch sna 1990an le Camanachd California a Tuath, a chaidh a thoiseachadh le daoine aig an robh uidh anns a' gheama agus ann an cultar na h-Alba.) a-nis, tha barrachd sgiobaidhean air eirigh air taobh an iar Ameiriga agus ann an Texas. Thaining California a Tuath gu Alba anns an t-Samhradh 2005.
