هنر فمینیستی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

هنر فمینیستی از برجسته‌ترین جریان‌های هنری موضوع‌گرا در جنبش هنری معاصر است که همگام با جنبش‌های فمینیستی شکل گرفت^[۱].

نخستین بیانیه‌های این جنبش در امریکا در ابتدای دهه ۱۹۷۰ شکل گرفت. زنان هنرمند و تاریخ‌نویسان هنر زنان مجموعه پرسش‌هایی را درباره رابطه هنر و زنان عنوان کرده بودند. پرسش‌هایی نظیر:^[۱]

• «چرا منزلت زنان به عنوان «هنرمند» تا این حد کم‌ارزش شمرده می‌شود؟»
• «اصولا چرا تاریخ هنر، چندان زنان هنرمند برجسته‌ای به خود ندیده است؟»
• «از چه راه‌هایی تمایلات زن‌گرایی در هنر ارتقا خواهد یافت؟»
• «آیا هنر زنان باید به طور بنیادین با آنچه که هنرمندان جنس مخالف او می‌آفرینند متفاوت باشد؟» ^[۲]

هنر جدید فمینیستی اختلاف عمیقی با آن نوع هنر زن‌گرا که تا آن هنگام در عرصه هنر معاصر جهان رایج بود دارد. هنر فمینیستی به جای آنکه صرفا بر ضمیر هنرمند تمرکز کند، به مجموعه عوامل تاثیر گذار بر اثر هنری توجه دارد. این نظریه هنری، ارزیابی و نقد هنر را در صورتی درست می‌داند که در ارتباط با سایر پدیده‌ها و در تمامیت مستقل و منفک اثر باشد^[۱].

هنر فمینیستی از آن رو جریان هنری جدیدی محسوب می‌شود که هنر زنان را از کنج خانه درآورده و وارد عرصه عمومی می‌کند، همچنین آن را ثبت و مستند می‌سازد و قابل نقد و بررسی^[۳].

هنرمندان فمینیست امروزه اغلب از رسانه‌های بیانی و هنری جدید و کم‌تر متعارف استفاده می‌کنند و سنت‌های رایج نقاشی و مجسمه‌سازی را به چالش می‌کشند؛ ابزارهایی نظیر هنر چیدمان، هنر ویدئو و هنر اجرا^[۱].

فهرست مندرجات ۱ تاریخچه ۲ زنان سیاه ۳ پانویس ۴ منابع

[ویرایش] تاریخچه

در دسامبر ۱۹۷۶ ان ساترلند هریس^[۴] و لیندا نوکلین^[۵] یک نمایشگاه با عنوان «زنان هنرمند» در موزه هنر ایالت لس آنجلس برگزار کردند و آثار زنان در میان سال‌های ۱۵۵۰ تا ۱۹۵۰ را به نمایش گذاشتند. این نمایشگاه تاثیر مهمی بر کشف دوباره الگوهای تاریخی زنان هنرمند، همچون آرتمیزیا جنتیلسچی^[۶] (۱۵۹۳–۱۶۵۱)، پائولا مدرسون بکر^[۷] (۱۸۷۶–۱۹۰۷) و فریدا کالو (۱۹۰۷–۱۹۵۴) گذاشت^[۱].

یکی از نخستین آثار هنر فمینیستی که در دنیا بسیار مطرح شد، چیدمان میهمانی شام (۱۹۷۹) اثر جودی شیکاگو بود که مورد توجه منتقدان بسیاری قرار گرفت. این اثر عظیم (اندازهٔ یک اتاق) یادبودی برای دستاوردها و کشاکش‌های زنان در طول تاریخ است. ^[۸]البته این اثر هنگامی آفریده شد که هنر فمینیستی پیشنیه و تاریخ قابل توجهی یافته بود^[۱].

در سال ۱۹۷۰ شیکاگو نخستین برنامه آموزشی هنر فمینیستی را در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا با هدف آموزش هنرجویان زن و تسهیل ورود آنان به دنیای هنر برگزار کرد. فیلم «جودی شیکاگو و دختران کالیفرنیا» نیز درباره همین پروژه توسط جودیث دَنکاف در سال ۱۹۷۱ ساخته شده‌است. شیکاگو تا سال ۱۹۷۳ تدریس این برنامه را برعهده داشت^[۹].

یکی از آثار برجسته هنر فمینیستی سند پس از زایمان نام دارد که اثر مری کلی^[۱۰] در سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۹ است. این اثر از لوح سنگی و صمغ است و رابطه یک مادر و فرزندش، نزدیکی اولیه آنها و جداشدن اجباری‌شان را نشان می‌دهد^[۱].

اثر بدون عنوان سیندی شرمن^[۱۱] نیز گوشه دیگری از این جنبش را نشان می‌دهد. در این اثر، خود سیندی شرمن در قالب یک مانکن مُد با لباسی ناراحت و با حالتی گرفته و عصبی ظاهر شده‌است و جنبه منفی دنیای فریبنده مد را به نمایش می‌گذارد^[۱].

از زنان برجسته این جنبش می‌توان به لی کرزنر^[۱۲]، جودی شیکاگو، سوفی کال^[۱۳]، مارینا آبراموویچ^[۱۴]، گیلیان ویرینگ^[۱۵]، راینکه دیکسترا^[۱۶]، کاسیما وون بونین، مونا هاتوم^[۱۷]، ماگدالنا یتلووا، ایجا لیسا آتیلا، و گروه مشهور گریلا گرلز (دختران پارتیزان) اشاره کرد^[۹].

[ویرایش] زنان سیاه

نوشتارهای مرتبط را بخوانید: هنر سیاهان و هنر نژادگرا

در جنبش هنری هنر سیاهان، زنان آفریقایی‌تبار در دهه ۱۹۸۰ رویکرد تندتری داشتند. این هنرمندان به وضعیت دو وجهی و دوگانه زن بودن و سیاه‌پوست بودن می‌پرداختند. از هنرمندان به نام این جنبش می‌توان به آدریان پایپر^[۱۸]، فیث رینگولد^[۱۹]، بتی سار^[۲۰] و دخترش آلیسون سار^[۲۱] اشاره کرد^[۲۲].

[ویرایش] پانویس

1. ↑ ^{۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷} ادوارد لوسی‌اسمیت
2. ↑ ادوارد لوسی‌اسمیت - برگرفته از Women, Art, and Power نوشته Linda Nochlin
3. ↑ اهمیت ثبت و مستند سازی اجراهای هنری، فیروزه مهاجر. تغییر برای برابری (در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷). بازدید در تاریخ ۱۱ مه ۲۰۰۸.
4. ↑ Ann Sutherland Harris
5. ↑ Linda Nochlin
6. ↑ Artemisia Gentileschi
7. ↑ Paula Modersohn-Becker
8. ↑ Von Blum
9. ↑ ^{۹٫۰ ۹٫۱} نشریه روان‌شناسی و هنر
10. ↑ Post Partun Document, by Mary Kelly
11. ↑ Cindy Sherman
12. ↑ Lee Krasner
13. ↑ Sophie Calle
14. ↑ Marina Abramovie
15. ↑ Gillian Wearing
16. ↑ Renike Dijkstra
17. ↑ Mona Hatoum
18. ↑ Adrian Piper
19. ↑ Faith Ringgold
20. ↑ Betye Saar
21. ↑ Alison Saar
22. ↑ ادوارد لوسی‌اسمیت، ص۲۷۹

‎

[ویرایش] منابع

• ادوارد لوسی اسمیت. «هنر موضوع‌گرا». مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم. ترجمهٔ علیرضا سمیع‌آذر. چاپ چاپ دوم، تهران: چاپ و نشر نظر، ۱۳۸۱، ISBN ۹۶۴۶۹۹۴۰۹۱، ‏ص. ۲۷۳ تا ۲۸۸. 
• «پرونده:۱۱ زن هنرمند جهان». نشریه روان‌شناسی و هنر. آذر و دی ۱۳۸۶، سال اول شماره۴و۵،ص.۴ تا ۳۸. 
• اهمیت ثبت و مستند سازی اجراهای هنری، فیروزه مهاجر. تغییر برای برابری (در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۷). بازدید در تاریخ ۱۱ مه ۲۰۰۸.