سید نورالدین امام شوشتری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

در متن این مقاله از هیچ منبع و ماخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع بر طبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

به نظر می‌آید این مقاله به صورت جانبدارانه‌ای گردآوری شده و همهٔ دیدگاه‌ها در آن مطرح نشده است. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است طوری ویرایش کنید که تمام جوانب موضوع بیان شود و حالت بی طرفانه‌ای پیدا کند. سپس این الگو را از بالای مقاله بردارید. برای آگاهی بیشتر ویکی‌پدیا:دیدگاه بی‌طرف را ببینید.

آیت الله سید نورالدین امام(تولد ۱۲۶۷ ه.ش. شوشتر، وفات ۱۳۲۴ ه.ش. مسجدسلیمان) یکی از دانشمندان شهر شوشتر بود.

دانشمندی فاضل وادیب متتبع، محقق و نویسنده‌ای توانا و بی نظیربخصوص در رشته‌های اسلامی شامل (تفسیر و فقه و اصول و حدیث و اخلاق ) تاریخ و جغرافیا، آشنا به علوم و فنون مختلف (با توجه به تسلط کامل ایشان به زبانهای فارسی ، عربی ، انگلیسی ، فرانسه ، آلمانی و اسپرانتو که در آن زمان تازه اختراع شده بود) ؛ سرودن اشعار به زبانهای مختلف و ، واعظی خوش بیان و پندآموز و در یک کلام علامه‌ای بود بسیار فراتر از رجل زمان خویش.

او فرزند سید محمد شریف امام جمعه ، امام جمعه شوشتر و نوه هشتم سید نعمت الله جزایری است که با ۲۲ واسطه به امام همام موسی کاظم علیه السلام(امام هفتم) می‌پیوندد و مادرش ساره بیگم نوه علامه شهیرآیت الله حاج شیخ جعفر شوشتری مجتهد بزرگ هم‌ دوره ناصرالدین شاه قاجار است.

پس از تحصیل زبان و ادبیات فارسی و مقدمات عربی ، ریاضی ، خط ، و علوم طبیعیات و ... از اساتید برجسته آن زمان خوزستان از جمله( سید عبداله امام ،محمد تقی آل طیب،سید علی اضغر حکیم،محمد تقی شیخ الاسلام،حاج ملا محمد کسایی و سید حسین مفید و شیخ عبدالحسین عاملی از علمای بزرگ دزفول ) در محضر دایی خود مرحوم حاج شیخ محمد کاظم،مجتهد شوشتری ، به فراگرفتن فقه،اصول و کلام پرداخت و سپس مدتی در محضر مرحوم حاج شیخ محمد رضا دزفولی که از مراجع تقلید آن عصر در خوزستان بود، به تلمیذ اشتغال داشت.

درسال ۱۳۳۷ به جهت زیارت و ادامه تحصیل به عراق عزیمت فرموده و در آنجا در محضر اساتید و مجتهدین بنام آنزمان از جمله ( سید کاظم طباطبایی یزدی ، شیخ محمد حسین رشتی ، سید ابوالقاسم اشکوری و سید محمد فیروزآبادی) به کسب علوم عالی دینی مشغول شد تا به درجه اجتهاد نائل گردید.

آشنایی با علوم جدید،ایشان را به حوزه درس علامه شهیر سید هبت الدین شهرستانی که از مجتهدین تجدد خواه وپرچم دار آزادی عراق بود کشانید و مدتی در محضر ایشان کسب فیض کرد.

درسال ۱۳۳۸ قمری به خوزستان مراجعه و در شوشتر اقامت گذید و بنا به دعوت مدرسه جزایری (حوزه علمیه شوشتر) بتدریس علوم مختلف اشتغال ورزیده وبنا به اخذ مدرک سردفتر داری از وزارت عدلیه،اقدام به تاسیس دفترخانه ازدواج و طلاق و معاملات نمود و وارسته وبی توجه به علایق دنیوی بیشتر اوقات خویش را به مطالعه و تحقیق مشغول بود ، تا از کثرت مطالعه قبل از پیری به ناتوانی چشم مبتلا گشت.

آیت الله سید نورالدین امام به دانش‌های نو علاقه و توجه خاصی داشت و بیش از همه تاریخ و جغرافی را می‌پسندید و سالها در راه تدوین بزرگترین و مهمترین اثر گرانبهای خود یعنی کتاب تاریخ جغرافیایی خوزستان رنج برده زیرا ، برای تهیه مدارک لازم تمام کتابخانه‌های ایران ، عراق ،سوریه و مصر را بازدید و به نقاط مختلف خوزستان و حتی از راههای صعب العبور گذر کرده تا از نزدیک ایلات و عشایر و مناطق مختلف را مشاهده و بررسی و مطالب و عکس‌های گوناگونی تهیه و همینطور به ترسیم نقشه‌های جغرافیایی آن مناطق اهتمام ورزید، و همین ممارستها و کوششهای بیدریغ منجر به آن اثر جاودانه گردید (در اینجا لازم به ذکر است ، متاسفانه با توجه به بیماری ایشان که عمرشان کفاف چاپ را نداد این اثر توسط برادرشان یعنی سید محمد علی امام شوشتری در سال ۱۳۳۱ شمسی توسط چاپخانه امیرکبیر تهران به زیر چاپ رفت و چون در روی جلد این کتاب نوشته را به سید محمد علی نسبت داده همین مسئله باعث ایجاد شبهه دربعضی افراد نامطلع میشد که این اثر ازآن کدام برادر می‌باشد؟.

جهت روشن شدن موضوع باید توضیح داد : که گر چه برادر ایشان نیز استاد و نویسنده‌ای بیهمتا و گرانمایه بوده و تالیفات زیادی از خود بر جای نهاده ولی در صفحه ۷ این کتاب یک عکس بزرگ از آیت الله چاپ شده و در زیر آن مرقوم شده : (سید نورالدین امام مولف ) و دیگر مستندات و مدارکی است از آنزمان (نظیر امریه‌های رسمی وزارت جنگ در سال ۱۳۱۵ که در آنها بنا بدستورمستقیم سرتیپ یک معینی (کفیل فرماندهی لشکر ۶ خوزستان به حکومت نظامی بهبهان و کهکیلویه و همینطور ساخلوی بهبهان و نیز مامور انتظامات ایذه مبنی بر مساعدتهای لازم آن مراکز نظامی با شخص آیت الله جهت تردد و همکاری با ایشان و همینطور تمامی دست نوشته‌ها و نقشه‌های جغرافیایی آن مناطق که توسط خود ایشان ترسیم شده وقسمتی از آنها بصورت اسکن شده در مستندات این صفحه موجود می‌باشد.

سید بزرگوار در سال ۱۳۲۳ شمسی به حالت دلگیر از شوشتر به تهران سفرنمود (علت دلگیری ایشان در ذیل در قسمتی بنام وقایع جالب در زمان حیات ذکر شده) و در آنجا مورد استقبال مریدان و مخلصانی از جمله : آقایان تقی زاده و حاج آقا جواد نیلی و ابوالقاسم جابری و احمد یرونی که از تجار بزرگ بازار تهران بودند ، قرار گرفته وامامت مسجد سرچشمه تهران را به ایشان نهادند . چون آنجناب پس از اقامه فرایض دینی به سخنرانی میپرداخت ،وازاین سخنرانیها که برخاسته از دل بودمی شد به عظمت روحی وکمال معنوی و همچنین دانش فوقالعاده پی برد،لذا خیلی زود توانست در میان بزرگان و مردم جا پیدا کرده ودارای طلابی که جهت تحصیل علم دور و بر ایشان رابگیرند، شوند و در اینجا بود که بعضی از بزرگان همانند مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی که وصف ایشان را شنیده و از نزدیک با کلاسهای درس ایشان آشنا شده بود و جمعی از مردم فهیم که پی به عظمت روحی و معنوی و دانش ایشان برده بودند، اصرار ورزیدن که آن بزرگوار باید برای همیشه با خانواده به تهران کوچ فرمایند و ایشان نیز پذیرفتند وبا عده‌ای از جمله آقایان فوق الذکربه شوشتر جهت نقل مکان تشریف آوردند.

در این هنگام مردم شوشترکه مطلع شدند ، آن سید قصد کوچ دارد ، با خواهش و زاری به نزد ایشان رفته و سعی در منصرف کردنشان از تصمیم خود را داشتند که چون مفید واقع نشد ،برخی از بزرگان و معاریف شوشتر ازجمله : حاج عوض رضوان ، حاج رجب علی شرافتمند ، حاج آقا مصطفی و نصرالله مقدم و... جلوی درب منزل خوابیده و گفتند : تازمانی که ما زنده هستیم اجازه هجرت و عدم برکت از فیوضات شما را نمیدهیم واگر از تصمیم خود منصرف نشوید باید با ماشین از روی جنازه ما بگذرید چون شوشتر بجز شما عالم و سخنوری بدینسان ندارد ، و چون آن سید بزرگوار نیز چنان پافشاری و اصراری را از مریدان و اهالی شهر دید بناچار از تصمیم خود منصرف و آن آقایانی که از تهران با ایشان آمده بودند پس از یکهفته اقامت ، اجبارا بدون سید به تهران بازگشتند.

وقایع جالب زمان حیات از جمله وقایع جالب در زمان آن بزرگوار خلع لباس بعضی از روحانیون بود بدین معنی که رضا شاه در ابتدای سلطنتش دستورداده بود که باید روحانیون نیز امتحان داده وجهت فعالیت خود مجوز اخذ نمایند. دراین راستا یک هیئت مشتمل بر ۲نفرقاضی،۲نفر عالم و یک افسر نظمیه از تهران به مناطق مختلف اعزام گردیده وشروع به امتحان گرفتن از روحانیون شهرهای مختلف می‌کردند . کسانی که دراین امتحان موفق می‌شدند اجازه فعالیت اخذ کرده و در غیر اینصورت خلع لباس روحانیت می‌شدند. این هیئت بنا به نامه موجود از آنزمان در مورخ ۸/۱۰/۱۳۱۵ به شوشتر رسید و قرار شد که از آن سید بزرگوار نیز امتحان بعمل آید. بنا به نوشته وتعریف خود ایشان ، آن بزرگوار کمی زودتر به محل امتحان رسیده و وقتی وارد اتاق مخصوص شد ،چون زود تشریف آورده بودند و هنوز نوبت ایشان نبود ،هیئت مشغول گرفتن امتحان از یک روحانی دیگر (که نام آن شخص در نزد نگارنده محفوظ است) بودند و به او چنین می‌گفتند که : فرض کنید در روستایی یک نفر مرده و اوراپس از غسل وکفن آماده برای نماز میت می‌کنند ولی چون درآنموقع یک روحانی در روستا نیست ، مردم از ژاندارم پاسگاه می‌خواهند که بعنوان امام جماعت نماز میت را ادا کند. حال تصور کنید که آنها در رکوع هستند و یک فرد روحانی به آنجا وارد میشود .حال آیا بنظر شما ژاندارم باید نمازراقطع و امامت را به روحانی واگذارد یا باید به نماز ادامه دهد؟ آن روحانی درجواب سکوت اختیار کرد ومن گفتم : که چرا ساکتی ؟ به ایشان بگو که نماز میت رکوع ندارد. با گفتن همین جواب و چند جواب دیگر هیئت ممتحنه رو به من کرده گفتند : که شما مجاز به ادامه فعالیت بوده ولی لباس روحانیت را از تن آنشخص درآورده و به او گفتند که دیگر حق پوشیدن و اجازه فعالیت ندارد.

و اما چریانی دیگر که باع رنچش ایشان و سبب هجرتشان به تهران را باعث شد بدین قرار بود ، یک شب روی منبر در مورد خلقت انسان و پیچیدگی و تواناییهای او موعظه میکرد و فرمود : در یک مجله خارجی خواندم که (همانطور که قبلا ذکر شد ایشان به زبانهای فارسی،عربی،انگلیسی،فرانسه،آلمانی و اسپرانتو تسلط کامل داشتند) ، انجمن سلطنتی صنعتگران آنگلیسی جهت نشان دادن قدرت صنعتی خود به سایر رقبای خارجی از جمله آلمان ، یک قوطی کوچک فلزی را به آلمان فرستاده و به دانشمندان آنجا گفتند که درون این قوطی را با میکروسکوپ بکاوید و نظر دهید . دانشمندان آلمانی با میکروسکوپ مشاهده کردند که آتها توانسته‌اند یک مفتول فلزی چنان باریک درست کنند که با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست . آنها روی این جریان کارکرده و پس از مدتی آن قوطی را مجددا به انگلستان ارسال داشتند و ذکر کردند که حالا شما ببینید .وقتی دانشمندان انگلیسی بررسی کردند دیدن که آلمانیها درون آن مفتول فلزی را تو خالی کرده‌اند. سید مزبور چنین ادامه داد: ببینید وقتی بشر که از نظر ما ناقص العقل است چنان هوش و زکاوتی دارد ،پس باید تجسم کرد که خدای آفریننده انسان که عقل کل و زکاوت کل است چقدر بزرگ و داتا و تواتاست !!!. در این هنگام یک پیرمرد از زیر منبر بلند شد و گفت که : آقا فدای جددتان شم این حرفهای بدردنخور را ول کنید،ماچکار به کار اجنبی‌های نجس داریم شما برایمان در مورد نجاسات و مطهرات صحبت کنید . و متاسفانه عده‌ای نیز تائید کردند . آقا چنان دل آزرده شد که از منبر پایین آمدند و خطاب به آن پیرمرد فرمودند : شما که در حدود ۷۰سال سن داری اگر هنوز نجاسات و مطهرات را ندانی پس چگونه نمازمی خوانی ؟ و رو به سایرین فرمودند که : حیف از طلا که خرج مطلا کنند و این آخرین شبی بود که ایشان منبر رفتند وبس از آن به تهران کوچ کردند.

برخی ازمسئولیتهای ایشان در شوشتر مشاور استاندار خوزستان در بررسی و ایجاد راههای خوزستان

عضو هیئت ممتحنه برای قضات و سردفترداری در خوزستان

استاد راهنما و مشاور ریاست اداره کل معارف خوزستان جهت چاپ چندین کتاب و مجله در مورد خوزستان

مشاور فرماندار در امور رسیدگی به وضعیت و بررسی راهها شهر

مشاور ریاست اوقاف جهت سرپرستی موقوفات

تولیت آستانه مقدس امامزاده عبداله بانو

سرپرستی سردفترداران و دارای دفتر ثبت اسناد رسمی شماره یک شوشتر

ایجاد انجمن خوزستانیهای مقیم مرکز(تهران) که اساسنامه آن در روزنامه جهان فردا بتاریخ ۱/۱۱/۱۳۲۳چاپ شد(زمان اقامت ایشان در تهران)

تالیفات کتاب تاریخ جغرافیا ئی خوزستان

تاریخ سیاسی خوزستان

تاریخ علمی و ادبی خوزستان

خوزستان نامه

مجموعهای در فنون مختلف

مسودهای عدیده در تفسیر و فقه و اصول و حدیث و اخلاق

شجره طیبه سادات جزایری که در سال ۱۳۵۹بنام شجره مبارکه یا برگی از تاریخ خوزستان توسط حجت السلام سید محمد جزایری چاپ شد

مجموعه اشعار متفرقه که بتاریخ ۱۳۳۴ قمری برای ملامحب طحان شوشتری سروده شده بود

مدارک