ساز دهنی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. سپس این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.

ساز دهنی دوصدایی (دیاتونیک).

ساز دهنی (یا هارمونیکا) یکی از آلات موسیقی از دسته سازهای بادی است.

این ساز از نظر ساختار بسیار ساده می‌باشد ولی با همین ساختار ساده صدایی تولید می‌شود که شاید بسیاری از سازها توانایی اجرایی آن را ندارند به طوری که هر گاه با شادی در آن بدمیم شاد است و هرگاه غمگین باشیم صدایی حزن آلود تولید می‌کند.

سازدهنی شامل ۶ نوع مختلف می‌باشد:

سازدهنی دیاتونیک
سازدهنی کروماتیک
سازدهنی ترمولو
سازدهنی اکتاو
سازدهنی ارکستر (آکورد)
سازدهنی باس (بم)

سازدهنی دیاتونیک بیشتر برای نواختن بلوز و کانتری مورد استفاده قرار می‌گیرد از جمله نوازندگان به نام دیاتونیک می‌توان از توتس تیلماتز' (Jean Toots Thielemans)،

سانی بوی ویلیامسون ۲ (Sonny Boy Williamson II) را نام برد این ساز کوچک با ۱۰ سوراخ و وسعت صوتی ۳ اکتاو محبوب ترین سازدهنی دنیا می‌باشد به یاد جمله‌ای از فلیپ سوزای آمریکایی که سازدهنی اساس و پاییه زندکی موسیقیایی است. سازدهنی کروماتیک که معمولآ مدل ۱۲ سوراخ آن مورد استفاده قرار می‌گیرد ۳ اکتاو وسعت صوتی دارد که بر خلاف دیاتونیک و ترمولو قابلیت اجرای گام کروماتیک را دارد.

کروماتیک در مدلهای مختلف وسعت صوتی متفاوتی دارد تا بدانجا که مدل ۲۰ سوراخ آن با ۵ اکتاو (۸۰) نت تولید می‌شود.کروماتیک سازی کاملآ کلاسیک است که توانایی اجرایی همانند ویولن یا فلوت را دارد.

بزرگ‌ترین نوازندگان هارمونیکای کروماتیک، Stevie Wonder، Robert Bonfiglio و Larry Adler هستند و گروه 'جری مورادز هارمونیکتز' (Jerry Murad’s Harmonicats)، بسیاری از قطعات کلاسیک را به صورت کوارتت هارمونیکا اجرا کردند. در ایرن از نوازندگان خوب سازدهنی می توان به شهرام شادان فر و امیر موسوی اشاره نمود.

[ویرایش] تاریخچه

چیـن اولین کشوری است که می‌توان آن را مبـدع سازدهنی دانست. در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در چین زمان حکومت امپراطوری نین کاوا سازی با زبانه‌های چوبی وجود داشت که از نظر ساختمان و نوع صدا دهی بسیارشبیه به سازدهنی امروزی بود.^{[نیازمند منبع]} اما ریشـه سازدهـنی‌های امروز را بایـد در اروپا و خصوصـأ در آلمان جستجو کرد. در قرن ۱۷ میـلادی برای کوک کردن صـدا ارگ کلیسـا از وسیله‌ای استـفاده می‌شد با تیغه‌های فـلزی کــه با دمیدن درسوراخـهای آن فرکانس ثابتی تولید می‌شد. این وسیـله مشـابه دیاپازون و بسیار بزرگ تر از سازدهنی‌های امروزی بود. در حقیقت پدرآکاردئون، ملودیکا و سازدهنی محسوب می‌شود. هارمونیکا(سازدهنی)در سال ۱۸۱۸ توسط کریستین فردریک بوشمان ۱۶ ساله اختراع و درسال۱۸۲۱ به عنوان سازدر برلین به ثبت رسید. ساز اختراعی بوشمان بوسیله دمیـدن در تیغـه‌های فـولادی به صدادرمی آمد وشامل یکسری زبانه از جنس فولادی بود که به طور افقی چیده شده بودنـد و فقط نتـهـا با فوت کردن به صـدا در می‌آمدنـد. نتـها در سـاز ابداعـی بوشـمـان به صـورت کروماتیک و پشت سر هم قرار داشتند. او در نامه‌ای به برادرش ساز ابداعی خودراچنین توصیف نمود: ابزاری اختراع کرده که بسیار جالب است. حدود دوازده سانت طول دارد و بیست ویک نت را تولید می‌کند، تمامی حالات دینامیک واحساسی را اجرا می‌کند وقادربه نگهداشتن ارزش زمانی نتهابه هرمیزان دلخواه می‌باشد. بوشمان با سـفرهای زیـاد قابـلیت‌های منـحصر به فرد هـارمونیکـا به مردم اروپا نشـان داد.