سازمان فضایی ایران
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| سازمان فضایی ایران
|
|
|---|---|
| تأسیس: | ۱۳۸۲ |
| ریاست: | احمد طالب زاده |
| پایگاه فضایی: | پایگاه فضایی شاهرود، استان سمنان پایگاه فضایی قم، استان قم مرکز فضایی ماهدشت، استان تهران |
| بودجه: | ۳۹۶۰ میلیارد تومان (۱۳۸۷) |
| وابسته به: | وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات |
| وبگاه: | http://www.isa.ir |
سازمان فضایی ایران سازمان ملی فضایی کشور ایران است. وظیفه این سازمان، پژوهش در زمینه استفاده از فضا و برنامه‌ریزی برای گسترش فن‌آوری‌های فضایی کشور با استفاده از دانش بومی و همکاری‌های بین‌المللی است.
توسعه فن‌آوری ماهواره‌ای و مخابرات، سنجش از دور، پرتاب و حمل و نقل فضایی از یک طرف، و توسعه منابع انسانی، ایستگاه‌های زمینی و زیرساخت‌های مناسب جهت هدایت و کنترل ماهواره‌ها از طرف دیگر، محور فعالیتهای سازمان فضایی ایران است.[۱]
این سازمان در حال حاضر در حال توسعه فن‌آوری پرتاب فضایی و ساخت ماهواره در ایران است. موشک ماهواره‌بر کاوشگر-۱ جدیدترین موشک فضایی آزمایش شده توسط این سازمان است.
سازمان فضایی ایران دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است، و بصورت موسسه دولتی وابسته به وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اداره می‌شود.[۲]
این سازمان اجرا کننده مصوبات شورای عالی فضایی است، که تصمیم‌گیری در مورد استفاده صلح‌آمیز از فضا در کشور را به عهده دارد. ریاست سازمان فضایی ایران برعهده احمد طالب زاده -دبیر شورای عالی فضایی- است که یکی از معاونین وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات نیز می‌باشد. ریاست شورای عالی فضایی به عهده رئیس جمهور کشور است.[۳]
بودجه سازمان فضایی ایران در سال ۱۳۸۷ برابر ۳۹۶۰ میلیارد تومان است که از منابع داخلی وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات تامین می‌شود.[۱]
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخچه
تاریخچه سازمان فضایی ایران به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی بازمی‌گردد. در سال ۱۳۵۲، مرکز سنجش از راه دور ایران جهت فراهم آوردن امکان استفاده از ماهواره برای سازمان برنامه و بودجه تاسیس شد. بر اساس تصمیم مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۰، این مرکز زیر نظر وزارت پست و تلگراف و تلفن قرار گرفت.[۴]
در پی مواد ۸ و ۹ مصوبه ۶۸۱۵۹ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۲، شورای عالی فضایی با و عضویت چندین نهاد دولتی و ریاست رئیس جمهور تشکیل شد. سازمان فضایی ایران بر اساس همین مصوبه تشکیل گردید، و ریاست آن را دبیر شورای عالی فضایی برعهده دارد. این سازمان دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی است، و بصورت موسسه دولتی وابسته با وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اداره می‌شود.
[ویرایش] پرتابه‌های فضایی ایران
کشور ایران در حال حاضر دارای فن‌آوری پرتاب فضایی زیرمداری است. در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ موشک ماهواره‌بر فضایی ایران به نام «سفیر» برای پروازی زیرمداری به فضا پرتاب شد. برخی از منابع غربی معتقدند که گونه‌ای تغییریافته از موشک شهاب-۳ ایران به نام «پرتابه فضایی شهاب» برای این منظور استفاده می‌شود.[۵] گونه‌های تکامل‌یافته این موشک در آینده برای پرتاب ماهواره ایرانی امید به مدار زمین استفاده خواهد شد. ماهواره‌های مصباح (همکاری مشترک ایران و ایتالیا)، مصباح-۲ و ماهواره ژئوسنکرون زهره (همکاری مشترک ایران و روسیه) نیز برای پرتاب با موشک‌های فضایی ایرانی برنامه‌ریزی شده‌اند.
[ویرایش] پرتابهای زیرمداری
در ۶ اسفند ۱۳۷۵، سازمان فضایی ایران یک پرتابه فضایی را در یک پرواز زیرمداری آزمایش کرد. این موشک حامل محموله‌ای آزمایشی بود که مشترکاً توسط وزارت علوم و وزارت دفاع طراحی و ساخته شده بود. این موشک تا ارتفاع ۱۵۰ کیلومتری زمین بالا رفت و بر طبق برنامهٔ از پیش تنظیم شده، با چتر نجات به زمین فرود آمد.[۶]
در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶، سازمان فضایی ایران با پرتاب نخستین گونه از موشک کاوشگر-۱ با نام «سفیر» دومین پرواز فضایی زیرمداری خود را با موفقیت به انجام رساند. موشک سفیر از پایگاه فضایی جدید ایران در شاهرود به فضا پرتاب شد. با این پرتاب موفقیت‌آمیز، ایران یک گام به پرتاب ماهواره‌ها به مدار زمین نزدیک شده است.[۷][۸]
[ویرایش] مراکز فضایی ایران
[ویرایش] پایگاه فضایی شاهرود
پایگاه فضایی اصلی ایران پایگاه فضایی شاهرود است و در نزدیکی شاهرود در استان سمنان قرار دارد.[۹] این پایگاه در روز ۱۵ بهمن ۱۳۸۶ با حضور محمود احمدی نژاد و برخی مقامات دولتی ایران رونمایی شد.[۱۰] موشک کاوشگر-۱ از این پایگاه به فضا پرتاب شد.
[ویرایش] مرکز فضایی ماهدشت
مرکز فضایی ماهدشت یکی از مراکز اصلی دریافت اطلاعات ماهواره‌ای در کشور است و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب تهران واقع شده است. ساخت این مرکز در سال ۱۳۵۵ آغاز شد و در سال ۱۳۵۷ به بهره‌برداری رسید.[۱۱]
این مرکز کار دریافت، ذخیره‌سازی، پردازش، مدیریت، تکثیر و نشر اطلاعات دریافتی از ماهواره‌ها را به عهده دارد.
[ویرایش] پایگاه پرتاب قم
پایگاه دوم پرتاب موشک ایران در نزدیکی شهر قم قرار دارد. نخستین موشک از پایگاه قم، پرتاب موشک هواسونگ-۳ در مسیر پرتابهای (بالستیک) در اردیبهشت ۱۳۷۰ بوده است. در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۸۵ و در طی رزمایش پیامبر اعظم ۲، چندین فروند موشک ایرانی از جمله شهاب-۲، شهاب-۳، فتح-۱۱۰ و موشک‌های زلزال از این مرکز پرتاب شدند.[۱۲][۱۳]
[ویرایش] برنامه‌های فضایی گذشته
- ماهواره سینا-۱ (ساخت مشترک ایران و روسیه) در روز ۵ آبان ۱۳۸۶ از پایگاه فضایی پلستسک در روسیه توسط موشک کاسموس-۳ به فضا پرتاب شد. با پرتاب این ماهواره، ایران به جمع ۴۳ کشور دارای ماهوارهٔ مداری پیوست.
[ویرایش] برنامه‌های فضایی آینده
رئیس سازمان فضایی ایران در آبان ۱۳۸۴ اعلام کرد که هدف ایران پیوستن به باشگاه معدود کشور دارای فن‌آوری فضایی است، و برای نیل به این هدف، دولت در ۵ سال آینده مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار روی فن‌آوری‌های فضایی سرمایه‌گذاری خواهد کرد.[۱۴]
به گفتهٔ مهران میرشمس، معاونت انجمن هوافضای ایران، کارشناسان ایرانی برای آینده نزدیک برنامه ساخت و پرتاب پنج ماهوارهٔ زهره، مصباح، SMS2، ZS4، و سپهر را در دستور کار خود دارند.[۱۵]
پرتاب برخی از این ماهواره‌ها با موشک‌های ایرانی و برخی دیگر با موشک‌های روسی برنامه‌ریزی شده است:
- پرتاب ماهواره ایرانی امید توسط موشک ایرانی، برنامه‌ریزی شده برای نیمه اول ۱۳۸۷[۱۶][۱۰]
- پرتاب ماهواره سینا-۲ توسط موشک روسی در سال ۱۳۸۷
- پرتاب ماهواره مصباح (ساخت مشترک ایران و ایتالیا) توسط موشک ایرانی
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] پانویس و منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ اختصاص ۳ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان برای سازمان فضایی ایران (فارسی). وبگاه آفتاب aftab.ir (در تاریخ ۱ اسفند ۱۳۸۶). بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. «خبرگزاری فارس»
- ↑ اساسنامه سازمان فضایی ایران (فارسی). وبگاه سازمان فضایی ایران. بازدید در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ ریاست سازمان فضایی ایران (فارسی). وبگاه سازمان فضایی ایران. بازدید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ سازمان فضایی ایران - وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات (فارسی). وبگاه وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات. بازدید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ ایران موشک صدایی را آزمایش و از نخستین ماهواره بومی خود رونمایی کرد (انگلیسی). وبگاه RIA Novosti (در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۱۹ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ ایران پرتاب موشک را اعلام کرد (انگلیسی). وبگاه روزنامه اینترنشنال هرالد تریبیون (در تاریخ ۲۵ فوریه ۲۰۰۷). بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. «آسوشیتد پرس»
- ↑ ایران پروژه فضایی را افتتاح کرد (انگلیسی). وبگاه بی‌بی‌سی (در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ کاوشگر-۱ ایرانی به فضا پرتاب شد (انگلیسی). وبگاه پرس تی‌وی (در تاریخ ۴ فوریه ۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Iranian Space Agency»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۷).
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ رونمایی نخستین سامانه فضایی ایران توسط رئیس جمهور (فارسی). صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. وبگاه شبکه خبر (در تاریخ ۱۵ بهمن ۱۳۸۶). بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ تاریخچه مرکز فضایی ماهدشت (فارسی). وبگاه سازمان فضایی ایران. بازدید در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ مارک وید. قم (انگلیسی). وبگاه آستروناتیکس astronautix.com. بازدید در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ رضا تقی زاده (در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۵). هدفها و کاربردهای ابزار مورد استفاده در رزمایش پیامبر اعظم ۲ (فارسی). وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. بازدید در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ ایران برای ورود به باشگاه ۸ کشور دارای فن‌آوری فضایی، به توسعه فن‌آوری ماهواره خود شتاب می‌بخشد (چینی). وبگاه military.china.com (در تاریخ ۱۵ دسامبر ۲۰۰۵). بازدید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ ماهواره ایران هفته آینده پرتاب می‌شود (انگلیسی). وبگاه iran-daily.com (در تاریخ ۲۲ اکتبر ۲۰۰۵). بازدید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
- ↑ موشک فضایی ایران انتقال داده‌ها را با موفقیت انجام داد (انگلیسی). وبگاه روزنامه USAToday. بازدید در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۸۷.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- وبگاه سازمان فضایی ایران
- اساسنامه سازمان فضایی ایران
- شورای عالی فضایی از وبگاه وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات
- فیلم پرتاب کاوشگر-۱ از سایت یوتیوب
