خیمه‌شب‌بازی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نمایش عروسکی یا خیمه‌شب‌بازی طبق آخرین نظریه‌ها^{[نیازمند منبع]} در اصل از ایران شروع شده اما در زمان ترکهای عثمانی به ترکیه رفته و در آنجا قوت گرفته و تحت عنوان نمایش قره گوز (چشم سیاه) معروف گشته است.

خیمه شب بازی یا شب بازی، شب ها و در خیمه ای که دو طرفش دو چراغ روشن بود، نمایش داده می شد. صحنه صندوقی بود به درازای سه ربع و بلندی نیم ذرع. یک طرف صندوق به طرف تماشاچیان باز بود و سه طرف دیگرش اتاقی را نشان می داد . صندوق در خیمه بود و نمایشگردان پشت صندوق مخفی می شدو عروسک ها را با نخ یا بال های نازک تکان می داد. در نمایش های خیمه ای که خاص طبقات بالا اجرا می شد، نمایش ها مجلل و مفصل و خیمه فاخر و رنگارنگ بوده است.^[۱]

[ویرایش] خیمه شب بازی در ایران

عطا ملک جوینی (وفات ۶۸۰ هجری قمری) در قرن هفتم در کتاب خود تاریخ جهانگشا که تاریخ مغولان است، گزارشی از خیمه شب بازی در روزگار اوکتای قاآن می‌دهد:

روزی خیمه شب بازان از ختا ( شهری میان ترکستان و چین قدیم ) آمده بودند و عروسک های ختایی عجیب و غریبی با خود آورده بودند که ما هرگز ندیده بودیم و به خیمه شب بازی پرداختند و در این هنگام عروسکی را که شکل پیرمردی با ریش سفید بود، از صندوق بیرون آورده و به صورت اسیر به نمایش در آوردند. اوکتای قاآن پرسید این صورت ِ کیست؟ گفتند صورت مسلمانی است یاغی که به دست لشکریان اسیر آمده است. اوکتای قاآن بی درنگ فرمود که بازی را متوقف بدارند.»^[۲]