حمام گله‌داری
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
حمام گله داری واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر عباس و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این حمام تنها حمام باقیمانده قدیمی شهر بندرعباس است و احداث آن دراواخر قرن سیزدهم هجری قمری صورت گرفته‌است .در حال حاضر به عنوان موزه مردم شناسی استان هرمزگان مورد بهره برداری می‌باشد .
فهرست مندرجات |
[ویرایش] پیشینیهٔ تاریخی
قدمت این حمام به دوره قاجاریه می‌رسد و تاریخ احداث اواخر قرن سیزدهم هجری قمری بر می‌گردد. حمام وقفی متعلق به مسجد گله داری و واقف آن تجارتخانه حاج شیخ احمد گله داری است .حمام گله داری دو دوره مرمت را در سی سال گذشته پشت سر گذاشته‌است . حمام گله داری در حاشیه خلیج فارس و در بلوار ساحلی شهر بر روی بستری رُسی که قابلیت نفوذپذیری آن به دلیل اشباع شدن از آب دریا بسیار زیاد است ، یکی از حمام‌های قدیمی به جا مانده شهر بندرعباس بنا شده‌است . در گذشته مردم از آن به عنوان حمام عمومی استفاده می‌کردند .
[ویرایش] مصالح ساخت حمام
مصالح بکار رفته ، از آنجا که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است در این بنا بیشتر از سنگهای دریایی - اسفنجی و ساروج محلی و گچ دستکوب استفاده شده‌است . لازم به ذکراست که سنگهای اسفنجی که دارای قابلیت جذب رطوبت بالایی هستند از دریای همجوار تهیه می‌شده‌اند . تنها عامل تخریب طبیعی بنا رطوبت بسیار بالای منطقه‌است و مصالح بکار رفته در کف حمام آجر فرش است .
[ویرایش] فضای معماری
فضای معماری حمام گله داری مانند سایر حمام‌های دیگر نواحی کویر مرکزی دارای فضاهای بینه ، سر بینه ، گرمخانه و خزینه‌است . بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است . در ورودی حمام گله داری راهرو هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت ، فضای داخلی تنظیم شود . فضای بینه به شکل هشت گوش ساخته شده ودر اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن دیده می‌شود . وسط سالن بینه حوضچه هشت ضلعی کوچک قرار دارد . فضای این قسمت باید سرد و خشک بوده زیرا فضای ورودی در ارتباط مستقیم با فضای خارح قرار می‌گرفت .
[ویرایش] میاندر وسربینه
ارتباط بین بینه وگرمخانه ازطریق میاندر صورت می‌گیرد و فضای درون آن سرد و مرطوب است . سربینه فضای شست شو است و دو صفه یا سکوی نشیمن دارد و بخار اندرون به آن می‌رسد . سربینه به خزینه متصل می‌شود که فضایی گرم وخشک دارد .
[ویرایش] خزینه
محل گرم شدن آب «خزینه» گویند، مورد استفاده حمام است و آب گرم از این طریق تامین می‌شود . در خزینه کانال‌هایی از سنگ و ساروج برای انتقال آبگرم به کلیه فضاها در نظر گرفته شده‌است .
[ویرایش] سیستم گرمادهی و آبرسانی
سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت ، آتشدان ، دیگ ، دودکشها و گودال جمع آوری خاکستراست . فضای گرم کننده حمام که به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته‌است ، آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست ، تامین شده‌است . در دوره‌ای هم که از آب برکه برای حمام استفاده می‌شده این عمل با استفاده از نیروی کمکی گاو که در مسیر (گاورو) «گوچی» که لهجهٔ محلی هرمزگانی «گاو و گوچه» گویند، یعنی چاه چرخ گاوی ، دائم در حرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخیره آب می‌ریخته صورت می‌گرفته‌است.
[ویرایش] روشنایی حمام
در وسط سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر در هر یک از فضاها وجود دارد که عمل نورگیری و تهویه در حمام توسط همین روزنه‌ها صورت می‌گرفت ، بدین ترتیب که با بازو بسته کرودن در فصولی ازسال دما و رطوبت داخل حمام را تنظیم می‌نمودند. این بنا سالیان زیادی به یک مکان متروکه تبدیل شده بود . در سال‌های ا خیر میراث فرهنگی استان هرمزگان سعی بر این داشته تا ضمن حفظ ، احیا ومرمت این بنای ارزشمند برای موزه مردم شناسی استان درنظر گرفته شود . بدین منظور در سال ۱۳۷۹ برای اولین بار مجسمه‌هایی در آن نصب شده که به فضای حمام رونقی دیگر بخشیده‌است .
[ویرایش] ثبت آثار ملی
این اثرتاریخی به شماره ۲۰۰۳ درفهرست آثار ملی ، در سال ۱۳۷۴ خورشیدة به ثبت رسیده‌است .
[ویرایش] منبع
- زنده دل، دستیاران ، حسن. (مجموعه کتابهای راهنمای جامع ایرانگردی استان هرمزکان) ج۱. چاپ وانتشار سال ۱۹۹۸ میلادی.
 |
|
|---|---|
| مرکز | بندر عباس |
| شهرستان‌ها | ابوموسی | بستک | بندر عباس | بندر لنگه | جاسک | حاجی‌آباد | شهرستان خمیر | رودان (دهبارز) | قشم | گاوبندی | میناب |
| شهرها |
ابوموسی | بستک | بندر چارک | بندر خمیر | بندر عباس | بندر لنگه | جاسک | جناح | حاجی‌آباد | درگهان | دهبارز | زیارت‌علی | سوزا | سیریک | فارغان | فین | قشم | کنگ | کیش | گاوبندی | هرمز | میناب |
| نقاط دیدنی |
کاروانسرای بستک | حمام خانی بستک | حمام سیبه | عمارت کلاه‌فرنگی | معبد هندوها | آب گرم گنو | موزه آب | دوگنبدان | کاروانسرای کوخرد | پنجشنبه‌بازار میناب | سد تاریخی کوخرد | جنگل‌های حَرّا | شهرسیبه | بازار بستک | تپه مارو | جزیره کیش | ترنه | قلعه‌های پرتغالی‌ها | قلعه سیبه | قلعه لشتان | حمام گله‌داری | لنج‌سازی بندر کنگ | محله باستانی سورو |
| فهرست روستاهای استان هرمزگان |
|
