BIOS
Wikipedia(e)tik
BIOS (Basic Input-Output System) informatikan edo konputazioan, irteera eta sarrerako oinarriko sistema interfaze kode bat da non sistema eragilea aurkitu eta kargatzen du RAM memoriaren barne.
Hau guztia betearazten duena BIOS memoria txiki bat da, barnean duen softwareari ezker. Memoria txiki hau hardwarraren artean intentsitate gutxiko komunikazioa eta konfigurazioa mantentzendu, gutxienez ordenagailuaren teklatua erabiltzen utziko digu, (ordenagailuan akatsik balego bozgoragailuetatik txistuak aterako zire) ordenagailuapiztenden bitartean.
BIOS-ak normalki mihiztatzaile hizkuntza idatzita dago. BIOS hitza lehen aldiz agertu zen CP/M sistema eragilearekin, eta CP/M-a erabilztzen zuen hardwarea deskribatzen zuen. MS-DOS sistema gehienek badaukate artzibo bat “IBMBIO.COM!” edo “IO.SYS” deitutakoa eta CP/M BIOS bezalakoa zen.
Lehengo sistema eragilehetan (DOS bezalakoak), BIOS-a ordenagailua hasi eta gero funtzionatzen jarraitzen zuen, disko gogorretara edo disketerak erabiltzeko BIOS-aren bitartez egiten zen, gaur egungo sistema eragileak funtzio hauek beraien kabuz egiten dituzte, BIOS-ari rutinako deiak egin beharrean.
Ordenagailua pizterakoan BIOS-a automatikoki kargatzenda memoria printzipaletik eta hau mikroprozezadoraren bitartez egitenda (oraindik ordenagailu batzuk BIOS-a asteko ROM memoriatik egiten dute) berifikazio bat astendu POST (Power On Self Test) fase hau bukatzerakoan sistema eragilearen asierako kodea bilatzen du (bootstrap) memoria sekundarioan, kargatu eta gero konputagailuaren controla sistema eragilera pasatzen du. Gusti hau laburtu daiteke esanez BIOS-a firmwarea da computagailuetan barneratuta dago, instrukzioak basikoak ordenagailua funtzionatzeko barne ditu eta control rutinak basi sarrera bai irteeako ak daude Chip, ROM memorian edo Flash memorian, oinarrizko plakan daudelarik fiskoki kokatuta memoria hauek chip hau BIOS-a deritzogu, izen hau memoria zehatz bati ematen diogu, eta azaldu dudan moduan BIOS-a ordenagailuaren asierako prozezuak eragiten ditu.
