See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
ASCII - Βικιπαίδεια

ASCII

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι 95 ASCII χαρακτήρες που μπορούν να εκτυπωθούν.
Οι 95 ASCII χαρακτήρες που μπορούν να εκτυπωθούν.

Ο ASCII (American Standard Code for Information Interchange, Αμερικανικός Πρότυπος Κώδικας για Ανταλλαγή Πληροφοριών) είναι ένα κωδικοποιημένο σύνολο χαρακτήρων του λατινικού αλφάβητου όπως αυτό χρησιμοποιείται σήμερα στην Αγγλική γλώσσα και σε άλλες δυτικοευρωπαικές γλώσσες. Χρησιμοποιείται κυρίως στους υπολογιστές και άλλες συσκευές τηλεπικοινωνίας για αναπαράσταση κειμένου, καθώς επίσης για έλεγχο συσκευών που δουλεύουν με κείμενο.

Οι εκτυπώσιμοι χαρακτήρες του ASCII (με κωδικούς από 32 μέχρι 126) είναι σε αριθμητική σειρά οι(συμπεριλαμβανομένου του κενού χαρακτήρα "space"):

!"#$%&'()*+,-./0123456789:;<=>?
@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_
`abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Γενικά

Η κωδικοποίηση ASCII και οι συμβατές με αυτήν κωδικοποιήσεις (δείτε παρακάτω) χρησιμοποιούνται σχεδόν σε όλους τους υπολογιστές σήμερα. Το MIME όνομα για αυτήν την κωδικοποίηση είναι "us-ascii".

Ο ΑSCII είναι, ακριβέστερα, κώδικας των επτά μπιτ, που σημαίνει ότι χρησιμοποιεί όλες τις δυνατές ακολουθίες επτά δυαδικών ψηφίων (ένα διάστημα από το 0 μέχρι το 127 στο δεκαδικό σύστημα αρίθμησης) προκειμένου να αναπαραστήσει τους εν λόγω χαρακτήρες.

Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε ο ascii, πολλοί υπολογιστές χρησιμοποιούσαν σαν ελάχιστο μέγεθος οργάνωσης της μνήμης το byte. Έτσι σε αυτούς τους υπολογιστές το όγδοο bit ενός byte που χρησίμευε για την κωδικοποίηση χαρακτήρα στο ascii χρησιμοποιούνταν είτε σαν bit ισοτιμίας για έλεγχο λαθών είτε το έθεταν ίσο με το μηδέν και έμενε κατ' ουσίαν αχρησιμοποίητο.

Ο ASCII πρωτοδημοσιεύτηκε ως Πρότυπο το 1963 από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τυποποίησης (ASA), που αργότερα μετονομάστηκε σε ANSI. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές του, αλλά η τρέχουσα πιο διαδεδομένη μορφή του είναι η ANSI X3.4-1986, τυποποιημένη και σαν ECMA-6, ISO/IEC 646:1991 International Reference Version, ITU-T Recommendation T.50 (09/92), and Request for Comments RFC 20. Υπάρχει επίσης στο πρότυπο Unicode (που αντικατέστησε το ASCII), ως οι πρώτοι 128 χαρακτήρες.

Ιστορικά ο ASCII αναπτύχθηκε από τους τηλεγραφικούς κώδικες και η πρώτη του εμπορική εφαρμογή ήταν σαν 7-bit κώδικας τηλε-εκτυπωτών που εμπορεύονταν η εταιρία Bell System, η οποία αρχικά σχεδίαζε να χρησιμοποιήσει ένα κώδικα 6-bit που προέρχονταν από το Fieldata που πρόσθετε σημεία στίξης και μικρά γράμματα στον ακόμα πρωθύστερο κώδικα τηλεκτυπωτών 5-bit Baudot αλλά τελικά πείστηκε να προσχωρήσει στην υποεπιτροπή του οργανισμού τυποποίησης ANSI που ανέπτυσε τον ASCII. Ο κώδικας Baudot βοήθησε στην αυτοματοποίηση της αποστολής και παραλαβής μηνύματων μέσω τηλέγραφου και πήρε και πολλά χαρακτηριστικά και από τον ακόμα παλίοτερο και πασίγνωστο κώδικα Morse. Όμως σε αντίθεση με αυτόν ο baudot κώδικας είχε σταθερό μήκος κωδικοποίησης. Σε σύγκριση με άλλους παλιότερους κώδικες τηλέγραφου, ο προτεινόμενος κώδικας από την Bell και ο ASCII ήταν και οι δύο αναδιαταγμένοι για πιο εύκολη ταξινόμηση λιστών,και πρόσθεταν και επιπλέον χαρακτηριστικά και για άλλες συσκευές εκτός από τους τελεκτυπωτές. Μερικά χαρακτηριστικά του ASCII όπως η 'Ακολουθία διαφυγής-ESCape sequance' οφείλονταν στον Bob Bemer.

[Επεξεργασία] Χαρακτήρες ελέγχου του ASCII

Οι πρώτοι 32 κώδικες (αριθμοί 0–31 δεκαδικό)στο ascii είναι δεσμευμένοι για χαρακτήρες ελέγχου για τους οποίους δεν υπήρχε αρχικά η πρόθεση να κωδικοποιούν χαρακτήρες αλλά να χρησιμεύουν για έλεγχο συσκευών όπως εκτυπωτές που έκαναν χρήση του ascii. Για παραδειγμα ο χαρακτηρας 10 αναπαριστα την λειτουργια τροφοδοσία χαρτιού που ωθεί τον εκτυπωτή να προχωρήσει το χαρτί. Ο χαρακτήρας 27 αναπαριστά το κουμπί "escape" που βρίσκεται συνήθως στην πάνω αριστερή γωνία των κοινότερων πληκτρολογίων . Ο κώδικας 127 (και τα επτά bit με την τιμή ένα) είναι ακόμα ένας ειδικός χαρακτήρας γνωστός ως "delete-σβήσιμο", ο οποίος χρησίμευε γα να "σβήνει" μια περιοχή χτυπημένου χαρτιού, ένα δημοφιλές μέσο αποθήκευσης δεδομένων μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με το να το χτυπάει σε όλες τις πιθανές θέσεις.

Πολλοί από τους χαρακτήρες ελέγχου του ASCII χρησιμεύουν για να σημαδεύουν δεδομένα πακέτων για να έλεγχο ενός πρωτόκολλου μετάδοσης δεδομένων (πχ ENQuiry-έρευνα που ερευνά αν υπάρχουν άλλοι υπολογιστές εκεί έξω, ACKnowledge-αναγνώριση,Αρχή επικεφαλίδας,Τέλος κειμένου κτλ. Οι χαρακτήρες ESCape-διαφυγή και SUBstitute-αντικατάσταση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να σημαδέψουν δυαδικά δεδομένα ώστε αν περιέχουν κώδικες που αντοιστιχούν σε χαρακτήρες ελέγχου πρωτοκόλλου να αγνοηθούν και να επεξεργαστούν σαν απλά δεδομένα.

Οι χαρακτήρες διαχώρισης(Record Separator, etc.) χρησιμοποιούνταν με το συστήμα με μαγνητικές ταινίες.


XON and XOFF are common interpretations of two of the Device Control characters and are generally used to throttle data flow to a slow device, such as a printer, from a fast device, such as a computer so data does not overrun and get lost.


Πρώιμοι χρήστες του ASCII υιοθέτησαν κάποιους από τους χαρακτήρες ελέγχου για να αναπαράστησουν μετά-πληροφορίες όπως end-of-line(τέλος γραμμής), start/end(αρχή/τέλος) ενός στοιχείου δεδομένων κτλ.Αυτές οι αναθέσεις νέας σημασίας στους χαρακτήρες ελέγχου συχνά αντικρούουν από σύστημα σε σύστημα.Πχ οι χαρακτήρες ελέγχου που αναπαριστούν το τέλος γραμμής διαφέρουν στα Unix συστήματα από τα windows .Έτσι προκειμένου να δείς ένα απλό αρχείο κείμενου ascii που έχει δημιουργηθεί σε πλατφόρμα unix μέσα σε περιβάλλον windows θα πρέπει το αρχείο να υποστεί κάποια ανάλογη μετατροπή,αλλιώς λόγω της διαφορετικάς αυτής ο επεξεργαστής κειμένου των windows δεν θα καταλάβει ότι πρέπει να αλλάξει γραμμή και ένα πχ κείμενο 100 γραμμών θα προσπαθήσει να το δείξει σε μια μόνο γραμμή!

Binary Decimal Hex Abbreviation Printable
Representation
Keyboard
Access
Name/Meaning
0000 0000 0 00 NUL ^@ Null character
0000 0001 1 01 SOH ^A Start of Header
0000 0010 2 02 STX ^B Start of Text
0000 0011 3 03 ETX ^C End of Text
0000 0100 4 04 EOT ^D End of Transmission
0000 0101 5 05 ENQ ^E Enquiry
0000 0110 6 06 ACK ^F Acknowledgement
0000 0111 7 07 BEL ^G Bell
0000 1000 8 08 BS ^H Backspace
0000 1001 9 09 HT ^I Horizontal Tab
0000 1010 10 0A LF ^J Line feed
0000 1011 11 0B VT ^K Vertical Tab
0000 1100 12 0C FF ^L Form feed
0000 1101 13 0D CR ^M Carriage return
0000 1110 14 0E SO ^N Shift Out
0000 1111 15 0F SI ^O Shift In
0001 0000 16 10 DLE ^P Data Link Escape
0001 0001 17 11 DC1 ^Q Device Control 1 — oft. XON
0001 0010 18 12 DC2 ^R Device Control 2
0001 0011 19 13 DC3 ^S Device Control 3 — oft. XOFF
0001 0100 20 14 DC4 ^T Device Control 4
0001 0101 21 15 NAK ^U Negative Acknowledgement
0001 0110 22 16 SYN ^V Synchronous Idle
0001 0111 23 17 ETB ^W End of Trans. Block
0001 1000 24 18 CAN ^X Cancel
0001 1001 25 19 EM ^Y End of Medium
0001 1010 26 1A SUB ^Z Substitute
0001 1011 27 1B ESC ^[ or ESC Escape
0001 1100 28 1C FS ^\ File Separator
0001 1101 29 1D GS ^] Group Separator
0001 1110 30 1E RS ^^ Record Separator
0001 1111 31 1F US ^_ Unit Separator
0111 1111 127 7F DEL ^?, Delete, or Backspace Delete

Στον πίνακα παραπάνω η πέμπτη στήλη περιέχει σύμβολα προορισμένα για αναπαράσταση κωδικών ελέγχου σε ένα ρεύμα δεδομένων, όταν θέλουμε να εμφανιστούν ή να τυπωθούν χωρίς να προκαλέσουν κάποια άλλη ενέργεια. Ο πλοηγός του διαδικτύου που έχετε μπορεί να χρειάζεται εγκατάσταση επιπλέον γραμματοσειρών προκειμένου να απεικονίσει αυτά τα σύμβολα.

Η έκτη στήλη δείχνει τον συνδυασμό πλήκτρων που παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για εισαγωγή χαρακτήρων ελέγχου από το πληκτρολόγιο.Σε αυτήν την στήλη το σύμβολο ("^") αναπαριστά το πλήκτρο "Control"/"Ctrl" που πρέπει να κρατηθεί πατημένο ενώ πατάμε το επόμενο πλήκτρο, πχ "^Z" σημαίνει να κρατήσουμε πατημένο το πλήκτρο Ctrl καθώς πιέχουμε το πλήκτρο Z.Αυτός ο συμβολισμός χρησιμοποιείται μερικές φορές και από λογισμικό σαν μια αναπαράσταση χαρακτήρων ελέγχου που δεν μπόρεσε να επεξεργαστεί.

[Επεξεργασία] Εκτυπώσιμοι χαρακτήρες του ASCII

Ο κώδικας 32 , το 'διάστημα' ή 'κενό' αναπαριστά το κενό μεταξύ των λέξεων που δημιουργείται από τη μεγάλη μπάρα του κενού του πληκτρολογίου. Οι κωδικοί από το 33 μέχρι το 126 καλούνται εκτυπώσιμοι χαρακτήρες και αναπαριστούν γράμματα,ψηφία,σημεία στίξης και μερικά άλλα σύμβολα.

Binary Decimal Hex Graphic
0010 0000 32 20 (blank) (␠)
0010 0001 33 21 !
0010 0010 34 22 "
0010 0011 35 23 #
0010 0100 36 24 $
0010 0101 37 25 %
0010 0110 38 26 &
0010 0111 39 27 '
0010 1000 40 28 (
0010 1001 41 29 )
0010 1010 42 2A *
0010 1011 43 2B +
0010 1100 44 2C ,
0010 1101 45 2D -
0010 1110 46 2E .
0010 1111 47 2F /
0011 0000 48 30 0
0011 0001 49 31 1
0011 0010 50 32 2
0011 0011 51 33 3
0011 0100 52 34 4
0011 0101 53 35 5
0011 0110 54 36 6
0011 0111 55 37 7
0011 1000 56 38 8
0011 1001 57 39 9
0011 1010 58 3A :
0011 1011 59 3B ;
0011 1100 60 3C <
0011 1101 61 3D =
0011 1110 62 3E >
0011 1111 63 3F ?
 
Binary Decimal Hex Graphic
0100 0000 64 40 @
0100 0001 65 41 A
0100 0010 66 42 B
0100 0011 67 43 C
0100 0100 68 44 D
0100 0101 69 45 E
0100 0110 70 46 F
0100 0111 71 47 G
0100 1000 72 48 H
0100 1001 73 49 I
0100 1010 74 4A J
0100 1011 75 4B K
0100 1100 76 4C L
0100 1101 77 4D M
0100 1110 78 4E N
0100 1111 79 4F O
0101 0000 80 50 P
0101 0001 81 51 Q
0101 0010 82 52 R
0101 0011 83 53 S
0101 0100 84 54 T
0101 0101 85 55 U
0101 0110 86 56 V
0101 0111 87 57 W
0101 1000 88 58 X
0101 1001 89 59 Y
0101 1010 90 5A Z
0101 1011 91 5B [
0101 1100 92 5C \
0101 1101 93 5D ]
0101 1110 94 5E ^
0101 1111 95 5F _
 
Binary Decimal Hex Graphic
0110 0000 96 60 `
0110 0001 97 61 a
0110 0010 98 62 b
0110 0011 99 63 c
0110 0100 100 64 d
0110 0101 101 65 e
0110 0110 102 66 f
0110 0111 103 67 g
0110 1000 104 68 h
0110 1001 105 69 i
0110 1010 106 6A j
0110 1011 107 6B k
0110 1100 108 6C l
0110 1101 109 6D m
0110 1110 110 6E n
0110 1111 111 6F o
0111 0000 112 70 p
0111 0001 113 71 q
0111 0010 114 72 r
0111 0011 115 73 s
0111 0100 116 74 t
0111 0101 117 75 u
0111 0110 118 76 v
0111 0111 119 77 w
0111 1000 120 78 x
0111 1001 121 79 y
0111 1010 122 7A z
0111 1011 123 7B {
0111 1100 124 7C |
0111 1101 125 7D }
0111 1110 126 7E ~

Ας σημειωθεί ότι οι κεφαλαίοι χαρακτήρες μπορούν να μετετραπούν σε μικρούς προσθέτοντας 32 στον ascii κώδικά τους, κάτι που το καταφέρνουμε απλά θέτοντας την τιμή 1 στο έκτο bitλιγότερο σημαντικό bit.

[Επεξεργασία] Ψευδώνυμα του ASCII

Το RFC 1345, που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 1992, και η IANA βάση συνόλων κωδικοποιημένων χαρακτήρων, αναγνωρίζει τα παρακάτω ψευδόνημα του ASCII σαν κατάλληλα για χρήση στο διαδίκτυο:

  • ANSI_X3.4-1968 (canonical name)
  • ANSI_X3.4-1986
  • ASCII
  • US-ASCII (preferred MIME name)
  • us
  • ISO646-US
  • ISO_646.irv:1991
  • iso-ir-6
  • IBM367
  • cp367
  • csASCII

Από αυτά μόνο τα ονόματα US-ASCII και ASCII χρησιμοποοιούνται συχνά, και τα βρίσκουμε συχνά σαν προοαρετικές "charset" παράμετρους στην Content-Type επικεφαλίδα MIME μηνυμάτων, στο ισοδύναμο "meta" στοιχείο κάποιων HTML ντοκουμέντων , και στη δήλωση κωδικοποίησης στη κεφαλίδα κάποιων XML ντοκουμέντων.

[Επεξεργασία] Παραλλαγές του ASCII

Καθώς διαδόθηκε η τεχνολογία των υπολογιστών ανά τον κόσμο πολλές παραλλαγές του ASCII αναπτύχθηκαν από εταιρίες και οργανισμούς τυποποίησης προκειμένου να διευκοληνθεί η κωδικοποίηση μη-αγγλικών γλωσσών που χρησιμοποιούσαν όμως το ρομανικό αλφάβητο. Μερικές από αυτές τις παραλλαγές μπορούν να θεωρηθούν Επεκταμένο ASCII ,αν και ο όρος μερικές φορές χρησιμοποιείται λανθασμένα για αναφορά σε όλες τις παραλλαγές συμπεριλαμβανομένου αυτών που δεν διατηρούν την κωδικοποίηση σε 7-bit μόνο.

Ο κώδικας ISO 646 (1972) ήταν η πρώτη προσπάθεια να αρθεί η ευνοιική μεταχείριση των αγγλικών αν και δημιούργησε προβλήματα συμβατότητας αφού παρέμεινε ένας κώδικας 7-bit.Δεν υπήρχαν επιπλέον κώδικες διαθέσιμοι έτσι κάποιοι από τους ήδη υπάρχοντες ξανά-ανατέθηκαν σε παραλλαγές συγκεκριμέων γλωσσών.Ήταν έτσι αδυνατό να γνωρίζεις ποιόν χαρακτήρα αναπαριστά ένας κωδικός αν δεν ήξερες ποιά ήταν η συγκεκριμένη παραλλαγή,και οι επεξεργαστές κειμένου ήταν άλλωστε φτιαγμένοι γενικά ώστε να μπορούν να δουλεύουν μόνο με μία παραλλαγή.

Τελικά , προηγμένη τεχνολογία έφερε εξωγενή μέσα για την αναπαράσταση πληροφορίας(πχ μπιτ ισοτιμίας) που προηγούμενα ήταν κωδικοποιημένη στο όγδοο μπιτ κάθε μπαϊτ,απελευθερώνοντας αυτό το μπίτ για την πρόσθεση επιπλέον 128 κωδικών για αναθέσεις νέων χαρακτήρων.Για παράδειγμα η IBMανέπτυξε κωδικές σελίδες οχτώ μπιτ, όπως η κωδική σελίδα 437, η οποία αντικαταστούσε τους χαρακτήρες ελέγχου με γραφικά σύμβολα όπως χαμογελαστές φατσούλες ,και απεικόνιζε επιπρόσθετους χαρακτήρες στα πάνω 128 μπάϊτς.Αυτές οι σελίδες κωδικών υποστηρίχτηκαν από κατασκευαστές IBM PC καθώς και από λειτουργικά συστήματα όπως το,DOS.

Στάνταρτς των οχτώ-μπιτ όπως τα ISO/IEC 8859 και MacRoman αποτελούσαν επεκτάσεις του ASCII, αφήνοντας άθικτη την αρχική κωδικοποίηση και απλά πρόσθεταν επιπλέον χαρακτήρες στις τιμές από 128 και πάνω. Αυτό επέτρεψε να αναπαρασταθούν περισσότερες γλώσσες αλλά αυτά τα στάνταρτς υπέφεραν από ασυμβατότητες και άλλους περιορισμούς. Παρόλαυτά,οι ISO/IEC 8859-1 και ο 7-bit ASCII είναι οι ποιό κοινοί κωδικοί χαρακτήρων εν χρήσρη σήμερα.

Το κωδικοποιημένο σύνολο χαρακτήρων Unicode και το ISO/IEC 10646: Καθολικό Σύνολο Χαρακτήρων,' Universal Character Set(UCS)', έχουν ένα πολύ μεγαλύτερο σύνολο χαρακτήρων και οι διάφορες υλοποιήσεις τους γρήγορα υποκαθιστούν τα ISO/IEC 8859 και ASCII. Ενώ το ASCII ορίζεται στην βάση κωδικών 7-μπιτ ,το Unicode και το UCS ορίζονται με όρους αφηρημένων "σημείων κωδικών(code points)": μη-αρνητικών ακεραίων , οι οποίοι μπορούν να απεικονιστούν με χρήση διαφόρων σχημάτων κωδικοποίησης σε 1 ή περισσότερα bytes. Για να επιτραπεί αναδρομική συμβατότητα το Unicode και το UCS αναθέτουν τα πρώτα 128 κωδικά σημεία στους ίδιους χαρακτήρες με το ASCII. Το ASCII μπορεί λοιπόν να θεωρηθεί σαν ένα 7-μπιτ σχήμα κωδικοποίησης για ένα πολύ μικρό υποσύνολο του Unicode και του UCS. Το δημοφιλές σχήμα κωδικοποίησης του unicode UTF-8 χρησιμοποιεί από ένα μέχρι τέσσερα bytes για να αναπαραστήσει τα κωδικά σημεία χαρακτήρες,και είναι όμοιο με το ASCII για τιμές κωδικών κάτω από το 128.

ο ASCII περιέχει πολλούς χαρακτήρες που δεν ήταν γνωστοί εξώ από τους κύκλους των ειδικών ,με αποτέλεσμα να είναι ακόμα ρευστή η ονομασία τους.

Η συντομογραφία ASCIIZ or ASCIZ χρησιμοποιείται για την αναφορα σε μια ακολουθία χαρακτήρων του ASCII που τερματίζεται με το μηδέν.

[Επεξεργασία] Δες επίσης

[Επεξεργασία] Σχετικά θέματα

  • ASCII τέχνη
  • ASCII παιχνίδια
  • Δυαδικά αρχεία
  • Αρχεία κειμένου
  • EBCDIC
  • [Εκτεταμένο ASCII]]
  • ISCII
  • ISO 646
  • ISO 8859
  • Unicode
  • UTF-8
  • VISCII

[Επεξεργασία] Υλοποιήσεις του ASCII για συγκεκριμένους υπολογιστές

  • ATASCII
  • PETSCII
  • ZX Spectrum κωδικοποιημένο σύνολο χαρακτήρων

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

τιμές στο δυαδικό,οχταδικό,δεκαδικό και δεκαεξαδικό]


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -