Ψυρή

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Ψυρή^[1] είναι ιστορική συνοικία της Αθήνας.

Η συνοικία βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και είναι μια εκ των παλαιοτέρων. Το Ψυρή περικλείεται μεταξύ των οδών Ευρυπίδου, Γερανίου, Σοφοκλέους, Αθήνας, Ερμού, Πειραιώς & Αγίων Ασωμάτων. Πρώτη φορά το Ψυρή αναφέρεται στο βιβλίο του Γάλλου ιατρού Σπον με τίτλο «Ταξίδι σε Ιταλία, Δαλματία, Ελλάδα και Ανατολή» το 1678, στο οποιό παρουσιάζεται ως ένα απο τα οκτώ πλατώματα^[2] της Αθήνας. Η ετυμολογία της ονομασίας της συνοικίας δεν έχει απόλυτα εξακριβωθεί. Πιθανότατα η λέξη Ψυρή(ς) σημαίνει Ψαριανός και προέρχεται απο τις παλαιότερες ονομασίες της νήσους των Ψαρών^[3].

Κατα τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο λόρδος Βύρων διέμεινε στην οικεία του υποπροξένου της Αγγλίας Θεόδωρου Μακρή, στο σπίτι του οποίου γνώρισε και την Θηρεσία Μακρή, την οποία και ερωτεύτηκε. Εκείνη την εποχή υπήρχε και το αρχοντικό του Κυριάκου Πιττάκη, του μετέπειτα διάσημου αρχαιολόγου για τις ανασκαφές στην Ακρόπολη. Μετά την απελευθέρωση, στην περιοχή εγκατάσταθηκαν διάφορες αρχοντικές οικογένειες όπως αυτή του ηγεμόνα της Ουγγροβλαχίας Ιωάννη Καρατζά. Ένας απο τους διασημότερους κατοίκους του Ψυρή ήταν και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Στην συνοικία κατοίκησε για πάνω απο 20 χρόνια και γι'αυτο του δόθηκε το προσωνύμιο ο «Ερημίτης του Ψυρή».

Απο το 1870 το Ψυρή είχε μετατραπεί σε μια απο τις πιο επικίνδυνες περιοχές της Αθήνας. Αιτία ήταν οι περίφημοι «κουτσαβάκηδες»^[4], δηλαδή οι διάφοροι μάγκες που ζούσαν μές στην παρανομία. Οι κουτσαβάκηδες λήστευαν και πολλές φορές δολοφονούσαν εμπόρους με αποτέλεσμα να δημιουργούν μεγάλο φόβο στους περαστικούς. Η αστυνομία σπάνια επανέβαινε αλλά και όταν αυτό γινόταν αποτύχανε. Το σοβαρότερο περιστατικό συνέβη το Πάσχα του 1847 όταν κάτοικοι της περιοχής έκαψαν το σπίτι του ισπανοεβραίου τυχοδιώκτη Δαυίδ Πατσίφικο^[5] γιατί τόλμησε να προσβάλλει το έθιμο της περιφοράς του Επιτάφιου μετά του οποίου ακολουθούσε τότε το κάψιμο του Ιούδα. Στη συνέχεια ακολούθησε διπλωματικό επεισόδιο, με αφορμή αυτή την καταστροφή, γεγονός που έμεινε γνωστό με τον τίτλο «Παρκερικά». Τελικά η δράση των κουτσαβάκηδων τελείωσε απότομα τον Δεκέμβριο το 1893, όταν και ο τότε αστυνομικός διευθυντής Αθηνών-Πειραιώς Δημήτριος Μπαϊρακτάρης αποφάσισε να καθαρίσει την περιοχή απο τα κακοποιά στοιχεία. Μέσα σε ένα μήνα κατάφερε να συλλάβει τους μάγκες της περιοχής και να ανακουφίσει την περιοχή μια για πάντα.

Σήμερα το Ψυρή θεωρείται μια απο τις τουριστικότερες συνοικίες της Αθήνας γι'αυτο και γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη.

[Επεξεργασία] Λαογραφία

Η πλατεία του Ψυρρή λέγεται πλατεία Ηρώων από τα ονόματα των οδών που καταλήγουν σ΄ αυτή. Στη παλιά Αθήνα, προπολεμικά, η ονομασία αυτή αποδίδονταν ιδιαίτερα σκωπτικά για τους "ήρωες", τους κουτσαβάκηδες, της εποχής, που συγκεντρώνονταν σ΄ αυτή.

Επί της βορειοδυτικής πλευράς της πλατείας Ηρώων αναγέρθηκε το 1912 επί δημάρχου Μερκούρη το Α' Υγειονομικό Κέντρο, στο οποίο σήμερα στεγάζονται δημοτικές υπηρεσίες του 1ου διαμερίσματος της Αθήνας.

[Επεξεργασία] Παραπομπές

[Επεξεργασία] Πηγές

• Γιάννης Καιροφύλας, Η ιστορία της συνοικίας του Ψυρή, εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 2000
• Επαμεινώνδας Στασινόπουλος, Η Αθήνα του περασμένου αιώνα, Αθήνα 1963
• Κωνσταντίνος Μπίρης, Αι τοπωνυμίαι της πόλεως και των περιχώρων των Αθηνών, 1971