Τζελάλ Μπαγιάρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Τζελάλ Μπαγιάρ (16 Μαΐου 1883 - 22 Αυγούστου 1986) υπήρξε σημαντικός Τούρκος πολιτικός, Πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Γεννήθηκε το 1884. Από νεαρής ηλικίας ασχολήθηκε με την πολιτική και εισχώρησε στο κίνημα «Ένωση και Πρόοδος», με το οποίο και εκλέχθηκε αργότερα (1920) βουλευτής του Βιλαετίου Σαρουχάν (σημερινή νομαρχία Μαγνησίας) και στη συνέχεια της Σμύρνης. Από τότε αντιπροσώπευε χωρίς διακοπή στη τουρκική εθνοσυνέλευση (Βουλή) την εκλογική του περιφέρεια Σμύρνης εκτός μικρής περιόδου όπου εκλέχθηκε βουλευτής Κωνσταντινούπολης. Το 1921 ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και το 1923 Υπουργός Ανασυγκρότησης και ανταλλαγής πληθυσμών σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάνης επί Κυβερνήσεως Ισμέτ Ινονού.

Το 1924 εγκατέλειψε την θέση του Υπουργού και ανέλαβε γενικός διευθυντής της τουρκικής τράπεζας επιχειρήσεων «Ις Μπακανσί». Το 1932 ανέλαβε ξανά το Υπουργείο Οικονομίας επί κυβερνήσεως ίδιου πρωθυπουργού. Το 1937 διαδέχθηκε τον Ινονού ως αναπληρωτής πρωθυπουργός και αργότερα ως οριστικός. Το 1938, μετά τον θάνατο του Κεμάλ Ατατούρκ ο Ινονού ανέλαβε Πρόεδρος Δημοκρατίας και ο Μπαγιάρ ανέλαβε τον σχηματισμό νέας Κυβέρνησης με την οποία και κυβέρνησε την Χώρα μέχρι το 1939. Από τότε διατήρησε μόνο την βουλευτική του ιδιότητα μέχρι το 1945, οπότε και τέθηκε επικεφαλής τεσσάρων βουλευτών που υπέγραψαν δήλωση η οποία και υπήρξε η απαρχή της δημοκρατικής κίνησης από την οποία και οδηγήθηκε η Χώρα στις εκλογές, στις 14 Μαΐου 1950.

Μετά την δήλωση εκείνη, η οποία και προκάλεσε βίαιες συζητήσεις στην Εθνοσυνέλευση, ο Μπαγιάρ και οι οπαδοί του εγκατέλειψαν το Λαϊκό Κόμμα που ανήκαν μέχρι τότε και δημιούργησαν το «Δημοκρατικό Κόμμα». Στις εκλογές εκείνες του 1950 το Δημοκρατικό Κόμμα υπερίσχυσε με συντριπτική πλειοψηφία και ο Τζελάλ Μπαγιάρ εκλέχθηκε Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας αναθέτοντας την Πρωθυπουργία στον Αντνάν Μεντερές. Την θέση του Προέδρου Δημοκρατίας διατήρησε μέχρι το 1960. Πέθανε στην Κωνσταντινούπολη το 1986.