Σωτήρα Έδεσσας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Σωτήρα είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Έδεσσας. Βρίσκεται βόρεια της πόλης, στις παρυφές του Όρους Καϊμακτσαλάν. Οι μόνιμοι κάτοικοί της ανέρχονται σήμερα σε 220 περίπου και ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Το χωριό επελέγη, λόγω της καταλληλότητας του κλίματος, ως τόπος εγκατάστασης των κατασκηνώσεων «Σωτήρας». Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν «Λούκοβιτς». Η ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται το χωριό ήταν κατοικημένη από πολύ παλαιά όπως προκύπτει από διάφορα ευρήματα (ερείπια, νομίσματα, περιόδων της ελληνικής ιστορίας από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Βυζαντίου μέχρι και την Τουρκοκρατία).
Σύμφωνα με την παράδοση αλλά όπως προκύπτει και από τα παραπάνω ευρήματα, το χωριό βρισκόταν 800 μέτρα ανατολικά της σημερινής θέσης, στην τοποθεσία που ονομάζεται «Τοπόλιτε», την οποία όμως εγκατέλειψαν οι πρόγονοι των κατοίκων, γιατί κατά την παράδοση στρατιές μυρμηγκιών κατέστρεφαν τις σοδειές τους. Μετακινήθηκαν έτσι και έκτισαν οικισμό σε περιοχή κοντά στις σημερινές κατασκηνώσεις Σωτήρας, η οποία ακόμη και σήμερα ονομάζεται «Παλαιά Σωτήρα ή Παλαιό Λούκοβιτς». Επειδή όμως, σύμφωνα πάντα με την παράδοση, κατά διαστήματα άκουγαν δυνατούς θορύβους προερχόμενους από την πηγή που και σήμερα υπάρχει και μάλιστα όποιος άκουγε πρώτος τους θορύβους αυτούς πέθαινε, γι’ αυτό εγκατέλειψαν και την εν λόγω περιοχή και εγκαταστάθηκαν πριν από 500 περίπου χρόνια στην θέση που είναι σήμερα το χωριό, πάνω σε ερείπια παλαιότερου οικισμού. Συνέχισαν όμως να πεθαίνουν και προκειμένου να εξορκίσουν το κακό έβαλαν δύο δίδυμα αγόρια να ζέψουν δύο δίδυμα βόδια και να οργώσουν περιμετρικά το χωριό και έκτοτε, σύμφωνα με το θρύλο, απαλλάχτηκαν από όλες τις κακοδαιμονίες.
Έτσι επειδή βρήκαν επιτέλους την σωτηρία τους, ονομάστηκε το χωριό Σωτήρα, και από τότε κάθε χρόνο την ημέρα εκείνη (ήταν 2 Μαΐου – αποκομιδή λειψάνων του Αγίου Αθανασίου), το χωριό έχει τοπικό πανηγύρι.
Στο κέντρο του χωριού και δίπλα στον γεροπλάτανο οι πρόγονοι τους έκτισαν την εκκλησία τους, αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή – προστάτιδα του χωριού. Η εκκλησία αυτή που ήταν τρίκλιτη, τρίκογχη με γυναικωνίτη καφασωτό και καμπαναριό, δυστυχώς κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960, συνέπεια ανεπανόρθωτων βλαβών στη δομή της.
