Κοσμάς ο Αιτωλός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 1779), γνωστός και ως Πατροκοσμάς, ήταν Έλληνας μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γεννήθηκε στο χωριό Μέγα Δένδρο κοντά στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Πιστεύεται ότι διέθετε προφητικές και θαυματουργικές ικανότητες^[1].

Μαθήτευσε στα διδασκαλεία της Παρνασσίδας και της Ναυπακτίας πλάι σε ονομαστούς ιεροδιδασκάλους. Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή του Αγίου Όρους (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη θεολογία και τη φιλοσοφία. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους. Στα 1759, εγκατέλειψε το μοναστήρι και ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια Ελλάδα, παρακινώντας με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία. Μέσα σε 16 χρόνια, ίδρυσε πάνω από 100 σχολεία. Στις Διδαχές του, απέτρεπε τη χρήση της Αρωμανικής και Αλβανικής γλώσσας και παρότρυνε τους γονείς να μάθουν στα παιδιά τους ελληνικά, τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».

«Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είνε εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσης τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας».

Μετά την Ελληνική επανάσταση του 1770 στην Πελοπόννησο (που υποκινήθηκε από τους αδελφούς Ορλώφ με την υποστήριξη της Ρωσίας), οι Τούρκοι τον υποπτεύονταν ως πράκτορα των Ρώσων. Με την κατηγορία αυτή συνελήφθη και εκτελέστηκε στις 24 Αυγούστου του 1779 στην πόλη Μπεράτ της Αλβανίας.

Ο Πατήρ Κοσμάς ο Αιτωλός ανακηρύχθηκε επίσημα άγιος από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στις 20 Απριλίου 1961 και η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.