Ιβάν Αλεξάντερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αυτό το άρθρο χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Σημείωση: Πολλές φορές τα κείμενα στα οποία βρίσκεται αυτό το πρότυπο, παραβιάζουν πνευματικά δικαιώματα. Κάντε ένα σχετικό έλεγχο πριν ξεκινήσετε την επιμέλεια, αφού είναι πιθανό να διαγραφεί. Μετά την επιμέλεια του άρθρου, είστε ελεύθεροι να διαγράψετε αυτή την επισήμανση. Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα άρθρα Πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και Βικιπαίδεια:Οδηγός μορφοποίησης άρθρων.

Ιβάν Αλεξάντερ τσάρος της Βουλγαρίας (1331 - 1371) Υιός του δεσπότη του Kran Sracimir και της Petrika αδελφής του τσάρου Μιχαήλ - Ασέν Γ' .Πρίν απο το 1331 διηύθυνε την πόλη του Lovec. Συμμετείχε στην τραγική για τους Βουλγάρους μάχη του Velbazd μαζί με τον πατέρα του, και τον πεθερό του Basarab της Βλαχίας. Στην συνέχεια η κοροιδία των Βυζαντινών είχε ώς αποτέλεσμα την χειροτέρευση των σχέσεων μαζί τους. Οι αποτυχίες οδήγησαν σε πραξικόπημα υπο την αρχηγία του που ανέτρεψαν τον Ιβάν Στεφάν απο τον Βουλγαρικό θρόνο τοποθετώντας τον ίδιον. Η μητέρα του Ιβάν - Στεβάν Neda ραδιούργησε πολλές φορές στην συνέχεια για την επαναφορά του γιού της στον θρόνο. Η τελευταία εξέγερση συνετρίβη απο τον Ιβάν - Αλεξάντερ (1337) οριστικά και τα ίχνη του Ιβάν - Στεφάν χάθηκαν μετά το 1343. Ο πιό μακρόχρονος βασιλιάς της Βουλγαρίας συνδέθηκε με μιά μεταβατική περίοδο που ξεκίνησε με τεράστια προβλήματα, αλλά επιδέξιος κατάφερε να φέρει οικονομική ανάκαμψη. Σε λίγο βρέθηκε το κράτος του κάτω απο τεράστιους κινδύνους όπως τον Τουρκικό και τον Ουγγρικό. Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα τεράστια προβλήματα μοίρασε το κράτος στους δύο γιούς του. Σύγχρονες τοιχογραφίες του στην εκκλησία του Ivanovo εδραιώνουν την θέση οτι κέρδισε περιοχές πρόσφατα χαμένες απο τους Βυζαντινούς. Το 1331 εκστράτευσε στην Ανδριανούπολη κυριεύοντς την ΒΑ Θράκη.

Την ίδια χρονιά δημιουργήθηκαν οι προοπτικές για την βελτίωση των σχέσεων με την Σερβία αφού ο διάδοχος Στέφανος ο 4ος Δουσάν ανέτρεψε τον πατέρα του και κατέλαβε τον θρόνο. Έγινε συμμαχία μεταξύ τους και ο Στεφάνος 4ος Δουσάν παντρεύτηκε την αδελφή του Ιβάν Αλεξάντερ (1332). Τότε ο Ιβάν - Αλεξάντερ βρέθηκε αντιμέτωπος με την πραξικοπηματική εξέγερση του Belaur (αδελφού του Μιχαήλ - Ασέν 3ου), και με την υποστήριξη του εξορισμένου ανιψιού του απαιτούσε τον θρόνο. Ο τσάρος δέν μπόρεσε αμέσως να τους καταστείλει λόγω της δράσης του Ανδρόνικου του 3ου στα ανατολικά σύνορα του. Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν την Ανατολική Θράκη αλλά με τον ερχομό του Ιβάν - Αλεξάντερ αναγκάστηκε να κλειστεί υπο περιορισμό στο Ροδόκαστρο. Δίνοντας την εντύπωση οτι ήθελε να διαπραγματευθεί ο Βούλγαρος τσάρος περίμενε ισχυρή ενίσχυση απο Μογγόλους ιππείς. Όταν έφτασαν πολιόρκησαν τον εύκολο γι'αυτούς Βυζαντινό στρατό στο Ροδόκαστρο ανίκανο να αντιδράσει, ενώ ο Ανδρόνικος ο 3ος κλείστηκε στο φρούριο του Ροδόκαστρου. Ο Ανδρόνικος παραδώθηκε, συνθηκολόγησε μαζί του και στην συνέχεια με συνθήκη ο γιός του Ιβάν - Αλεξάντερ Μιχαήλ - Ασέν ο 4ος παντρεύεται την κόρη του Ανδρόνικου Μαρία (1339). Μόλις τελείωσε ο Βυζαντινός κίνδυνος ο Βούλγαρος τσάρος επέστρεψε ταχύτητα για να αντιμετωπίσει τον επαναστάτη Belaur κάτι που δέν πρόλαβε να κάνει γιατί το κίνημα του είχε ήδη συντριβεί απο το 1337. Το 1332 έστεψε συναυτοκράτορα τον μεγαλύτερο γιό του Μιχαήλ - Ασέν τον 4ο, ακολούθησε και η στέψη των υπόλοιπων γιών του Ivan Sracimir και Ιβάν - Ασέν 4ο. Τους τοποθέτησε παράλληλα διοικητές επαρχιών προκειμένου να προστατέψει τα σύνορα του τον μέν Ivan Sracimir στο Vidin τον δέ Ιβάν - Ασέν 4ο στην Πρεσλάβα. Με την τακτική του αυτή ασπάστηκε Βυζαντινές μεθόδους όπου οι αυτοκράτορες στέφουν τους γιούς τους συναυτοκράτορες τοποθετώντας τους διοικητές σε μεγάλες πόλεις. Το 1340 οι σχέσεις με το Βυζάντιο προσωρινά επειδηνώθηκαν αφού ο Ιβάν - Αλεξάντερ ζήτησε απο τους Βυζαντινούς την έκδοση του ξαδέλφου του Shishman (γιού του Μιχαήλ - Ασέν 3ου) προκαλώντας ανοιχτά για πόλεμο. Οι Βυζαντινοί ύστερα απο τις αδικιολόγητες απειλές στέλνουν εναντίον του με στόλο τον σύμμαχο τους Τούρκο εμίρη της Σμύρνης Ummur Beg που λεηλάτησε την Βουλγαρική ύπαιθρο, και επιτέθηκε στις Βουλγαρικές πόλεις. Ο Ιβάν Αλεξάντερ επιτέθηκε στην Ανδριανούπολη με την δικιολογία οτι κλήθηκε απο τον ίδιο τον λαό της πόλης. Στα περίχωρα όμως της πόλης γνώρισε διπλή ήττα απο τον Ummur Beg. Το 1341 - 1347 μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου 3ου το Βυζάντιο βυθίστηκε στο δεύτερο μεγάλο εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Ι.Παλαιολόγου - Ι.Καντακουζηνού. Ο Σέρβος βασιλιάς Στέφαν Δουσάν πήρε το μέρος του Καντακουζηνού, ενώ ο Ιβάν Αλεξάντερ του Παλαιολόγου. Η αντιβασιλεία του Ι.Παλαιολόγου του παραχώρησε την Φιλιππούπολη και 9 φρούρια στα βουνά της Ροδόπης (1344), τελευταία μεγάλη διπλωματική επιτυχία του Ιβάν - Αλεξάντερ. Ο κακόβουλος Σέρβος βασιλιάς εκμεταλλευόμενος τον εμφύλιο κατέλαβε Μακεδονία - Αλβανία απεκλήθη "βασιλιάς Ελλήνων και Σέρβων" (1345), ενώ η Σερβική εκκλησία αναγνωρίστηκε ώς πατριαρχείο (1346). Ο πατριάρχης της Βουλγαρίας Συμεών πρωτοστάτησε στην δημιουργία του Σερβικού πατριαρχείου και στην στέψη του Στέφανου Δουσάν.

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός με τους Τούρκους συμμάχους του λεηλάτησαν την Θράκη (1346 - 1354) και την Μαύρη Θάλασσα. Οι Βουλγαρικές προσπάθειες να απωθήσουν τους Τούρκους επιδρομείς απέτυχαν και ο Ιβάν - Αλεξάντερ έχασε σε μάχες δύο απο τους γιούς του τον Ιβάν - Ασέν 4ο (1349), και τον Μιχαήλ - Ασέν 4ο (1355). Μετά την λήξη του εμφυλίου ο Ιωάννης Καντακουζηνός (1351) έκανε πρόταση στους βασιλείς Σερβίας και Βουλγαρίας για την κατασκευή στόλου, και κοινή συμμαχία κατά των Τούρκων. Ο Ιβάν - Αλεξάντερ δέν ανταποκρίθηκε επηρεασμένος προφανώς απο την προηγούμενη συμμαχία που είχε μαζί τους. Τελικά συμφιλιώθηκε με τους Βυζαντινούς όταν έμεινε μόνος του στον θρόνο ο Ιωάννης Παλαιολόγος (1355). Σε συμμαχία μαζί του πάντρεψε την κόρη του Keraca Marija με τον διάδοχο του Βυζαντινού θρόνου Ανδρόνικο 4ο Παλαιολόγο. Ο ίδιος για να εξασφαλίσει καλύτερα την διαδοχή του χώρισε την πρώτη του γυναίκα Θεοδώρα της Βλαχίας (1349), και παντρεύτηκε μιά προσηλυτισμένη Ιουδαία την Θεοδώρα. Με αυτήν έκανε άλλους δύο γιούς προοριζόμενοι για συναυτοκράτορες τους Ivan Shishman (1356), Ivan Asen IV (1359). Ο μοναδικός επιζήσας γιός απο τον πρώτο του γάμο Ivan Sracimir έγινε ανεξάρτητος (1356) και ο έλεγχος του απέναντι σε υποτελείς ηγεμόνες όπως της Βλαχίας ήταν ισχυρότατος. Η Βουλγαρία έπεσε θύμα του Ούγγρου βασιλιά Λουδοβίκου του 1ου που προσήρτησε την Μολδαβία (1352) ιδρύοντας ένα υποτελές κρατίδιο και στην συνέχεια κυρίευσε το Vidin παίρνοντας αιχμαλώτους τον Ivan Sracimir και την οικογένεια του. Στο μεσοδιάστημα οι Βούλγαροι έρχονται ξανά σε ένταση με τους Βυζαντινούς όταν ο Ιωάννης ο 5ος Παλαιολόγος επέστρεφε απο ταξίδι στην Δύση (1364) και αυτοί αρνήθηκαν να τον αφήσουν να περάσει απο τα εδάφη τους. Εξοργισμένος ο σύμμαχος των Βυζαντινών Αμεδαίος ο 6ος της Σαβοίας άρχισε να κυριεύει παραθαλάσσιες Βουλγαρικές πόλεις (Αγχίαλο, Μεσημβρία) αλλά απέτυχε στην κατάληψη της Βάρνας. Τότε έκλεισε συνθήκη με τους Βυζαντινούς όπου οι κυριευμένες πόλεις επιστράφηκαν στο Βυζάντιο, ενώ ο Ιωάννης Παλαιολόγος έπρεπε να πληρώσει 180.000 φλορίνια στον Ιβάν - Αλεξάντερ. Χρησιμοποίησε την πολιτική των εδαφικών παραχωρήσεων για να πείσει τους υποτελείς του Dobrotica της Dobruza και Βλαδισλάο 1ο της Βλαχίας να ανακαταλάβουν το Vidin απο τους Ούγγρους. Τελικά πέτυχαν, ο Ivan Sracimir εγκαταστάθηκε ξανά στο Vidin και οι Ούγγροι αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του. Οι αποτυχίες όμως στο μέτωπο με τους Τούρκους εξακολουθούν να είναι ασταμάτητες. Το 1369 ο Μουράτ ο 1ος κυριεύει την Ανδριανούπολη και την κάνει πρωτεύουσα, σε λίγο και την Φιλιππούπολη. Ενώ σε συνεργασία με το Σερβικό πριγκιπάτο της Μακεδονίας ετοιμάζονται σε κοινή επίθεση ενάντια στους Τούρκους ο Ιβάν - Αλεξάντερ πεθαίνει (1371) Τον διαδέχονται οι γιοί του Ivan Sracimir στο Vidin και ο Ivan Shishman στο Τύρναβο, ενώ οι ηγεμονίσκοι της Βλαχίας και του Dobruja πέτυχαν μεγαλύτερη ανεξαρτησία.

[Επεξεργασία] Τελικά συμπεράσματα

Η Βουλγαρία υπο την βασιλεία του μπήκε σε περίοδο μεγάλης ευημερίας και πνευματικής αναγέννησης. Κατα μερικούς αναφέρεται σάν η "Δεύτερη χρυσή εποχή του Βουλγαρικού πολιτισμού" μετά απο αυτή του τσάρου Συμεών του 1ου. Μεγάλος αριθμός εκκλησιών κτίζονται ή επισκευάζονται υπο τις οδηγίες του, πορτραίτα του σάν δωρητή βασιλιά βρίσκονται στην καμάρα του οστεοφυλακίου στο μοναστήρι του Bachkovo και στην εκκλησία του Ivanovo. Δωρητικά συμβόλαια των ημερών του αποδεικνύουν οτι τότε χτίσθηκαν τα μοναστήρια της Αγίας Μητέρας - Αγίας Ελεούσας, του Αγίου Νικολάου στο Nesebar, του Αγίου Νικολάου στο Pernic. Επι των ημερών του έδρασε ο επίσκοπος Θεοδόσιος του Τάρνοβο (πέθανε το 1363) μαθητής του Γρηγόρη Σινανίτη που μετέφερε στην Βουλγαρία το μεσαιωνικό θρησκευτικό κίνημα του Ησυχασμού. Ο Θεοδόσιος ίδρυσε το μοναστήρι του Kilifarevo κοντά στην πρωτεύουσα Τάρνοβο. Πολλά Βουλγαρικά λογοτεχνικά έργα βρίσκονται επι της εποχής του σε έξαρση όπως η Βουλγαρική μετάφραση των "Χρονικών του Μανασσή" (1355) (Βρετανική Βιβλιοθήκη της Μόσχας). Επεκτείνει την ολοκληρωτική κυριαρχία της Ορθοδοξίας διώκοντας αιρετικούς και Ιουδαίους. Με δύο αντιαιρετικά συμβούλια (1350,1369) αποδοκίμασε αιρέσεις όπως Βογόμιλους, Αδαμίτες, Ιηουδαίζοντες.Το 1353 θέλοντας να κερδίσει την συμμαχία της Βενετίας επιτρέπει στους Βενετούς εμπόρους να κάνουν αγοροπωλησίες στα Βουλγαρικά λιμάνια.

[Επεξεργασία] Κληρονόμοι

Με την πρώτη σύζυγο Θεοδώρα της Βλαχίας έκανε Μιχαήλ Ασέν 4ο συμβασιλέα (1332 - 1355) φονεύθηκε σε μάχη με τους Τούρκους Ιβάν Ασέν 4ο συμβασιλέα (1337 - 1349) φονεύθηκε σε μάχη με τους Τούρκους Ivan Sracimir (1371 - 1396) διάδοχος του στο Vidin (1356 - 1397) Θαμάρ σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ του 1ου Mε την δεύτερη σύζυγο του Θεοδώρα έκανε Keraca Marija που παντρεύτηκε τον διάδοχο Ανδρόνικο 4ο Παλαιολόγο Ivan Shishman διάδοχος στό Τάρνοβο (1371 - 1396) Iβάν - Ασέν 5ο τσάρος (1359 - 1388)