Δοξάτο Δράμας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 |
Η ουδετερότητα αυτού του άρθρου αμφισβητείται. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του άρθρου. |
Το Δοξάτο είναι σημαντική κωμόπολη του Νομού Δράμας. Αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Δοξάτου. Βρίσκεται σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από την πόλη της Δράμας.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορία
Η περιοχή κατοικήθηκε από την προϊστορική εποχή, όπως φαίνεται από τον νεολιθικό οικισμό στην περιοχή Δοξάτ-τεπέ (4000 - 2000 πχ περίπου). Σύμφωνα με την άποψη του Σταύρου Μερτζίδη κατά τη Βυζαντινή εποχή ονομαζόταν «Δόκαλον». Με την ονομασία «Δοξάτο» είναι γνωστό από το 1600 μ.Χ., που μάλλον οφείλεται στη θέση του στον ευρύ κάμπο (δοξάτο είναι το ευρύχωρο δωμάτιο του πρώτου ορόφου στα παραδοσιακά μακεδονικά σπίτια, που έχει ωραία θέα).
Στους ντόπιους κάτοικους του Δοξάτου προστέθηκαν Ηπειρώτες που κατά το 1850 ήρθαν να κατοικήσουν μόνιμα. Το 1896 ήρθαν κάτοικοι από την Καστοριά και τα Μαδεμοχώρια της Χαλκιδικής. Από το 1912 και 1922 εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Θράκη, Μικρά Ασία και Πόντο.
Οι κάτοικοι του Δοξάτου, όταν ξέσπασε η επανάσταση του 1821, συμμετέχουν ως εθελοντές στον αγώνα της απελευθέρωσης με τον Σερραίο Εμμανουήλ Παπά.
Ο τέως Δήμος Δοξάτου συστάθηκε το 1919 ως κοινότητα και αποτελούνταν από τους οικισμούς Δοξάτο, Μπόριανη (Άγιος Αθανάσιος), Μπουνάρμπασι (Άνω και Κάτω Κεφαλάρι) και Εφτελιά (σημερινή Φτελιά) με έδρα το Δοξάτο. Το 1922 ο οικισμός Μπόριανη αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και αποτέλεσε την Κοινότητα Μπόριανης (μετέπειτα Αγίου Αθανασίου). Το 1927 ο οικισμός Εφτελιά αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και αποτέλεσε την Κοινότητα Εφτελιάς. Το 1927 ο οικισμός Μπουνάρμπασι μετονομάστηκε σε Κεφαλάρι. Μεταξύ 1928 και 1930 το Κεφαλάρι αποσπάστηκε από την Κοινότητα Δοξάτου και προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Αγ. Αθανασίου. Λόγω της θυσίας των κατοίκων του Δοξάτου η Ελληνική πολιτεία τίμησε το Δοξάτο και τους κατοίκους του και σύμφωνα με το Β.Δ. 24-2-1949 (ΦΕΚ 68/1949 τ.Α.) η κοινότητα Δοξάτου αναγνωρίστηκε «ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ» σε Δήμο Δοξάτου. Το 1998 με το Νόμο Καππαδόστρια (Ν.2539/97) συνενώθηκε στο σημερινό νέο Δήμο Δοξάτου με έδρα τον οικισμό Βαθύσπυλο του Διαμερίσματος των Κυργίων.
[Επεξεργασία] Πληθυσμός
Η εξέλιξη του πληθυσμού του Δοξάτου σύμφωνα με τις απογραφές είναι :
Τη δεκαετία 1961-1971 υπήρξε μεγάλη μείωση του πληθυσμού λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται να ανακτά μέρος του πληθυσμού.
[Επεξεργασία] Αρχιτεκτονική
Ο οικισμός του Δοξάτου αποτελεί ένα ενδιαφέρον παράδειγμα εφαρμογής των ανανεωτικών ιδεών στο τομέα της αρχιτεκτονικής που αναπτύχθησαν κατά το Μεσοπόλεμο και έχουν την απαρχή τους στην αρχιτεκτονική των πλησιέστερων αστικών κέντρων. Άμεσα συνδεδεμένα με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και την αγροτική παραγωγή δημιουργείται ένα νέο στυλ, αυτό του λαϊκού κλασικισμού, όπου κατοικίες ευρύτερων στρωμάτων "επενδύονται" με κλασικίζοντα χαρακτηριστικά ή φέρουν στοιχεία που προέρχονται από διάφορους ρυθμούς, όπως αναγεννησιακά, γοτθικά, μπαρόκ κ.α.
Οι νέες κατασκευές άρχισαν να ανεγείρονται στη δεκαετία του '20, μετά τη συνολική σχεδόν ισοπέδωση του οικισμού από την πυρπόληση του 1913, και είναι διώροφες κατοικίες που περιβάλλονται από ελεύθερο χώρο. Το ισόγειο χρησίμευε ως χώρος εργασίας για την αρχική ταξινόμηση του καπνού ενώ παράλληλα εξυπηρετούσε και βοηθητικές λειτουργίες. Στον όροφο τοποθετούνται οι χώροι υποδοχής και τα υπνοδωμάτια, ακολουθώντας την τυπική διάταξη με την κεντρική σάλα και τα δωμάτια εκατέρωθεν. Ένα τρίτο επίπεδο με μικρό ύψος, στο οποίο περιλαμβάνονταν και η στέγη, χρησίμευε για το στέγνωμα του καπνού. Στις κύριες όψεις τους που παρουσιάζουν έντονο διακοσμητικό ενδιαφέρον θα αναγνωρίσουμε στοιχεία κλασικισμού συνδυασμένα με αυτά της αρτ νουβώ, της αναγέννησης και του μπαρόκ που οι ντόπιοι κατασκευαστές αφομοίωσαν και προσάρμοσαν σ' αυτές. Άξιο προσοχής είναι επίσης και ο ζωγραφικός διάκοσμος που συναντούμε σε οροφές είτε στο εσωτερικό είτε στους στεγασμένους εξώστες. Οι συνθέσεις είναι επηρεασμένες από ευρωπαϊκά πρότυπα της αρτ νουβώ και η τεχνική τους βασίζεται στη χρήση φυσικών χρωμάτων όπου κυριαρχούν απαλοί και γλυκείς τόνοι.
Αξιόλογα κτίρια που έχει να επιδείξει είναι το Δημοτικό σχολείο στην είσοδο του Δοξάτου, ο παλαιός και νέος Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου. Εξίσου αξιθαύμαστα κτίρια είναι πολλές κατοικίες (Ζιγγίλη, Βογιατζή, Χατζησπάσου κ.α), τα δύο καπνομάγαζα που θυμίζουν την οικονομική ανάπτυξη του Δοξάτου στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Ξεχωρίζει η παλαιά εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που βρίσκεται στο κέντρο του Δοξάτου και κτίσθηκε το 1867. Το μαρμαρόκτιστο καμπαναριό χτίστηκε το 1896 και είναι ένα από τα ωραιότερα της περιοχής και αποτελεί πραγματικό έργο τέχνης. Στον τέταρτο όροφό του βρίσκονται οι δύο καμπάνες του. Τα ξυλόγλυπτα του ναού είναι της ίδιας εποχής με την ανέγερσή του. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του (έργο Ηπειρωτών μαστόρων) κοσμείται με εικόνες του 1870. Είναι εφάμιλλο του παλαιού ναού της Μητροπόλεως, της Εικοσιφοινίσσης και της Χωριστής, έργα της ίδιας περίπου εποχής. Οι εικόνες είναι έργο του ζωγράφου Στέργιου από το Νευροκόπι. Στο πίσω μέρος του ναού, θα στεγάσει κατά την περίοδο εκείνη ένα Αρρεναγωγείο και ένα Παρθεναγωγείο. Ο παλαιός ναός με την 1170/14-6-1966 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 429/8-7-1966 τ.Β), χαρακτηρίστηκε «διατηρητέο μνημείο».
Με την πρωτοβουλία του τότε Μητροπολίτη Δράμας και μετέπειτα Σμύρνης Εθνομάρτυρα Χρυσόστομου χτίζεται το υπέροχο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου, που δεσπόζει στην είσοδο του Δοξάτου (1908-1910). Σχηματίζει ένα τεράστιο Ε. Είναι το αρχικό γράμμα των λέξεων ΕΛΛΑΔΑ και ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, που τόσο ποθούσαν οι Δοξατινοί την εποχή εκείνη. Για την ανέγερση προσφέρουν χρήματα και οι πλούσιοι και οι φτωχοί, χωρίς να γίνει διάκριση σε κανέναν.
[Επεξεργασία] Πολιτισμός
Οι κάτοικοι του Δοξάτου ανέπτυξαν πλούσια πνευματική, καλλιτεχνική και οικονομική δράση. Από το 1870 ιδρύεται η Φιλοεκπαιδευτική Αδελφότητα, «Φίλιπποι» που συμβάλει στην καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων, με τη δημιουργία Αναγνωστηρίου και ενός βιβλιοπωλείου ελληνικών εκδόσεων. Στο κτίριο του αναγνωστηρίου στεγάζεται και Φιλαρμονική και το περίφημο στην εποχή του συγκρότημα της «Μαντολινάτας». Το 1879 ιδρύεται από τις τοπικές αρχές Αρχαιολογική Εταιρία με στόχο τη συλλογή και διάσωση αρχαιολογικών ευρημάτων καθώς και τη συγκέντρωση λαογραφικού υλικού, προσπάθεια που θα αποσπάσει την επιδοκιμασία της Αρχαιολογικής Εταιρίας Αθηνών.
Το Δοξάτο φημίζεται για τις ιπποδρομίες του. Είναι ένα πανάρχαιο έθιμο που επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο τη 2α Μάιου, ημέρα της εορτής του Αγίου Αθανασίου και πανήγυρης του Δοξάτου και έχουν δυνδεθεί με τους απελευθερωτικούς αγώνες της περιοχής. Η μέρα αυτή της πανήγυρης ήταν μέρα γιορτής και γλεντιού όχι μόνο για τους Δοξατιανούς αλλά και για τους κατοίκους της γύρω περιοχής. Μετά τη θεία λειτουργία στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου ο κόσμος με τη συνοδεία ζουρνάδων πήγαινε στο χώρο όπου γίνονταν οι ιπποδρομίες και τις παρακολουθούσε με ενθουσιασμό αλλά και το σχετικό φανατισμό. Ο Ιππικός σύλλογος Δοξάτου «ΟΙ ΦΙΛΙΠΠΟΙ» με τις τοπικές αρχές και άλλους συλλόγους διοργανώνουν τις ιπποδρομίες. Συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου από τους γύρω νομούς. Αξιόλογη είναι και η δράση των συλλόγων εκτός Δοξάτου, όπως του συλλόγου «ΤΟ ΗΡΩΙΚΟ ΔΟΞΑΤΟ» Αθηνών και Γερμανίας.
[Επεξεργασία] Δοξάτο Μαρτυρική πόλη
Το μένος των Βούλγαρων κατά των Ελλήνων εκφράσθηκε δύο φορές με τις σφαγές του Δοξάτου.
Η πρώτη με θύματα 650 αθώους Δοξατινούς (άνδρες, γυναίκες και παιδιά), έγινε την 30η Ιουνίου 1913. Την Παρασκευή προς Σάββατο (28 προς 29 Ιουνίου) Βούλγαροι στρατιώτες, υπολείματα πιθανόν υποχωρούντων Βουλγαρικών τμημάτων ή ανιχνευταί, προσπαθούν πυροβολόντας να πλησιάσουν το Δοξάτο, για να το λεηλατήσουν. Όπως διατείνονται οι Βούλγαροι "επίσημοι" φαίνεται ότι Έλληνες αντάρτες τους απέκρουσαν. Την Κυριακή 30 Ιουνίου 120 Βούλγαροι ιππείς έχουν περικυκλώσει το Δοξάτο. Αφού άρπαξαν ότι πολύτιμο βρήκαν, το κατέκαψαν και έσφαξαν 650 κατοίκους. Το Δοξάτο τότε είχε 1500 κατοίκους. Την ημέρα εκείνη, σφαγιάσθηκαν 650 άτομα. Μετά τη σφαγή, το Δοξάτο παραδόθηκε στις φλόγες. Η πλούσια κοινότητα, με τα λαμπρά οικοδομήματα, καταστράφηκε.
Η δεύτερη σφαγή έγινε την 29η Σεπτεμβρίου του 1941, όταν το Δοξάτο βρισκόταν, όπως και όλη η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στην κατοχή των Βουλγάρων, συμμάχων των Γερμανών και Ιταλών.
Λόγω των δύο σφαγών το Δοξάτο ονομάστηκε ΗΡΩΪΚΗ και ΜΑΡΤΥΡΙΚΗ πόλη. «ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ» ονομάστηκε Δήμος και έτυχε άλλων πολλών τιμητικών διακρίσεων. Οι δύο σφαγές μείωσαν κατά πολύ τον πληθυσμό και κατέστρεψαν τον οικισμό με αποτέλεσμα μια σημαντική κωμόπολη του Νομού Δράμας να χάσει τη δυναμικότητά της.
[Επεξεργασία] Διάφορες πληροφορίες
Έχει έκταση 27714 στρέμματα και μέσο ύψος από τη θάλασσα 100 περίπου μέτρα. Τα εδάφη της περιοχής είναι κατά κύριο λόγο αλλουβιακής προέλευσης. Το μεγαλύτερο τμήμα αποτελείται από πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις, οφειλόμενες στο χείμαρρο του Δοξάτου.
Τα μεγαλύτερο μέρος της έκτασης του Δοξάτου καλλιεργείται (23000 περίπου στρέμματα) ενώ μόνο μικρό μέρος αυτών είναι αρδευόμενα. Τα κυριώτερα αγροτικά προϊόντα του Δοξάτου είναι καπνός, σιτάρι, καλαμπόκι.
Αν και η περιοχή βρίσκεται σε μικρή σχετικά απόσταση από τη θάλασσα, το κλίμα χαρακτηρίζεται σαν μεσογειακό – ηπειρωτικό, εξαιτίας της παρεμβολής των ορεινών όγκων του Παγγαίου και της Λεκάνης. Η ψυχρή περίοδος διαρκεί πολύ και παρουσιάζει βροχοπτώσεις που κατανέμονται ομοιόμορφα. Το θέρος είναι ξηρό έως υπέρξηρο.
Οι άνεμοι που επικρατούν είναι βόρειοι και ψυχροί με μικρές εντάσεις κατά την περίοδο Μαΐου - Αυγούστου. Το κλίμα δεν παρουσιάζει ακρότητες. Για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αναψυχής η προσφορότερη περίοδος είναι από τα μέσα Μαΐου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.
[Επεξεργασία] Υποδομές
Υδρεύεται εξ ολοκλήρου από τις πηγές Κεφαλαρίου, και διαθέτει βιολογικό καθαρισμό δυναμικότητας 22000 περίπου ατόμων που μπορεί να εξυπηρετήσει ολόκληρο το νέο Δήμο Δοξάτου αλλά και όμορους Δήμους. Διαθέτει Δημοτικό στάδιο με στίβο 400 μ και κλειστό γυμναστήριο. Λειτουργούν δύο λύκεια (ενιαίο και ΤΕΕ).
