Δήμος Βουπρασίας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Δήμος Βουπρασίας βρίσκεται στον νομό Ηλείας και έχει εννέα Δημοτικά Διαμερίσματα, ενώ έχει πληθυσμό 11.204 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Πρωτεύουσα του Δήμου είναι η Βάρδα με 3.100 κατοίκους και τα Δημοτικά Διαμερίσματα που τον αποτελούν είναι η Μανολάδα, Νέα Μανολάδα, Νησίον, Καπελέτο, Νεάπολη, Κουρτέσι, Καλυβάκια, και η Αετοράχη. Μεγάλα χωριά του Δήμου είναι η Μανολάδα με 1.522 κατοίκους και η Νέα Μανολάδα με 1.937.
[Επεξεργασία] Ιστορία
Το όνομα του Δήμου Βουπρασίας προήλθε από την ομώνυμη αρχαία πόλη των Επειών (Ηλείων) Βουπρασία. Το Βουπράσιο ήταν πόλη Ομηρική, με βασιλιά τον Αμαρυγκέα και μετά το θάνατο του το γιο του Διώρη. Από τα ευρήματα της Βουπρασίας γνωρίζουμε ότι οι πρώτοι κάτοικοι της ήταν οι Θεσσαλοί. Την εποχή που έγινε η μετανάστευση των Θεσσαλών ένα κομμάτι από αυτούς, με αρχηγό τον Πύτιο, πατέρα του βασιλιά Αμαρυγκείδη, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην εύφορη γη της Βουπρασίας. Το όνομα της το πήρε από την κύρια ασχολία των κατοίκων της που ήταν η ανατροφή και το εμπόριο βοοειδών (βους και πιπράσκειν).
Σπουδαίοι σταθμοί στη ιστορία της Βουπρασίας είναι: ο τρωικός πόλεμος, οι ολυμπιακοί αγώνες, οι Μηδικοί πόλεμοι, ο πελοποννησιακός πόλεμος, οι Ρωμαϊκή χρόνοι, η ένδοξη περίοδος της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η φραγκοκρατία, η τουρκοκρατία, ο πόλεμος της ανεξαρτησίας του 1821 και η σύγχρονη περίοδος. Κατά την περίοδο του τρωικού πολέμου η Βουπρασία συμμετείχε στην εκστρατεία με βασιλιά τον Δίωρη τον Αμαρυγκείδη, μαζί με άλλες πόλεις των Επειών, μεταξύ τους και η Υρμίνη, (το σημερινό Κουνουπέλι), με σαράντα πλοία, (Ιλιάδα Β' 615-630). Την Υρμίνη ίδρυσε ο Άκτορας, αδελφός του Αυγεία, δίνοντας στην πόλη το όνομα της μητέρας του Υρμίνα. Η συμμετοχή των Βουπράσιων ήταν συνεχής μαζί με άλλους αθλητές από την Ηλεία. Χαρακτηριστικά ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει το διάλογο του βασιλιά της Πύλου Νέστορα με τον Αχιλλέα στους αγώνες που έκανε ο τελευταίος για το θάνατο του Έκτορα. Εκεί αναφέρει πως ο Νέστορας συμμετείχε στους αγώνες που έγιναν στο Βουπράσιο, όταν πέθανε ο βασιλιάς του Αμαρυγκείδης, σύμμαχος και σύγχρονος του βασιλιά της Ήλιδας Αυγεία, "που είναι η νιότη μου και η ανδρεία εκείνη, που στο Βουπράσι εφάνη, σαν έθαπταν οι Επειοί τον μέγα πολέμαρχο Αμαρυγκέα, και έθεσαν αγώνα τα παιδιά του........
Μεγάλη ακμή γνωρίζει η Βουπρασία κατά τους Βυζαντινούς και Φράγκικους χρόνους. Μεταξύ των χωριών Ψάρι και Μανoλάδας (λένε ότι το όνομα της το πήρε από το όνομα της πριγκίπισσας της Υρμίνης Μανωλιάσσας), πιθανόν στο σημείο που είναι κτισμένη η Βάρδα έγινε το 1316 μ.χ. μάχη μεταξύ της μοίρας των Καταλωνίων, με αρχηγό τον Φερδινάρδο της Μαϊόρκας και των Ελλήνων. οι καταλωνοί νικήθηκαν και ο αρχηγός τους αποκεφαλίσθηκε. Σημαντικό μνημείο είναι η εκκλησία της Παλαιοπαναγιάς στη Μανολάδα, βυζαντινού ρυθμού, που σώζεται μέχρι και σήμερα.
Μετά την άλωση της Κων/πόλεως, όλη η Ελλάδα έπεσε στα χέρια των τούρκων. Τα πεδινά και πλούσια κτήματα της Ηλείας μοιράστηκαν οι πασάδες, αγάδες, και οι άλλοι αξιωματούχοι Οθωμανοί. Πολλά από αυτά εδώρησαν οι έλληνες σε μοναστήρια για να μην τα πάρουν οι τούρκοι. Αυτό έγινε και στη Βουπρασία και μάλιστα στη περιοχή της Μανολάδας, με τα περίφημα μοναστηριακά που μέχρι και σήμερα το φανταστικό δάσος της Στροφυλιάς ανήκει σε αυτούς (ΟΔΕΠ). Η επανάσταση του 1821, βρίσκει τους Βουπράσιους δίπλα στον στρατηγό Σισίνη ο οποίος είχε στρατολογήσει αγωνιστές από τη Βουπρασία (Παν.Μητρόπουλος, Γερανδρέας Τσουρούλας από το Πεντένι και άλλους). Το 1821 από τη Βάρδα πέρασε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με 10.000 στρατό για να πολιορκήσει τους τούρκους στο κάστρο των Πατρών. Ο Γιουσούφ πασάς το 1823 λεηλάτησε την περιοχή αρπάζοντας 4.000 γιδοπρόβατα και 300 αγελάδες. Το 1824 οι τούρκοι περνώντας από τη Βουπρασία πηγαίνοντας για Λεχαινά και Ανδραβίδα, έσφαξαν πολλούς Βουπράσιους και πήραν αιχμαλώτους 43 γυναίκες και παιδιά. Ακόμη καταστροφικό ήταν το πέρασμα του Ιμπραήμ από τη Βουπρασία πηγαίνοντας με τα στρατεύματα του για την Πάτρα και το Μεσολόγγι.
Στις 20 Απριλίου του 1835 με Β.Δ το οποίο δημοσιεύτηκε στην Ε.τ.Κ σχηματίζεται ο δήμος Βουπρασίας, ως δήμος της επαρχίας Ηλείας και κατατάσσεται στην Γ' τάξη με πληθυσμό 379 κατοίκους και έδρα το Βουπράσιο και κοινότητες τη Μανωλάδα και το πέρα Μετόχι. Αργότερα προστέθηκαν ο δήμος Καλοτυχίας(Ψάρι), Ζουλάτικα, Μάζι, Ρετούνη, Καπελέτο, Μπεντένι, Ματαράγκα, Καγκάδι, Μαλίκι, Κόκλα, Μπόρσι, Βάλαγκας, Δαούτι, Ξενιές, Σπάτα, Καλυβάκια, Κασνέσσάκι, Βάρδα, Λάππα, Κουνουπέλι, Μετόχι. Με το Π.Δ 22 Ιανουαρίου 1841 οι δήμοι Καλοτυχίας και Ξενιών συγχωνεύθηκαν στο δήμο Βουπρασίας με πληθυσμό 2255 κατοίκους και έδρα το Ψάρι. Το 1849 έδρα του δήμου γίνεται το χωριό Μανολάδα. Μετά την κατάργηση των δήμων το 1911 τα χωριά του δήμου αποτελούσαν 15 κοινότητες.
Αναφορές για τη Βουπρασία συναντάμε στον Παυσανία ο οποίος την επισκέφθηκε το 173 π.χ και αναφέρει τον ποταμό Βέργα, ο οποίος ονομάζετο "βαδύ ύδωρ" , στον Ηρόδοτο, ο οποίος μας πληροφορεί για τη συμμετοχή στους Μηδικούς πολέμους, στον Παυσανία, Στράβωνα, Απολλόδωρο, Πουκεβίλ, Μακρυγιάννη, στο συγγραφέα-γυμνασιάρχη Γεώργιο Παπανδρέου, στον συγχωριανό μας συγγραφέα Αλέξανδρο Τσίρο.
