Δήμος Αλαγονίας
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Δήμος Αλαγονίας ήταν δήμος του Νομού Μεσσηνίας πουιδρύθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα της 9ης Απριλίου 1835 και καταργήθηκε το 1912.
Έλαβε την ονομασία του από την αρχαία πόλη «Αλαγονία» η οποία ήταν μία από τις 18 πόλεις του Κοινού των Ελευθερολακώνων. Κατά τον Leake η πόλη βρισκόταν κοντά στο φράγκικο κάστρο Ζαρνάτα. Κατά τον Παυσανία είχε ιερά του Διονύσου και της Άρτεμης και απείχε τριάντα στάδια από την Γερήνια.
Η αρχική σφραγίδα του δήμου ήταν κυκλική, χωρίς έμβλημα. Το έμβλημα της σφραγίδας καθορίστηκε με το ΒΔ της 11ης Οκτωβρίου 1870 (ΦΕΚ 4, σελ.540): “… η του δήμου Αλαγωνίας εν τω μέσω μεν «Άρτεμιν» γύροθεν δε τας λέξεις «δήμος Αλαγωνίας». Συμβολίζει την θεάν του κυνηγίου Λιμνάτιδα Άρτεμιν κρατώσαν εκ των κεράτων έλαφον. Ετέθη διότι εν τη περιφερεία του δήμου υπάρχει ναός εις λατρείαν της θεάς ταύτης …»". Είναι δηλαδή εμπνευσμένη από το ιερό της θεάς Άρτεμης που βρισκόταν στον Βόλιμνο. Στο κέντρο απεικόνιζε τη θεά Λιμνάτιδα Άρτεμη η οποία κρατούσε από τα κέρατα ένα ελάφι με γραμμένες γύρω τις λέξεις «ΔΗΜΟΣ ΑΛΑΓΟΝΙΑΣ».
Στην αρχική του σύνθεση περιλάμβανε τους οικισμούς: Σίτσοβας (Αλαγονίας), Μεγάλη Αναστάσοβας (Νέδουσας), Μικρής Αναστάσοβας (Πηγών), Τσερνίτσας (Αρτεμισίας) και Κουτσαβά (Λαδά και Καρβελίου). Στο δήμο συγκαταλέγονταν και τα μοναστήρια: Μαρδακίου (Μεγάλης Αναστάσοβας), Αγίου Αντωνίου (Σίτσοβας), Μελέ (Τσερνίτσας), Σιδηρόπορτας (Καρβελίου), Αγίων Αποστόλων (Μικρής Αναστάσοβας), Αγίου Ιωάννη (Σίτσοβας), Εμιαλών (Καρβελίου), Λαγκάδας (Λαδά), Προφήτη Ηλία (Χανακίων).
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Έκταση και Πληθυσμός (απογραφή 1928 - 2001)
| Κοινότητες/Δ. διαμερίσματα | Στρέμματα | 1928 | 1940 | 1951 | 1981 | 1991 | 2001 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Σίτσοβα (Αλαγονία) | 22093 | 941 | 1029 | 940 | 335 | 410 | 360 |
| Τσερνίτσα (Αρτεμισία) | 38797 | 563 | 517 | 300 | 239 | 339 | 310 |
| Μεγ.Αναστάσοβα (Νέδουσα) | 19802 | 509 | 591 | 180 | 206 | 158 | |
| (Κουτσαβά) Καρβέλι | 29891 | 500 | 515 | 409 | 111 | 180 | 180 |
| (Κουτσαβά) Λαδά | 12597 | 396 | 474 | 308 | 188 | 231 | 223 |
| Μικρή Αναστάσοβα (Πηγές) | 11492 | 275 | 200 | 150 | 115 | 149 | 103 |
| Σύνολο Δήμου Αλαγονίας | 134672 | 3184 | 3326 | 2621 | 1168 | 1515 | 1334 |
[Επεξεργασία] Διαμάχη για την έδρα του δήμου
Μεγάλη διαμάχη δημιουργήθηκε για την έδρα του δήμου, αφού επικρατούσε ισχυρό τοπικιστικό στοιχείο και έντονη δράση των τοπικών συσχετισμών. Το αποτέλεσμα ήταν η έδρα να μεταφέρεται από την Τσερνίτσα στη Σίτσοβα και το αντίστροφο, ανάλογα με τον τόπο καταγωγής της εκάστοτε πλειοψηφίας στο δημοτικό συμβούλιο.
Το 1835, έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Σίτσοβα, με διορισμό του δημάρχου Αναγνώστη Κανελλόπουλου, αγωνιστή του 1821, από την Σίτσοβα και εισπράκτορα τον Ιωάννη Μαντά. Το 1841 τον αντικατέστησε ο δήμαρχος Θεόφιλος Μασουρίδης, αξιωματικός της Φάλαγγας. Στην συνέχεια ξεσπά στον δήμο ένας σκληρός αγώνας εκ μέρους των κυβερνητικών παραγόντων για να ελέγξουν τα δημοτικά πράγματα μια και ο Θεόφιλος Μασουρίδης ήταν αντι-Κωλεττικός. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να διχαστούν οι κάτοικοι και να χυθεί αρκετό αίμα. Το έτος 1844 προκειμένου να ελεγχθούν οι εκλογικές διαδικασίες, σκοτώθηκαν τουλάχιστον τρία άτομα, τραυματίστηκαν αρκετά και κάηκε η εκκλησία του χωριού και κάμποσα σπίτια. Όμως παρόλα αυτά οι κάτοικοι εξέλεξαν το 1845 και πάλι τον Θεόφιλο Μασουρίδη, τον οποίο όμως λίγους μήνες αργότερα τον καθαίρεσε η Κυβέρνηση από τα καθήκοντά του, στερώντας του και το δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα στην νέα εκλογική αναμέτρηση.
Είναι η εποχή που κυριαρχεί ο φιλοκυβερνητικός Μέλιος Καλαμαράς, ο οποίος διορίζεται δήμαρχος το 1846, μέσα σε ένα κλίμα εκλογο-νοθείας, εκβιασμών και εγκληματικών πράξεων[εκκρεμεί παραπομπή]. Στις δημοτικές εκλογικές αναμετρήσεις της Αλαγονίας ψηφίζουν πλέον και δεκαπεντάχρονα παιδιά, ενώ αντίθετα στερούνται του δικαιώματος ψήφου, χωρίς αιτία, οι ιδεολογικά αντίθετοι κάτοικοι, πολλοί από τους οποίους για να αποφύγουν σκευωρίες, βασανισμούς και φυλακίσεις, καταφεύγουν όπως και επί τουρκοκρατίας στα βουνά. Μεταξύ αυτών είναι και οι Γ. Σούμπλης, Ι. Βασιλάκης, Σπ. Παπαδέας, Δ. Κοντογιάννης κ.α., οι οποίοι μάταια προσπαθούν να εξασφαλίσουν το δίκαιό τους με μυνητήριες αναφορές και διαμαρτυρίες προς όλες τις κατευθύνσεις. Τελικά ο Θεόφιλος Μασουρίδης θα δολοφονηθεί από τους πολιτικούς του αντιπάλους το 1890.
Το 1863 με το Βασιλικό Διάταγμα της 13ης Μαΐου 1863, το οποίο δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 23/1863, η έδρα μεταφέρθηκε στην Τσερνίτσα. Στις δημοτικές εκλογές του 1866 και του 1870, δήμαρχος Αλαγονίας εκλέχτηκε ο Παναγιώτης Βασιλάκης, αναπτύσσοντας πλούσιο έργο για τον δήμο.
Το 1879 με το Β. Δ. 4/1/1879 το οποίο δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 75/1879, η έδρα μεταφέρθηκε πάλι στη Σίτσοβα. Το 1883, το 1887 και το 1891, εκλέχτηκε δήμαρχος ο Δημήτριος Φιλομήτωρ, ιατρός στο επάγγελμα. Τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος. Την περίοδο 1899 – 1907, δήμαρχος είναι ο Δημήτρης Μασουρίδης, γιός του δολοφονηθέντα Θεόφιλου.
Το 1907 η έδρα του δήμου επανήλθε στην Τσερνίτσα με το ΒΔ 24/11/1907 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 246/1907.
[Επεξεργασία] Κατάργηση του δήμου
Ο δήμος Αλαγονίας, θα σταματήσει να υπάρχει σαν Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με τον νόμο ΔΝΖ’ του 1912 και θα διασπαστεί διοικητικά στις παρακάτω κοινότητες:
[Επεξεργασία] Κοινότητα Σίτσοβας
Η κοινότητα αυτή μετονομάστηκε σε "κοινότητα Αλαγονίας" με το Διάταγμα 4.11.1927 (ΦΕΚ Α306/1927). Το 1928 είχε πληθυσμό 941 κατοίκους, το 1940 είχε 1029, το 1951 είχε 940, το 1981 είχε 335, το 1991 είχε 410 κατοίκους εκ των οποίων 330 στην Αλαγονία και 80 στον οικισμό Μαχαλάς. Στην απογραφή του 2001 με τον νόμο Καποδίστρια η Αλαγονία γίνεται δημοτικό διαμέρισμα, και οι κάτοικοι μειώνονται ακόμα περισσότερο σε 289 στην Αλαγονία, ενώ στον Μαχαλά παραμένουν 71.
[Επεξεργασία] Κοινότητα Τσερνίτσας
Η κοινότητα αυτή, μετονομάστηκε με το ίδιο παραπάνω Διάταγμα, σε «Αρτεμισία». Το 1928, είχε πληθυσμό 563 κατοίκους, το 1940 η απογραφή εμφανίζει δύο οικισμούς, την Αρτεμισία με 505 κατοίκους και την «Κάτω Αρτεμισία» (ή Κάτω Χώρα) με 12 κατοίκους. Το 1981 η κοινότητα είχε 239 κατοίκους, το 1991 είχε 327 και ο οικισμός Θεοτόκος 12, ενώ το 2001, με τον νόμο Καποδίστρια η Αρτεμισία γίνεται δημοτικό διαμέρισμα, και οι κάτοικοι είναι 310 (Αρτεμισία 291 και Θεοτόκος 19).
[Επεξεργασία] Κοινότητα Καρβελίου
Η κοινότητα Καρβελίου αναγνωρίστηκε ως αυτοτελής Οργανισμός τοπικής Αυτοδιοίκησης με το Βασιλικό Διάταγμα 31.8.1912 το οποίο δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 262/1912. Την κοινότητα αποτελούσαν οι οικισμοί «Καρβέλι», «Εμιαλοί» και «Χανάκια». Ο οικισμός «Χανάκια», μετονομάστηκε σε «Κάτω Καρβέλι» με το Β.Δ. 18.5.1956 (ΦΕΚ 125/1956). Το 1940 το Καρβέλι είχε 458 κατοίκους, οι Εμιαλοί 55 και τα Χανάκια 2 κατοίκους. Το 1951 το Καρβέλι είχε 365 κατοίκους, οι Εμιαλοί 44 ενώ ο οικισμός Χανάκια δεν φαίνεται να κατοικείται. Το 1981 ολόκληρη η κοινότητα είχε μόνον 111 κατοίκους. Το 1991 οι κάτοικοι αυξήθηκαν σε 180 (94 στο Καρβέλι, 25 στον οικισμό Αγίας Τριάδας, 15 στους Εμιαλούς και 46 στο Κάτω Καρβέλι), ενώ στην απογραφή του 2001 παραμένουν οι ίδιοι 180 αλλά με 74 στο Καρβέλι, 33 στην Αγία Τριάδα, 10 στους Εμιαλούς και 63 στο Κάτω Καρβέλι. Παρατηρήθηκε δηλαδή μια αύξηση στο Κάτω Καρβέλι, αφού αυτό έχει το μοναδικό πλεονέκτημα από όλα τα χωριά της Αλαγονίας, να βλέπει τον Μεσσηνιακό Κόλπο.
[Επεξεργασία] Κοινότητα Μεγάλης Αναστάσοβας
Η κοινότητα αυτή, με το παραπάνω Διάταγμα, με το οποίο μετονομάστηκε και η Αλαγονία και Αρτεμισία, σε κοινότητα «Νέδουσας». Το 1928, είχε πληθυσμό 509 κατοίκους, το 1940 είχε 591 κατοίκους, το 1951 είχε 514 κατοίκους, το 1981 είχε 180. Στην απογραφή του 1991 είχε 206 κατοίκους, ενώ το [2001 μόνον 158 κατοίκους.
[Επεξεργασία] Κοινότητα Μικρής Αναστάσοβας
Η κοινότητα αυτή, μετονομάστηκε με το παραπάνω Διάταγμα, με το οποίο μετονομάστηκε και η Αλαγονία, η Αρτεμισία και η Νέδουσα, σε κοινότητα «Πηγών». Το 1928, είχε πληθυσμό 245 κατοίκους, το 1940 είχε 314 κατοίκους, το 1951 είχε 275 κατοίκους, το 1981 είχε 115. Στην απογραφή του 1991 είχε 149 κατοίκους, ενώ το 2001 μόνον 103 κατοίκους.
[Επεξεργασία] Κοινότητα Λαδά
Η κοινότητα Λαδά αναγνωρίστηκε ως αυτοτελής Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης με το Βασιλικό Διάταγμα 31.8.1912 το οποίο δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 262/1912. Το 1928, είχε πληθυσμό 396 κατοίκους, το 1940 είχε 474 κατοίκους, το 1951 είχε 308 κατοίκους, το 1981 είχε 188. Στην απογραφή του 1991 είχε 231 κατοίκους, ενώ το 2001 223 κατοίκους.
