Γιοβάν Τσαούς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

O Γιοβάν Τσαούς (πραγματικό όνομα: Γιάννης Εϊτζιρίδης ή Ετσειρίδης) (1893 – 1942) ήταν Έλληνας λαϊκός συνθέτης ρεμπέτικων τραγουδιών, ο οποίος όμως άφησε πίσω του μικρό ηχογραφημένο έργο στο βινύλιο.

[Επεξεργασία] Βιογραφία

Ο Γιοβάν (Ιωάννης) Εϊτζηρίδης ήταν ποντιακής καταγωγής. Υπηρέτησε στον τουρκικό στρατό ως «τσαούς» (çavuş = λοχίας) από το οποίο και έμεινε το προσωνύμιο. Στην Τουρκία ήταν γνωστός μουσικός και λέγεται ότι έπαιξε ακόμα και στη αυλή του σουλτάνου Αμπτούλ Χαμίτ Β'. Μετά το άδοξο τέλος της Μικρασιατικής εκστρατείας και την ανταλλαγή πληθυσμών, ο Τσαούς ήρθε στην Ελλάδα, και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά όπου εργάστηκε ως ράφτης. Δεν ασχολήθηκε ποτέ επαγγελματικά με τη μουσική. Πέθανε το 1942 από δηλητηρίαση. Ο Γιοβάν Τσαούς υπήρξε σπάνια μουσική ιδιοφυϊα. Αυτό προκύπτει από το βιβλίο "Ρεμπέτικη Ιστορία 1-Περπινιάδης,Γενίτσαρης,Μάθεσης,Λελάκης (ο στιχουργός)" του Κ.Χατζηδουλή,από τις εκδόσεις Νεφέλη (χωρίς χρόνο έκδοσης - 1978). Λοιπόν στην σελίδα 15 διηγείται ο Στελλάκης Περπινιάδης: ".....O Γιοβάν Τσαούς ήξερε όλους τους δρόμους.Τους δρόμους όλους τους ξέρουν μόνο αυτοί που παίζουν κανονάκι,γι αυτό και ο Τσαούς είχε στο μπουζούκι του ταστιέρα από κανονάκι.Όποιος έπιασε αυτό το μπουζούκι για να παίξει ,το παράτησε αμέσως.Κανείς δεν μπορούσε να παίξει.Μια φορά το πήρε στα χέρια του ο Μάρκος ο Βαμβακάρης,αλλά γρήγορα το παράτησε.Άλλά τι να παίξει ο Μάρκος από το μπουζούκι του Γιοβάν Τσαούς που ήταν αλλόκοτο;......"

[Επεξεργασία] Έργο

Οι μόνες ηχογραφήσεις που έκανε ο Γιοβάν Τσαούς έγιναν την περίοδο 1935-1937. Ο Τσαούς φέρεται επίσημα να έχει ηχογραφήσει μόνο 13 δικά του καταπληκτικά τραγούδια με τις φωνές του Αντώνη Καλυβόπουλου και του Στελλάκη Περπινιάδη.

Ανάμεσα σε αυτά γνωστότερο είναι ίσως το «Πέντε μάγκες στο Περαία», τραγούδι με πρωτόγνωρα για το ρεμπέτικο σουίνγκ στοιχεία.

Τα υπόλοιπα τραγούδια του Γιοβάν Τσαούς φέρονται να είναι τα «Βλάμισσα», «Διαμάντω αλανιάρα», «Γιοβάν Τσαούς», «Γελασμένος», «Παραπονιούνται οι μάγκες» , «Κατάδικος», «Μάγκισσα», «Σε μια μικρούλα», «Η Ελένη η ζωντοχήρα», «Ο πρεζάκιας» και το δημοτικοφανές «Δροσάτη Πελοπόννησος».

Λέγεται όμως ότι τους στίχους κάποιων τραγουδιών του δεν τους έγραφε ο ίδιος, αλλά η γυναίκα του Αικατερίνη Χαρμουτζή.

Όπως πολλοί συνθέτες της εποχής (Βαγγέλης Παπάζογλου, Ανέστος Δελλιάς, Γιώργος Μπάτης και άλλοι) σταμάτησε να ηχογραφεί το 1937 επειδή αρνείτο να δεχτεί να υποβάλλονται τα έργα του σε λογοκρισία την οποία επέβαλε το καθεστώς του Μεταξά.