See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος - Βικιπαίδεια

Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η εφημερίδα Εμπρός ανακοινώνει την κήρυξη του πολέμου
Η εφημερίδα Εμπρός ανακοινώνει την κήρυξη του πολέμου

Μετά τη προηγηθείσα συμμαχία των Βαλκανικών κρατών, (Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα, και Βουλγαρία), στις 30 Σεπτεμβρίου του 1912 οι βαλκανικές αυτές χώρες έστειλαν συλλογικά τελεσίγραφο στην Τουρκία με το οποίο ζητούσαν την διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων τους, που ζούσαν στο έδαφός της. Η Τουρκία όπως ήταν φυσικό απέρριψε το τελεσίγραφο αυτό, που έμεινε στην ιστορία γνωστό ως Διακοίνωση των Τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι πλέον αναπόφευκτη. Οι εξελίξεις που ακολούθησαν υπήρξαν ραγδαίες. Ο πόλεμος αυτός κηρύχθηκε επίσημα στις 9 Οκτωβρίου του 1912, ακριβώς ημερομηνία που εξέπνεε το τελεσίγραφο, πλην όμως οι επιστρατεύσεις στις σύμμαχες Χώρες ξεκίνησε πέντε ημέρες πριν. Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι την τελευταία στιγμή η Οθωμανική αυτοκρατορία πρότεινε στην Ελλάδα να μη συμμετάσχει στον πόλεμο, με αντάλλαγμα την εκχώρηση της Κρήτης στην Ελλάδα.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Στρατιωτική προπαρασκευή

Στο σημείο αυτό θωρείται αναγκαίο να σημειωθεί ότι πολλές πηγές, είτε παρασυρόμενες από τα πολιτικά πάθη που αναπτύχθηκαν μετά βεβαίως των γεγονότων του πολέμου αυτού, είτε και εσκεμμένα, παρουσιάζουν πολλές διαστρεβλώσεις ως προς την ιστορική αλήθεια. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και η άποψη ότι η στρατιωτική προπαρασκευή της Ελλάδας για τον πόλεμο εκείνο έγινε από την Επανάσταση στο Γουδί. Τούτο είναι εντελώς αβάσιμο και ανιστόρητο όπως αποδεικνύεται παρακάτω.

Κατ΄ αρχήν κύριος μοχλός της στρατιωτικής προπαρασκευής, και όχι μόνο, ήταν ακριβώς το αποτέλεσμα του Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 εκ της μελέτης του οποίου τα συμπεράσματα που εξήχθηκαν οδήγησαν την τότε στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της Ελλάδας στην αναδιοργάνωση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων αφενός, αλλά και στην επαύξηση της εκπαίδευσης με παράλληλο εκσυγχρονισμό των διατιθέμενων μέσων. Ένας δεύτερος μοχλός υπήρξε ο συνεχιζόμενος Μακεδονικός Αγώνας, τρίτος επίσης μοχλός ήταν το Κρητικό ζήτημα. Πέραν όμως αυτών τα διάφορα παράλληλα γεγονότα που συνέβαιναν τότε στα Βαλκάνια, δεν άφηναν καμία αμφιβολία πως τα σύννεφα ενός γενικευμένου πόλέμου δεν θ΄ αργούσαν να φανούν. Και βεβαίως η Ελλάδα δεν μπορούσε να αγνοήσει και τους ελληνογενείς πληθυσμούς της Μακεδονίας που υπέφεραν κυρίως από τις βουλγαρικές βαρβαρότητες.

Έτσι το 1900 επί κυβέρνησης Γ. Θεοτόκη, που ανέλαβε το 1899, συστήθηκε η "Γενική Διοίκηση Στρατού" υπό τον τότε Διάδοχο Κωνσταντίνο και τρία χρόνια μετά προωθείται νέος οργανισμός του στρατού που τελικά εγκρίνεται και ψηφίζεται το 1904. Σύμφωνα μ΄ εκείνον τον οργανισμό ο ελληνικός στρατός συγκροτείται από τρεις Μεραρχίες. Παράλληλα δημιουργείται το "Ταμείο Εθνικής Αμύνης" από τους πόρους του οποίου παραγγέλθηκαν 60.000 τυφέκια Μάνλιχερ. Η συνολική δύναμη του ελληνικού "ενεργού" στρατού ανέρχονταν μέχρι τότε σε 18.000 άνδρες από τους οποίους οι 8.000 ήταν αποσπασμένοι στη Βασιλική Χωροφυλακή, σε μεταβατικά αποσπάσματα, σε φρουρές φυλακών, στη Τελωνοφυλακή, ακόμη και στην Αγροφυλακή. Η δε υπόλοιπη στρατιωτική δύναμη ήταν κατανεμημένη σε διάφορες πόλεις του τότε Ελληνικού Βασιλείου, σε τέτοια διασπορά, που ήταν αδύνατη η εκπαίδευση των μονάδων.

Το 1906 και συνέχεια της ίδιας κυβέρνηση, (4η πρωθυπουργία Γ. Θεοτόκη), μετά τη βελτίωση των δημοσίων οικονομικών, λήφθηκαν και τα πρώτα σοβαρά μέτρα στρατιωτικής ανασυγκρότησης τα οποία και εξακολούθησαν να επιταχύνονται κατά τη διάρκεια της μακράς θητείας της κυβέρνησης εκείνης. Το Ταμείο Εθνικής Αμύνης με μια σειρά διαταγμάτων προικοδοτήθηκε με νέους πόρους έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η παραγγελία άλλων 40.000 ακόμη τυφεκίων Μάνλιχερ που παραλήφθηκαν το ίδιο έτος, ενώ συνάφθηκε δάνειο 20.000.000 δρχ. που διατέθηκε στο παραπάνω Ταμείο για παραγγελίες υλικού επιστράτευσης και κατασκευή αποθηκών. Το ύψος εκείνων των παραγγελιών καθώς και των ετών 1907, 1908, και 1909 (επί Θεοτόκη) ανήλθε στο συνολικό ποσό των 77.000.000 δρχ. Έτσι το 1909 όταν μετά τη παραίτηση του Γ. Θεοτόκη ανέλαβε ο Δ. Ράλλης ο ελληνικός στρατός είχε παραλάβει:

Τυφέκια Μάνλιχερ ..............100.000
Αραβίδες Μάνλιχερ ................7.000
Πυροβολαρχίες ταχυβόλων...........10
Φυσίγγια νέου τυφεκίου.. 36.000.000
Υλικό επιστράτευσης για δύναμη τριών μεραρχιών και κάποια δευτερεύοντα είδη που δεν είχαν ακόμη παραληφθεί.

Εκτός όμως των παραπάνω προμηθειών και κατασκευών αποθηκών κ.λπ. η κυβέρνηση Θεοτόκη προώθησε τη βελτίωση του ελληνικού στόλου. Δέκα χρόνια πριν ο ελληνικός στόλος απαρτιζόταν από απαρχαιομένα σκάφη, με εξαίρεση τα θωρηκτά που αποκτήθηκαν το 1890 και τα τοπριλοβόλα που είχε αγοράσει η Κυβέρνηση του Τρικούπη. Έτσι το 1900 ιδρύθηκε και το "Ταμείο Εθνικού Στόλου" το οποίο και ενισχύθηκε με 2.500.000 φράγκα που κληροδότησε ο Γεώργιος Αβέρωφ ενώ κατ΄ έτος αντλούσε επίσης 925.000 δραχμές από κονδύλια του προϋπολογισμού. Έτσι ο Θεοτόκης τον Ιούλιο του 1901 προσέγγισε την αγγλική εταιρία Άμστρονγκ για την αγορά ενός σύγχρονου θωρηκτού έναντι 400.000 λιρών στερλινών που διακόπηκε λόγω μη εξεύρεσης πόρων. Το 1908 και μετά την τεράστια προσφορά του εθνικού ευεργέτη ο Θεοτόκης ξεκίνησε την αναζήτηση μεγάλου θωρηκτού ενώ παρήγγειλε 8 νέα τορπιλοβόλα (αντιτορπιλικά) τα οποία κι παραδόθηκαν στο τέλος του 1909. Τελικά τον Νοέμβριο του 1908 ξεκινά η παραγγελία του θωρηκτού καταδρομικού κλάσης "Πίζα", που ονομάσθηκε "Γ. ΑΒΕΡΩΦ" και κατέπλευσε μόλις το 1911. Επίσης τότε, την ίδια περίοδο (1906) και για πρώτη φορά ξεκίνησε η σύντονη εκπαίδευση του στρατού. Ο Θεοτόκης με μια αποφασιστική ενέργεια κατάργησε όλες εκείνες τις αποσπάσεις των αξιωματικών του στρατού σε άλλες υπηρεσίες, αστυνομία, αποσπάσματα, φύλαξη λιμένων κ.λπ. απελευθερώνοντας χρηματικούς πόρους. Έτσι το 1907 ξεκινά η εκπαίδευση του στρατού καθώς και των έφεδρων τεσσάρων προηγουμένων κλάσεων. Το 1908 εκπαιδεύονται όλες οι κλάσεις από 1900 μέχρι και 1908. Το δε 1909 συνεχίσθηκε η συμπληρωματική εκπαίδευση τριών κλάσεων 1902, 1904 και 1906.

Χωρίς αυτή τη προπαρασκευή όπως σημειώνουν σύγχρονοι στρατιωτικοί αναλυτές[1] η Ελλάδα θα ήταν αδύνατον να βρεθεί έτοιμη στις ραγδαίες εκείνες εξελίξεις παρόλο τον πυρετώδη αγώνα που κατέβαλε στη συνέχεια ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος του 1909 και η κυβέρνηση του Ε. Βενιζέλου μεταξύ των ετών 1909 - 1912 με ακόμη επιτάχυνση της εκπαίδευσης και του εξοπλισμού του ελληνικού στρατού. Σημειώνεται επίσης ότι και η Οθωμανική Αυτοκρατορία βλέποντας μάλλον θορυβημένη την αύξηση της ελληνικής ναυτικής δύναμης παρήγγειλε το 1910 δύο γερμανικά καταδρομικά. Η ναυτική όμως υπεροχή και υπεροπλία της Ελλάδας ήταν ήδη δεδομένη έναντι της χαώδους κατάστασης που επικρατούσε στον τουρκικό στόλο που ήταν αμφίβολος ακόμη και ο απόπλους του λόγω ακριβώς της παντελούς έλλειψης ναυτικής εκπαίδευσης.

[Επεξεργασία] Γενική Βαλκανική κατάσταση

1903 Αυστροουγγαρία και Ρωσία συνομολογούν το Πρόγραμμα Μυρστέγκ που αφορά μεταρρυθμίσεις για τη Μακεδονία. Αναταραχή στη Σερβία. Δολοφονείται ο Βασιλεύς Αλέξανδρος εκ του Οίκου Ομπρένοβιτς από συνωμότες αξιωματικούς. Η εθνική συνέλευση εκλέγει Βασιλέα τον Πέτρο Καραγιώργιεβιτς που αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στα μετέπειτα δρώμενα. Η Βουλγαρία σε επαναστατικό κίνημα. Οι Τούρκοι συλλαμβάνουν Βούλγαρους κομητατζήδες.
1904 Μεταξύ Σερβίας και Μαυροβουνίου συνομολογείται η Συμφωνία Κεττίγνης που αφορά συμφέροντα επί της Μακεδονίας. Ακολουθεί η (μυστική) Συμφωνία Βελιγραδίου (1904) (συμμαχία Σερβίας - Βουλγαρίας), της οποίας συνέχεια είναι η Συνθήκη Βελιγραδίου (1904). Η Βουλγαρία αποτελεί εξαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι επίβουλες δραστηριότητές της σε βάρος αλλοεθνών πληθυσμών και περισσότερο ελληνογενών πολλαπλασιάζονται. Η Βουλγαρική κυβέρνηση εξαπολύει έντονη προπαγάνδα προς τους λαούς της Ευρώπης παρουσιάζοντας τη Μακεδονία ως Βουλγαρική. Η Κυβέρνηση Θεοτόκη αντιδρά. Δημιουργείται το ελληνικό (μυστικό) κομιτάτο. Ο Βασιλεύς Γεώργιος Α΄ και η κυβέρνηση Θοτόκη το υποστηρίζουν. Έναρξη Μακεδονικού Αγώνα. Θάνατος του Πάυλου Μελά. Μέχρι το τέλος του έτους η Βουλγαρία έχει προσαρτήσει 130 ελληνικές κοινότητες. Παράλληλα η Ιταλία και η Αυστροουγγαρία συνομολογούν τη Συμφωνία Αμπατσίας για την "Αδριατική ισορροπία". Επίσης μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας συνομολογείται η Συνθήκη Σόφιας (1904) που αφορά πολιτική προσέγγιση και αμνηστεία στους Βουλγάρους επαναστάτες.
1906 Ο ελληνικός ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία έχει επικρατήσει. Οι Βούλγαροι εξαπολύουν στη συνέχεια συμμορίες κατά Ελλήνων στην Ανατολική Ρωμυλία ενώ τον Ιούνιο επέδραμαν στη Φιλιππούπολη, Αγχίαλο και Βάρνα. Ακολουθούν σφαγές πυρπολήσεις και διωγμός Ελλήνων. Η Ελλάδα ξεκινά (πρώτη βαλκανική Χώρα) προγράμματα στρατιωτικού εξοπλισμού και εκπαίδευσης.
1907 Μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών συνομολογείται η Δήλωση Συνεννοήσεως που περισσότερο αφορά σύσφιξη σχέσεων. Οι Μονάρχες Ρωσίας και Αυστρίας συνομολογούν τη Συμφωνία του Ίτσλ για διατήρηση του "Status Quo" στη Βαλκανική. εκ της οποίας και ακολουθεί η Διακοίνωση Ρωσίας - Αυστρίας προς κυβερνήσεις Αθηνών, Βελιγραδίου και Σόφιας.
1908 Η Βουλγαρία, με την υποστήριξη της Αυστροουγγαρίας ανακηρύσσεται ανεξάρτητο Βασίλειο. Ο Σουλτάνος, υπό την πίεση των Ρώσων αναγκάζεται να το αναγνωρίσει. Βασιλεύς αναλαμβάνει ο Φερδινάνδος ο οποίος και ξεκινά αμέσως πρόγραμμα στρατιωτικού εξοπλισμού και εκπαίδευσης. Ακολουθεί η Συμφωνία Σόφιας (1908) μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας που αφορά μουσουλμανικά προνόμια, όχι όμως και των Ελλήνων. Παρά ταύτα νέες βουλγαρικές συμμορίες εισχωρούν στη Μακεδονία. Οι δολοφονίες πολλαπλασιάζονται, μεταξύ των θυμάτων και ο Μητροπολίτης Κορυτσάς Φώτιος. Στις 11 Ιουνίου του 1908 συστήθηκε το Νεοτουρκικό κομιτάτο που στρέφεται κατά του Σουλτάνου Χαμίτ Β'. Με την ανακήρυξη Συνταγματικού Πολιτεύματος παύει επίσημα ο Μακεδονικός Αγώνας.
1909 Από τις αρχές του έτους το Νεοτουρκικό κομιτάτο φέρεται να έχει επικρατήσει. Ένταση μεταξύ Τουρκίας και Βουλγαρίας, συνομολογούνται τα δύο Πρωτόκολλα Πετρούπολης (1909). Αυτών ακολουθεί η (μυστική) Συνθήκη Πετρούπολης (1909) μεταξύ Ρωσίας και Βουλγαρίας. Η σχέση του Νεοτουρκικού κομιτάτου με την Ελλάδα αρχίζει να εκτραχύνεται, στη προσπάθεια των Νεότουρκων για κατάργηση της αυτονομίας της Κρήτης και την επαναφορά της στην Οθωμανική κυριαρχία. Ο Σουλτάνος μη αναγνωρίζοντας επίσημα τους Νεότουρκους εξαναγκάζει την επίσημη Ελλάδα σε υποσχετικές δηλώσεις και διπλωματικές υποχωρήσεις. Στάση που θα επηρεάσει έντονα τα εσωτερικά γεγονότα της Ελλάδας.
1910 Το Μαυροβούνιο αναγνωρίζεται Βασίλειο. Βασιλεύς αναλαμβάνει ο ηγεμών Νικήτας με σαφείς βλέψεις προέκτασης της Χώρας του.
1912 Διάβημα Αυστρίας (1912) προς Ιταλία γι΄ αποφυγή εμπλοκής στα Βαλκάνια. Συνομολογείται η Συνθήκη Φιλίας - Συμμαχίας Σόφιας μεταξύ Σερβίας και Βουλγαρίας, αυτής ακολουθεί η Συνθήκη Αμυντικής Συμμαχίας Σόφιας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Τον Ιούνιο συνέρχεται το Συνέδριο Πάτμου (1912) που εκφράζει τον διακαή πόθο της ένωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Ξεκινά η Διάσκεψη του Βουκουρεστίου που θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 1913. Τέλος στις 18 Ιουνίου συνομολογείται η περίφημη Συμφωνία των Χριστιανικών Κρατών του Αίμου που αφορά τη συμμαχία μεταξύ Σερβίας, Βουλγαρίας, Ελλάδας και Μαυροβουνίου.

[Επεξεργασία] Εσωτερικά γεγονότα

[Επεξεργασία] Έναρξη πολέμου

[Επεξεργασία] Ανάπτυξη μονάδων

[Επεξεργασία] Ελληνικές Δυνάμεις

[Επεξεργασία] Τουρκικές Δυνάμεις

[Επεξεργασία] Μέτωπα πολέμου

[Επεξεργασία] Επιχειρήσεις πριν τη κατάληψη της Θεσσαλονίκης

Με την έναρξη των εχθροπραξιών ο Ελληνικός στρατός με αρχιστράτηγο τον διάδοχο του Ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνο πέρασε τα σύνορα και συγκρούσθηκε με τους Τούρκους στο Σαραντάπορο. Το μεγαλύτερο μέρος του Τουρκικού στρατού πολεμούσε εναντίον των Βουλγάρων στην Θράκη αλλά και στο μέτωπο της Ηπείρου εναντίον των Ελλήνων. Ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την Κατερίνη, τη Βέροια, τη Νάουσα, τα Γρεβενά και την Κοζάνη. Στις 19-20 Οκτωβρίου νίκησε τους Τούρκους στα Γιαννιτσά, ανοίγοντας τον δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ή και του Μοναστηρίου.

[Επεξεργασία] Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Με επέμβαση του Ελευθερίου Βενιζέλου και αντίθετα με τις ορθόδοξες στρατιωτικές αντιλήψεις της εποχής ο διάδοχος διατάχθηκε να κατευθυνθεί προς την Θεσσαλονίκη. Ο διάδοχος βλέποντας τα πράγματα σε επίπεδο στρατιωτικής τακτικής δεν ήθελε να στρέψει την κύρια μάζα του Ελληνικού στρατού προς τα δεξιά (δηλ. προς την Θεσσαλονίκη) αφήνοντας το αριστερό του πλευρό ακάλυπτο σε πιθανή αντεπίθεση των σημαντικών Τουρκικών στρατευμάτων που θεωρούσε ότι βρισκόταν στην περιοχή του Μοναστηρίου. Επιπλέον ο Κωνσταντίνος επιθυμούσε να προωθήσει τον Ελληνικό στρατό προς βορρά για να καταλάβει το Μοναστήρι, ορίζοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις και απέναντι στη Σερβία, ενώ ο Βενιζέλος βλέποντας την πιθανότητα να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό και έχοντας ένα συγκεκριμένο στρατηγικό όραμα για το πώς θέλει να μεγαλώσει την Ελλάδα πίεζε τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς την Θεσσαλονίκη. Είναι χαρακτηριστική η περίφημη φράση του Βενιζέλου, προς τον διάδοχο Κωνσταντίνο «σας απαγορεύω να πάτε στο Μοναστήρι, θα πάτε να απελευθερώσετε τη Θεσσαλονίκη». Ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να κάνει χρήση του αξιώματός του και να στείλει τον βασιλέα Γεώργιο Α' στο μέτωπο για να κάμψει την αντίσταση του Κωνσταντίνου και να κατευθύνει τον ελληνικό στρατό προς τη Θεσσαλονίκη.

Στις 18 Οκτωβρίου 1912 το ελληνικό τορπιλοβόλο αρ.11 με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση μπήκε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης απαρατήρητο κάτω από την μύτη των πυροβολείων του Καρα-μπουρνού ανατίναξε με δύο τορπίλες το γερασμένο Τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ το οποίο με τις μεγάλου βεληνεκούς πυροβολαρχίες του είχε αναλάβει την προστασία της πόλης από ξηράς και θαλάσσης. Το γεγονός αυτό είχε σημαντική επίδραση στο ηθικό των αμυνομένων Τούρκων και επηρέασε την απόφαση του Ταξίν Πασά να παραδώσει την πόλη στον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό.

Στις 25 Οκτωβρίου οι Ευρωπαίοι πρόξενοι της Θεσσαλονίκης και ο Τούρκος στρατηγός Σαδίλκ παρουσιάστηκαν στις εμπροσθοφυλακές του Ελληνικού στρατού στην περιοχή Τοπσίν (νυν Γέφυρα) έξω από την Θεσσαλονίκη και ζήτησαν να παραδώσουν υπό όρους τη Θεσσαλονίκη στον Ελληνικό στρατό. Ο Κωνσταντίνος απέρριψε δύο φορές τους όρους του Τούρκου αρχιστράτηγου Χασάν Ταξίν πασά με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να επίκειται η κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον βουλγαρικό στρατό. Ο Βενιζέλος διέταξε τον Κωνσταντίνο να καταλάβει άμεσα την Θεσσαλονίκη, καθιστώντας τον προσωπικά υπεύθυνο για ενδεχόμενη απώλειά της. Τελικά ο Ταξίν πασάς αποδέχθηκε τους όρους του Κωνσταντίνου. Την νύχτα της 26 Οκτωβρίου-27 Οκτωβρίου 1912 οι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού Ιωάννης Μεταξάς και Βίκτωρ Δούσμανης στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης υπέγραψαν το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης στον ελληνικό στρατό. Την επόμενη ημέρα (27 Οκτωβρίου) υπογράφηκε συμπληρωματικό πρωτόκολλο με το οποίο παραδίνονταν στους Έλληνες, όλη η φρουρά της Θεσσαλονίκης η οποία ανέρχονταν σε 25.000 στρατιώτες και 1.000 αξιωματικούς με όλο τον βαρύ και ατομικό οπλισμό τους και το απόγευμα μπήκαν στην πόλη δύο ευζωνικά τάγματα της Ζ' μεραρχίας, ενώ οι Α', Β', Γ', Δ' μεραρχίες με την υπόλοιπη δύναμη της Ζ' έλαβαν θέσεις στα υψώματα γύρω από την πόλη. Βάσει του πρωτοκόλλου παράδοσης όλοι οι Οθωμανοί Αξιωματικοί θα κρατούσαν τον οπλισμό τους. Επίσης οπλισμένη θα παρέμενε η Οθωμανική χωροφυλακή, για την διατήρηση της Τάξης.

Ήδη από τις 26 Οκτωβρίου ο Κωνσταντίνος έστειλε μήνυμα προς τον Βούλγαρο στρατηγό Θεοδωρώφ που κατευθύνονταν με μία μεραρχία προς τη Θεσσαλονίκη, ότι η Θεσσαλονίκη είχε ήδη απελευθερωθεί και ότι μπορούσε να διαθέσει τις δυνάμεις του σε άλλες επιχειρήσεις. Παρόλα αυτά ο Θεοδωρώφ έστειλε απεσταλμένο αξιωματικό στον Ταξίν πασά ζητώντας του να υπογράψει πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης, παρόμοιο με εκείνο που μόλις είχε συνάψει με τους Έλληνες, προκειμένου να εμφανιστεί ως συναπελευθερωτής της πόλης. Ο Ταξίν αρνήθηκε και μάλιστα ζήτησε την προστασία του Ελληνικού στρατού επειδή μονάδες του που είχαν ήδη παραδοθεί στον Ελληνικό στρατό δεχόταν επιθέσεις από Βουλγαρικά τμήματα.

Ο Θεοδωρώφ φθάνοντας στις 28 Οκτωβρίου έξω από τη Θεσσαλονίκη ζήτησε να εισέλθει στην πόλη για να στρατοπεδεύσει. Ύστερα από διαπραγματεύσεις, επιτράπηκε να εισέλθουν δύο βουλγαρικά τάγματα στη Θεσσαλονίκη για να ξεκουραστούν, αλλά η βουλγαρική δύναμη που εισήλθε στην πόλη ανήλθε σε ολόκληρο σύνταγμα το οποίο στρατωνίσθηκε κυρίως σε Εβραϊκά και εξαρχικά οικήματα.

[Επεξεργασία] Οι υπόλοιπες χερσαίες επιχειρήσεις κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο

Η Χαλκιδική απελευθερώθηκε από σώματα «προσκόπων» (μονάδες ελαφρού πεζικού).Μέχρι τις 10 Νοεμβρίου στο Μακεδονικό μέτωπο η ελληνική ζώνη κατοχής επεκτάθηκε από τη λίμνη Δοϊράνη μέχρι τον ποταμό Στρυμώνα.

Στην δυτική Μακεδονία η V μεραρχία συνάντησε ισχυρή αντίσταση από τις τουρκικές δυνάμεις (40.000 άνδρες) που προάσπιζαν το Μοναστήρι και παρά την ενίσχυση της από τμήματα της III και της VI μεραρχίας δεν πρόλαβε να απελευθερώσει το Μοναστήρι το οποίο καταλήφθηκε τελικά από τους Σέρβους.

Στο μέτωπο της Ηπείρου ο Ελληνικός στρατός κατόρθωσε να καταλάβει εύκολα την Πρέβεζα, αλλά αποδείχθηκε αδύναμος να εκπορθήσει τις βάσει Γερμανικών σχεδίων οχυρωμένες θέσεις του Μπιζανίου, που δέσποζαν σε όλα τα περάσματα προς τα Ιωάννινα, χωρίς νέες ενισχύσεις κυρίως σε ορεινό πυροβολικό. Όταν το μέτωπο στην Μακεδονία σταθεροποιήθηκε και μεταφέρθηκαν ενισχύσεις ο Ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τα Ιωάννινα στις 22 Φεβρουαρίου 1913, αφού υποχρέωσε τις Τουρκικές δυνάμεις του Μπιζανίου σε συνθηκολόγηση.

Οι άλλοι Βαλκανικοί σύμμαχοι είχαν κι αυτοί μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες. Οι Σέρβοι, κατέλαβαν το Στιπ, τα Σκόπια και το Μοναστήρι προς νότο ενώ σε συνεργασία με τους Μαυροβούνιους κατέλαβαν μεγάλο μέρος της Αλβανίας. Ο Βουλγαρικός στρατός επιτέθηκε προς 3 κατευθύνσεις με κύριους αντικειμενικούς σκοπούς την Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Ανδριανούπολη. Ένα πολύ μεγάλο μέρος των δυνάμεών του επετέθη στο μέτωπο της Θράκης. Με μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές κατόρθωσε να καταλάβει τις πρώτες ημέρες τις Σαράντα Εκκλησιές και τη Ραιδεστό φθάνοντας μέχρι το Ιουστιάνειο Τείχος, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη, αλλά εκεί τους σταμάτησε η σκληρή Τουρκική αντίσταση. Μέρος του Βουλγαρικού στρατού κατευθύνθηκε νοτιοδυτικά έχοντας ως στόχο την κατάληψη της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας. Κατόρθωσε να καταλάβει την Καβάλα και τις Σέρρες, αλλά όπως προαναφέρθηκε δεν πρόλαβε να μπει στην Θεσσαλονίκη πριν τον ελληνικό στρατό.

[Επεξεργασία] Η δράση του Ελληνικού Στόλου

Β. Χατζής, Η ναυμαχία της Έλλης, 13 Δεκεμβρίου 1912 (π. 1913). Ελαιογραφία. Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας.
Β. Χατζής, Η ναυμαχία της Έλλης, 13 Δεκεμβρίου 1912 (π. 1913). Ελαιογραφία. Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας.

Ο Ελληνικός στόλος που ήταν και η κύρια συνεισφορά της Ελλάδος στην Βαλκανική συμμαχία ανέλαβε δράση από την πρώτη ημέρα του πολέμου. Από τις 6 Οκτωβρίου έως τις 20 Δεκεμβρίου του 1912 μικτά αγήματα του στόλου απελευθέρωσαν, όλα σχεδόν τα νησιά του ανατολικού και βόρειου Αιγαίου. Σε μία ενέργεια ανάλογη με αυτή του Βότση στην Θεσσαλονίκη στις 8 Νοεμβρίου το τορπιλοβόλο αρ.14 ανάγκασε τουρκική κανονιοφόρο που προστάτευε τις Κυδωνιές να αυτοβυθιστεί.

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του Ελληνικού ναυτικού σημειώθηκαν στις 3 Δεκεμβρίου του 1912 και στις 5 Ιανουαρίου του 1913 όταν ο Ελληνικός στόλος κατανίκησε τον τουρκικό στη ναυμαχία της Έλλης και τη ναυμαχία της Λήμνου με αποτέλεσμα ο Τουρκικός στόλος να μην ξαναβγεί στο Αιγαίο. Οι Τούρκοι προσπάθησαν ανεπιτυχώς να διασπάσουν τον Ελληνικό αποκλεισμό με καταδρομικές ενέργειες όπως αυτή του καταδρομικού Μπαρμπαρόσσα που προσπάθησε να παρασύρει τον Ελληνικό στόλο προς το νότο, ώστε να χαλαρώσει ο ασφυκτικός έλεγχος των στενών.

[Επεξεργασία] Πίνακας Ναυτικών Ιστορικών Γεγονότων 1912-1913

08/10/1912: Απελευθέρωση της Ν. Λήμνου.
17/10/1912: Απελευθέρωση των Ν. Ίμβρου, Θάσου και Άγιου Ευστράτιου.
18/10/1912: Απελευθέρωση της Ν. Σαμοθράκης.
19/10/1912: Το τορπιλλοβόλο 11 βυθίζει το Θ/Κ «Φετχ-ι-Μπουλέντ»
21/10/1912: Απελευθέρωση της Ν. Ψαρρά.
24/10/1912: Απελευθέρωση της Ν. Τενέδου.
2/11/1912: Απελευθέρωση του Αγίου Όρους.
11/11/1912: Απελευθέρωση της Ν. Λέσβου.
12/11/1912: Το τορπιλλοβόλο 14 τορπιλλίζει την Κ/Φ Τραπεζούς.
13/11/1912: Απελευθέρωση της Ν. Χίου.
14/11/1912: Απελευθέρωση της Ν. Οινουσών.
27/11/1912: Απελευθέρωση της Ν. Ικαρίας.
03/12/1912: Ναυμαχία της Έλλης.
09/12/1912: Τορπιλλική επίθεση του Υ/Β Δελφίν κατά του Κ/Τ Μετζητιέ και 4 Α/Τ, με την υποστήριξη 4 ελληνικών Α/Τ. Η επίθεση απέτυχε, αλλά η καθυστέριση που προκάλεσε επέτρεψε στο Θ/Κ Αβέρωφ να καταφθάσει και να εκδιώξει τα τουρκικά πολεμικά.
05/1/1913: Ναυμαχία της Λήμνου.
02/3/1913: Απελευθέρωση της Ν. Σάμου.

[Επεξεργασία] Η Συνθήκη του Λονδίνου

Ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε επίσημα με τη συνθήκη του Λονδίνου (1913). Ο σουλτάνος παραχώρησε όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου-Μηδείας εκτός από την Αλβανία εξουσιοδοτώντας τις Μεγάλες Δυνάμεις να προχωρήσουν στον καθορισμό των συνόρων μεταξύ των βαλκανικών κρατών. Επίσης παραιτούνταν από την κυριαρχία του στην Κρήτη και ανέθετε στις Μεγάλες Δυνάμεις την ευθύνη για την τύχη των νησιών του Αιγαίου και της χερσονήσου του Άθω. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της συνθήκης (αποτέλεσμα της έξυπνης Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής) ήταν ότι δεν καθόριζε τα νέα σύνορα των βαλκανικών κρατών με αποτέλεσμα να εμφανιστούν διενέξεις μεταξύ των νικητών. Η αξίωση των Βουλγάρων να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη και το Μοναστήρι, οδήγησε την Ελλάδα και τη Σερβία να συνάψουν αμυντική συμφωνία εναντίον της Βουλγαρίας και της Τουρκίας.

[Επεξεργασία] Σημειώσεις

  1. "Στρατιωτική Ιστορία νεώτερης Ελλάδος" έκδοση ΓΕΣ 1980

[Επεξεργασία] Σχετικά άρθρα

[Επεξεργασία] Πηγές


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -