Destanê Gılgamışi

Wikipediya ra, ensiklopediya hosere

Destanê Gılgamışi yew destanê Sumerano. Gılgamış, qirali phancinê hanedaneya Uruki ey Sumerano. Goreyi vatişan Gilgamışi 126 serri hukumdarine kerda. La wexti hukumdarey ey tam belu niyo. Gılgamış yew qiralo ke "Nagbu Imuru", yani "Keso ke heme çi diyu" yo. O yew hukumdaro aqil o, zanay o, riyi hardi u behran ser o geyraye yo, hikmet kefş kerda. Nemeyi ey orijinali xo de "Izdubar", "Gizdubar" yan zi "Gishdubar" o. Gılgamış (Gilgamish) versiyoni Yunanki yo.

Gılgamış, hirê ra di Homa, hirê ra yew zi merdim u. Xelqi Uruki Gılgamışi ra zaf hes kenu. O zaf xurt u, yew cengawer u. İlahe Aruru, Gılgamışi ri yew reqib xeleqnena, namey ey Engidu yo. Engidu yew bırro zaf gırd de cıwiyeno. O sey zaf dest u paiyo, quwetıno, zaf gırd u zaf xurto.

Gılgamış, yew plan virazenu ke Engiduyi biyaru bacari Uruki. Gılgamış na planê xo de ser keweno. Hê veri Gılgamış u Engidu dani piyer, la çew zori çewi nibenu. Badi zi her di beni emabazi yewbinan (embazi qederi). O wext Daristani Sediri (dari sediri, dari erzi) miyan de yew diyebo merdimwer estu. Nameyi ey Xumbaba (Khumbaba) yo. Gilgamiş u Engidu şini ge ney diyebi merdimweri (Xumbaba) bikişi. (Tabletê çarin) Ê badi zaf zehmet u meşeqatan a Xumbaba kişini.

Wexto Gılgamış u Engidu ageyreni Uruk ilahe İştar bena aşiqi Gılgamışi u wazena ey de bizewiciyu. La Gılgamış qebul nikenu. Iştar şina asmiyen (asiman) bayki xo Anu (Anu) u daykê xo Antu (Antu) de, ke her di zi homa yi, gerreyi Gılgamışi kena. Anu Iştar ra vanu "xetayê tu ya." La o (Anu) hunci zi qarşi (dusti) Gılgamışi yew mexluqo sey boxeyi xeleqnenu u ey şawenu ke bacari Uruki xirabe bikiru. Gilgamiş u Engidu bi zar u zor a ney mexluqi zi kişeni. (Tablet 6) Iştar zaf yers bena, kena fixan u kilaman vuna. Gılgamış u Engidu bi awkê Ro Fırati destani xo guyn ra keni pak u yeni bacari Uruki. Ê bacar de yew festa gird virazeni. Homayan ra, Homa Enlil, sey yew ceza qerari mergi Engidu danu ke, Gilgamiş têna bimanu. Engidu benu nêweş (niweş) u merenu.(Tablet 7) Gılgamış embazi xo ri zaf bermenu u loriyan kenu. Mergi Engiduyi ra pey tersi mergi kewnu ey zerre u merg ra remenu. Vanu: "Ez bi xo zi merena, ez zi o wext nibena sey Engidu? Keder nefret kewt ruhi mi, Çi ke ez tersena, ey ra zi ez seraser welat ra geyrena." (Tablet 7)

Gılgamışi warzenu wi şinu geyrenu ge çareyi mergi veynu. Utanapiştim (Uta-Napishtim) piriki Gılgamışi yo. Utanapiştim u ciniyê xo nêmerde yi. Goreyê Destanê Gılgamışi, Homayi wazeni yew tufan virazi u emir dani Utanapiştimi ke yew gemi virazu. La Homayi badi (baci) poşman (pueşmun) bini ke tufan viraştu. Ey ra Utanapiştim u ciniyê ey ri heyato ebedi (nemirey) bexş keni. Gılgamış ney zanu. Gılgamış danu puri şino welato ke piriki ey tede ciwiyo. Rahari xo ser o raşti zaf bela u zehmetan yenu. Peyni de Gılgamış, Utanapiştim veynenu. Utanapiştim ey ra vunu: "Bini dengizi (behri) de yew vaş estu, eke (eg) ti ey veyni u ey ra buri, ti bini merdimo nemir." Gılgamışi kerran bestenu xo lingan a, xo erzenu dengiz, no vaşi veynenu. Nameyi ney vaşi "Şibu issahir amelu" (Shibu issahir amelu) yo. Yani "merdimo extiyar [pê] benu ciwan" o. Gılgamış, no vaşi genu u veri xo çarnenu heti bacari Uruki ya. Rahari xo ser de yew ca raşti yew awka (gola) serdin yenu. Gılgamış u embazi xo Ur-Şanabi (Ur-Shanabi) kewni na gol u xo şiweni. O wext yew mar buyê vaşi heyati genu, yenu ey wenu. Mar ca de verri erzenu, benu ciwan. Gılgamış bêçare ageyrenu bacari Uruki. Gılgamış, merg ri yew çare niveynenu, nibenu merdimo nêmerde.

[bıvurne] Qey hinya zaf malûmati biewni

• Loftus, Chaldea and Susiana, London, 1857.
• R. C. Thompson, The Epic of Gilgamish.
• R.C Thompson, A Century of Exploration at Nineveh.
• N. K. Sanders, The Epic of Gilgamish, Revised Edition Incorporating New Material, Penguen Books, 1972.