Эквадор
З Вікіпедыя.
ЭКВАДОР, Рэспубліка Эквадор — дзяржава ў Паўднёвай Амерыцы.
Тэрыторыя - 283,6 тыс. кв. км, уключаючы Галапагоскія астравы, размешчаныя ў 1000 км ад узбярэжжа.
Насельніцтва - 12,2 млн. чал.
Этнічныя групы - метысы - 52%; індзейцы - 42%; нашчадкі еўрапейскіх перасяленцаў - 4%; негры - 2%
Сталіца - г. Кіта (каля 2 млн. чал.)
Эканамічны цэнтр краіны - порт Гуаякіль (звыш 2,5 млн. чал.)
Дзяржаўная мова - іспанская. Большасць індзейскага насельніцтва гаворыць на мове кечуа.
Афіцыйная рэлігія - каталіцкая (95%)
Грашовая адзінка - долар ЗША.
Нацыянальнае свята - Дзень абвяшчэнні незалежнасці (10 жніўня 1809)
Дзяржаўная форма кіравання - прэзідэнцкая рэспубліка з аднапалатным парламентам
Розніца ў часе - паміж Кіта і Мінскам - 7 гадзін; пры пераходзе на летні час - 8 гадзін.
Канстытуцыя краіны прынятая ў 1998. Эквадор - унітарная дзяржава. У адміністрацыйна-тэрытарыяльным плане краіна дзеліцца на 22 правінцыі, якія, у сваю чаргу, - на 150 кантонаў і 979 акруг. Галапагоскія астравы, якія маюць статус правінцыі, з 1965 абвешчаныя нацыянальным паркам, а на ўсе прыродныя багацці прылеглага да іх раёна аб’яўленыя выключныя правы дзяржавы.
Выканаўчая ўлада здзяйсняецца прэзідэнтам і ўзначаленым ім урадам. Прэзідэнт абіраецца шляхам прамых выбараў. З 15 студзеня 2007 новы глава дзяржавы – Рафаэль Карэа, віцэ-прэзідэнт – Ленін Марэна Гарсес.
Заканадаўчая ўлада прыналежыць аднапалатнаму Нацыянальнаму кангрэсу ў складзе 121 дэпутата, якія абіраюцца тэрмінам на 4 гады. Чарговыя выбары прайшлі ўвосень 2006. Першая сесія Нацыянальнага кангрэса новага склікання адчынілася 5 студзеня 2007, старшынёй абраны Хорхе Севальёс Масіас.
[правіць] Унутрыпалітычнае становішча
У апошнія гады сітуацыя ў Эквадоры насіла характар зацяжнога ўнутранага крызісу. Мерапрыемствы кіраўніцтва краіны, накіраваныя на кансалідацыю грамадства і стварэнне эфектыўна дзеючай палітычнай і гаспадарчай сістэм, здзяйсняліся нерашуча і непаслядоўна, у сілу чаго не мелі поспеху. Нягледзячы на сур'ёзныя саступкі са боку ўрада, пратэстныя настроі сацыяльна-эканамічнага характару сярод насельніцтва, асабліва індзейскіх абшчынаў, мелі паступальную тэндэнцыю. У грамадстве востра адчувалася нездаволенасць дзейнасцю дзяржаўных структур, паслядоўна падаў прэстыж традыцыйных палітычных сіл. Для краіны характэрныя рэзкая палярызацыя ў прыбытках розных груп насельніцтва, беспрацоўе, нізкі ўзровень аховы здароўя і адукацыі, вельмі цяжкая крымінагенная сітуацыя, карупцыя.
Увосень 2006 у краіне прайшлі чарговыя прэзідэнцкія выбары, у другім туры якіх перамогу атрымаў левы кандыдат Р. Карэа. Ключавымі элементамі яго перадвыбарнай праграмы былі абарона нацыянальнага суверэнітэту, кардынальнае рэфармаванне палітычнай сістэмы, правядзенне сацыяльна арыентаванай эканамічнай палітыкі, больш актыўны ўдзел Эквадора ў лацінаамерыканскіх і міжнародных справах, дыверсіфікаванне знешніх сувязяў краіны.
[правіць] Эканоміка
Эквадор - аграрна-індустрыяльная краіна з сярэднеразвітой эканомікай (восьмае па ўзроўні месца ў Лацінскай Амерыцы), устойлівымі гандлёва-эканамічнымі і фінансавымі сувязямі. Дзяржаўны сектар ахоплівае частку прамысловай вытворчасці, інфраструктуру, энергетыку, вялікую частку нафтв- і газаздабываючай сферы, транспарт.
Па запасах і аб'ёму здабычы нафты Эквадор займае чацвёртае месца ў Лацінскай Амерыцы пасля Венесуэлы, Мексікі і Аргенціны. Нафтаздабываючая прамысловасць забяспечвае больш 60% валютных паступленняў краіны. Больш 50% экспарту нафты прыходзіцца на ЗША.
Істотнае значэнне маюць традыцыйныя галіны - харчовая, тэкстыльная, гарбарная, швейная, машынабудаванне, металургія і хімічная прамысловасць.
Каля 50% працаздольнага насельніцтва занята ў сельскай гаспадарцы, якая характарызуецца вельмі адсталымі метадамі гаспадарання і арыентуецца на вытворчасць традыцыйных экспартных тавараў - бананаў, какавы, кавы, рысу, крэветак. Ва ўдзельнай вазе экспартуемай сельгаспрадукцыі ўзрастае доля нетрадыцыйных культур: манга, ананасаў, бахчавых, папаі і інш. У структуры імпарту галоўнае месца займаюць прадукцыя машынабудавання, металапракат.
У краіне досыць актыўна развіваецца дзель прадпрымальніцтва. У апошнія 5 гадоў назіраецца паступальны рост аб'ёмаў крэдытавання дробнага бізнесу, якія перавысілі 2,0% ВУП.
Папярэднія паказчыкі сацыяльна-эканамічнага развіцця Эквадора ў 2006 сведчаць аб тым, што крызіс 90-х гадоў у цэлым пераадолены і ў цяперашні час назіраецца пэўная стабілізацыя становішча. Тэмпы інфляцыі няўхільна зніжаліся і склалі 3,0%, золатавалютныя рэзервы выраслі да 2,1 млрд. дол. ЗША (1,9 млрд. у 2005), беспрацоўе засталася на ўзроўні 11% (няпоўная занятасць – 47%). Рост ВУП склаў 3,5% (агульны аб'ём - 40 млрд. дол. ЗША). Да 11,5 млрд. дол. ЗША скарацілася дзяржаўная знешняя запазычанасць (у 2005 – парадку 14,1 млрд. дол. ЗША). За рысай беднаты пражывае не меней 80% насельніцтва (па іншых дадзеных – 40%). Кошт спажывецкага кошыка – 450 дол. ЗША. Важным артыкулам валютных паступленняў у Эквадор заставаліся эмігранцкія пераклады з-за мяжы.
[правіць] Знешняя палітыка
Канцэптуальныя асновы эквадорскай знешняй палітыкі грунтуюцца на прытрымліванні прынцыпаў мірнага ўзаемадзеяння, павагі суверэнітэту і тэрытарыяльнай цэласнасці, неўмяшанні ва ўнутраныя справы, развязанне спрэчак палітычнымі сродкамі. Эквадор традыцыйна выступаў з агульнадэмакратычных пазіцый за пераадоленне аднабаковых падыходаў у сусветных справах, падтрыманне міру і стабільнасці, строгае прытрымліванне норм міжнароднага права, захаванне і падвышэнне вядучай ролі ААН і яе Савета Бяспекі, умацаванне шматбаковых механізмаў урэгулявання крызісных сітуацый. Краіна падтрымлівае неабходнасць стварэння глабальнай сістэмы процідзеяння сучасным выклікам і пагрозам, выказваецца за поўную забарону ядзерных выпрабаванняў і ўсіх відаў зброі масавага знішчэння.
Эквадор уваходзіць у Арганізацыю амерыканскіх дзяржаў (ААГ), Лацінаамерыканскую эканамічную сістэму (ЛАЭС), Лацінаамерыканскую асацыяцыю інтэграцыі (ЛАІ); з'яўляецца членам Руху недалучэння, Андскай супольнасці, Групы Рыа, Групы 77, удзельнікам Міжамерыканскпгп дагавора аб узаемнай дапамозе (Дагавор Рыа-дэ-Жанейра, 1947), Дагавораў аб нераспаўсюджанні ядзернай зброі, аб забароне ядзернай зброі ў Лацінскай Амерыцы (Тлатэлолка), аб Антарктыцы.
Дапамажыце Вікіпедыі, перапрацаваўшы артыкул адпаведна прынятым стандартам.
