See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Linars de Marcuello - Biquipedia, a enziclopedia libre

Linars de Marcuello

De Biquipedia

Linars de Marcuello

Comunidat autonoma Aragón Aragón
Probinzia  Uesca
Redolada Plana de Uesca
Codigo postal 22809
Monezipio Lobarre
Superfizie {{{superfizie}}} km²
Altaria 745 m.
Distanzia 31 km enta Uesca
Poblazión 36 ab. (2004)
{{{situazión}}}

Linars de Marcuello se troba a os pies d'a sierra de Lobarre, que belunos tamién claman de Marcuello en o tramo correspondién a las ruinas d'iste castiello, formando partí d'a redolada Plana de Uesca.

O suyo caserío s'adauta a la topografía inclinada d'o terreno. O conchunto d'o lugar ye prou unitario, pues as construzions en a suya más gran partí s'han feítas con piedretas picadas sin labar, o cualo li da un aspeuto rustico y pintoresco de bezo

En o campo almenistratibo, cal dizir que tenió conzello propio, dica que s'achuntó a Sarsamarcuello, d'o cualo li deseparan cuasi 3 km. Agora os dos lugars penden d'o Conzello de Lobarre.

En o tocante a l'aspeuto espiritual, tamién tenió mosen propio dica prenzipios d'iste sieglo. Agora pende d'os que nimbía la bispalía uescana bien dende Uesca u d'os lugars d'arredol.

Una tradizión muito enradigada entre os suyos abitadors, d'a cual a tornaremos a fablar más adebán, siñala que ístos, en un prenzipio, bibiban en Marcuello, chunto a o castiello d'iste mesmo nombre, pero que dimpués se'n baxoron ta l'autual puesto, posiblemén en o sieglo XII.

O lugar ya esistiba en o Sieglo XIII pues o 20 d'agosto de 1258, Chaime I d'Aragón dio Linars de Marcuello, Sarga, Saltillo y Pequera a Garzía de Pueyo a cambeo de Dos Aguas (Balenzia)."

Estió churisdizión d'os Urriés, siñors tamién d'a bezina Baronía d'Ayerbe, formando chunto con Sarsa a «Honor de Marcuello».

Os suyos abitadors en l'autualidá no pasan d'una bentena de pregonas, que biben alazetalmén d'os treballos d'o campo.

Contenius

[editar] Toponimia local

Ta confezionar iste treballo y os listaus contenius en o mesmo, son estadas de gran interés as informazions otenidas de:

  • Áurea Arbués Fontana, de 77 añadas, de casa Chuan de Linars, mai d'o fautor d'ista comunicazión.
  • Rosario Arbués Fontana, de 52 añadas, de casa Chuan de Linars, chirmana de l'anterior, qui encara bibe en Linars.
  • José Damián Dieste Arbués, de 42 añadas, nieto de casa Chuan de Linars y con adreza autual en Zaragoza.

Cal albertir que o que astí se traye no ye una replega completa y esaustiba de toda la toponima d'o termino monezipal de Linars, sino que ye una parti d'a mesma.

[editar] O nombre d'o lugar

O toponimo mayor Linars, que da nombre a o lugar, y que podemos trobar en atros puestos d'a cheografía altoaragonesa, como bien sabemos toz, senifica «puesto an bi ha sembrau (u se cría) lino». En o tocante a ista custión, ya emos bisto anteriormén a tradizión, que agún s'alza entre os suyos bezinos, sobre a prozedenzia d'os primitibos abitadors d'o lugar, ye dizir, beniban de Marcuello. As tierras que cautibaban parixe estar que las teneban an agora ye o lugar, abendo-ie muitos campos adedicaus a o cautibo de lino, razón por a cuala, seguntes cuentan, diziban que se'n baxaban «ta os linars», abendo-se alzau ya ta cutio ista hoz ta dar nombre a iste termino, o cualo no ha bariau con o paso d'os sieglos, a penar de l'aire castellanizador que fa tiempos escobó toponimos mayors plateramén aragoneses y que sólo s'han alzau que en a fabla popular, como pueden estar os casos d'os bezinos lugars de Lobarre y Boleya:

[editar] Calaorra

Creigo chustificadismo tratar astí, en un trestallo propio, a esistenzia d'iste toponimo local, por a gran importanzia istorica que o mesmo puede plegar a tener. Por Calaorra (prefiero escribir-lo asinas en puesto de «Calahorra», en razón d'as normas graficas de l'aragonés emologadas en o 1 Congreso ta ra normalizazión de l'aragonés (Desea, abril, 1987), ya que se trata d'un toponimo menor aragonés) se conoxe en Linars una partida situada aman cucha, seguntes se'n ba de Sarsamarcuello ta Linars, y chunto a o clamau «Canterón de Josito».

En l'autualidá as chens de Linars claman a ista partida El Pueyo, esplicando que allí bi abió un lugar, pero en os tiempos d'antis más se conoxeba por Calaorra, clamando-la d'ista traza zaguera as pregonas mayors.

José Damián Dieste Arbués, en un articlo publicau en o Diario del Altoaragón, puede que siga una d'as primeras pregonas en menzionar a esistenzia d'iste toponimo en os papels.

Si paramos cuenta que en ixa partida encara se conserban repuis d'o lugar que allí abió, y que desaparixió antis d'o sieglo XIII, pues d'o contrario amanexería zitau en o decumento de Chaime 1 d'o cualo emos feito menzión en o prenzipio, beyeremos que ye muito lo interés que tiene iste toponimo, más que más ta o mundo d'os istoriadors, pues o mesmo mos ye endicando an se i debantó lo muito importán monezipio romano CALAGURRIS FIBULARIENSIS, que muitos istoriadors no sin de dandaleo han quiesto identificar con l'autual Lobarre.

Dende ista partida de Calaorra partiba un camín, agora ya desaparexiu (¿una bía romana secundaria?), que lebaba ta Marcuello, seguntes informa Aurea Arbués Fontana.

[editar] Fuens

En o termino monezipal de Linars se traban as siguiens: Aberca,

  • Bazías, Fuente [de] as
  • Biñal, Fuente de o (d'astí se pilla l'augua ta o lugar)
  • Caña, Fuen de a
  • Cleigos, Fuen [de] os (l'augua ba ta Riglos)'
  • Foma cuqué, Fuente [de]
  • Luello, Fuen de,
  • Mata, Fuen de a (l'augua ba ta Riglos)
  • Pablo, Fuente
  • Pequera, Fuente de
  • Rei, Fuen de
  • Salau, O {ontañón
  • Santa Cruz, Fuen de (a suya augua ba ta Linars y ta Sarga)
Se beigan as imachens de Commons sobre Linars de Marcuello.
En atras luengas


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -