Toàn quyền Canada

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Toàn quyền Canada là chức vụ đại diện cho vua hay nữ hoàng của Canada trong việc thi hành các nhiệm vụ của người trị vì này trên toàn lãnh thổ của liên bang Canada. Hiện nay, người trị vì của Canada, cùng với 15 quốc gia khác, là Nữ hoàng Elizabeth II. Vì nhiệm vụ đại diện này, người giữ chức vụ Toàn quyền thường được xem như quốc trưởng của Canada trên thực tế (trong hiến pháp, quốc trưởng của Canada là Nữ hoàng Elizabeth II). Nơi cư ngụ chính thức của người Đại diện cho nhà vua của Canada là Rideau Hall, một lâu đài bằng đá được xây năm 1838, tại Ottawa, Ontario; ngoài ra, khi đến Québec, vị Toàn quyền cư ngụ tại La Citadelle, một lâu đài trong cổ thành của Québec tại Thành phố Québec. Người hiện đang giữ chức vụ này là Michaëlle Jean, nối tiếp Adrienne Clarkson từ ngày 27 tháng 9 năm 2005.

Loạt bài Chính trị Canada
Hiến pháp
Nữ hoàng
Toàn quyền
Nghị viện
Tòa án Tối cao
Thủ tướng
Đảng Tự do
Đảng Bảo thủ
Khối Québécois
Đảng Tân Dân chủ
^sửa

Mục lục

1 Lịch sử
2 Lựa chọn
3 Nhiệm vụ
4 Quyền lợi
5 Danh sách
- 5.1 Từ khi thành lập liên bang (1867 - nay)
- 5.2 Khi còn là Tỉnh Canada (1838 - 1867)
6 Tham khảo
7 Liên kết ngoài

[sửa] Lịch sử

Chức vụ Toàn quyền Canada có tên trong tiếng Anh là Governor General of Canada và trong tiếng Pháp là Gouverneur général du Canada, hay là Gouverneure générale du Canada cho trường hợp một phụ nữ, vì liên quan đến các chức vụ tương tự trong lịch sử thành lập Canada.

Vào giữa thế kỷ 17, các thuộc địa của Pháp tại Bắc Mỹ (một phần lớn của Québec hiện nay, Acadia và lãnh thổ Louisiana) đã cần một người cai trị. Đầu tiên, chức vụ của người cai trị này có tên là Gouverneur général de Nouveau France; người nắm chức vụ này một cách không chính thức là nhà thám hiểm Samuel de Champlain, người khám phá ra Québec, trong khi người nắm chức vụ này một cách chính thức là Charles Huault de Montmagny. Đến năm 1663 vua Louis XIV đổi tên của chức vụ này thành Gouverneur général và phong cho Augustin de Saffray de Mésy.
Hơn 100 năm sau, Pháp mất gần hết các thuộc địa tại Bắc Mỹ cho Anh. Các thuộc địa này được gọi là province (tỉnh) của Đế quốc Anh (như Tỉnh Quebec, Tỉnh Nova Scotia, ...) và mỗi tỉnh có một Governor (Thống đốc) cai trị. Đến thập niên 1780 thì chính phủ Anh đặt tất cả các thuộc địa tại Bắc Mỹ dưới quyền một người với chức vụ Governor-in-Chief, hay Governor General (Toàn quyền). Người nắm chức vụ này đầu tiên là Guy Carleton, Nam tước Dorchester vào năm 1786.

Toàn quyền Canada ngày nay có rất ít quyền.

Vai trò của Toàn quyền cũng thay đổi rất nhiều trong thế kỷ 19 và thế kỷ 20.

Sau cuộc Khởi nghĩa 1837, chính phủ Anh chấp nhận cho các tỉnh được quyền thành lập chính phủ của riêng họ. Việc đó dẫn đến sự giảm thiểu vai trò cai trị hành chính của chức vụ Toàn quyền.
Vào năm 1926, Thủ tướng William Lyon Mackenzie King yêu cầu Julian H.G. Byng, Tử tước Byng của Vimy (vị Toàn quyền lúc đó của Canada) giải tán quốc hội và gọi tổng tuyển cử. Byng, dùng một phần quyền lực còn lại của mình, từ chối vì cuộc tổng tuyển cử trước chỉ xảy ra vài tháng trước đó. Sau khi King từ chức, Byng lại gọi lãnh tụ đối lập là Arthur Meighen ra lập chính phủ. King nghĩ là Byng đã đi ra ngoài giới hạn nên, khi được lập chính phủ trở lại, đã giới hạn thêm quyền lực của Toàn quyền.
Với Tuyên ngôn Balfour 1926 và Quy chế Westminster (1931), quyền lực của chức vụ bị hạn chế thêm. Tuyên ngôn Balfour xem các quốc gia thuộc địa cũ của Đế quốc Anh là ngang hàng với Anh, do đó vai trò của Toàn quyền là đại diện cho nhà vua, không phải cho chính phủ Anh. Quy chế Westminster bãi bỏ khái niệm là toàn thể các lãnh thổ (Anh, Canada, Úc, Bahamas...) là một vương quốc; trái lại, mỗi quốc gia là một vương quốc và các vương quốc này có chung một người trị vì. Từ đó các người đại diện cho nhà vua không còn là người Anh được gửi sang từ Anh nữa.

[sửa] Lựa chọn

[sửa] Nhiệm vụ

[sửa] Quyền lợi

[sửa] Danh sách

[sửa] Từ khi thành lập liên bang (1867 - nay)

Tên	Thời gian	Đại diện cho	Ghi chú
1. Charles Stanley Monck, Tử tước Monck	1867 - 1869	Victoria
2. John Young, Nam tước Lisgar	1869 - 1872	Victoria
3. Frederick Temple Hamilton-Temple-Blackwood, Hầu tước của Dufferin và Ava	1872 - 1878	Victoria
4. John George Edward Henry Douglas Sutherland Campbell, Công tước của Argyll	1878 - 1883	Victoria
5. Henry Charles Keith Petty-Fitzmaurice, Hầu tước của Lansdowne	1883 - 1888	Victoria
6. Frederick Stanley, Bá tước của Derby	1888 - 1893	Victoria
7. John Campbell Hamilton-Gordon, Hầu tước của Aberdeen và Temair	1893 - 1898	Victoria
8. Gilbert John Elliot-Murray-Kynynmound, Bá tước của Minto	1898 - 1904	Victoria, Edward VII
9. Albert Henry George Grey, Bá tước Grey	1904 - 1911	Edward VII, George V
10. Hoàng thân Arthur Saxe-Coburg-Gotha, Công tước của Connaught	1911 - 1916	George V
11. Victor Cavendish, Công tước của Devonshire	1916 - 1921	George V
12. Julian H.G. Byng, Tử tước Byng của Vimy	1921 - 1926	George V
13. Freeman Freeman-Thomas, Hầu tước của Willingdon	1926 - 1931	George V
14. Vere Brabazon Ponsonby, Bá tước của Bessborough	1931 - 1935	George V
15. John Buchan, Nam tước Tweedsmuir	1935 - 1940	George V, Edward VIII, George VI
*. Sir Lyman Poore Duff	1940	George VI	Tạm quyền trong vài tháng vì Nam tước Tweedsmuir chết
16. Alexander Cambridge, Bá tước của Athlone	1940 - 1946	George VI
17. Harold Alexander, Bá tước Alexander của Tunis	1946 - 1952	George VI
18. Vincent Massey	1952 - 1959	Elizabeth II	Người Canada đầu tiên
19. Georges Vanier	1959 - 1967	Elizabeth II	Người Canada nói tiếng Pháp đầu tiên
*. Robert Taschereau	1967	Elizabeth II	Tạm quyền trong vài tháng vì Georges Vanier chết
20. Roland Michener	1967 - 1974	Elizabeth II
21. Jules Léger	1974 - 1979	Elizabeth II
22. Edward Schreyer	1979 - 1984	Elizabeth II	Gốc Đức
23. Jeanne Sauvé	1984 - 1990	Elizabeth II	Người phụ nữ đầu tiên
24. Ramon John Hnatyshyn	1990 - 1995	Elizabeth II	Gốc Ukraina
25. Roméo LeBlanc	1995 - 1999	Elizabeth II	Gốc Acadia
26. Adrienne Clarkson	1999 - 2005	Elizabeth II	Phụ nữ, gốc Á châu (sinh tại Hong Kong)
27. Michaëlle Jean	2005 - nay	Elizabeth II	Phụ nữ, gốc Haiti (sinh tại Haiti)

[sửa] Khi còn là Tỉnh Canada (1838 - 1867)

Tên	Thời gian	Đại diện cho
1. John George Lambton, Bá tước của Durham	1838 - 1839	Victoria
2. Charles Poulett Thomson, Nam tước Sydenham	1839 - 1841	Victoria
3. Lord Charles Bagot	1842 - 1843	Victoria
4. Charles Metcalfe, Nam tước Metcalfe	1843 - 1845	Victoria
5. Charles Murray Cathcart, Bá tước Cathcart	1846 - 1847	Victoria
6. James Bruce, Bá tước của Elgin	1847 – 1854	Victoria
7. Sir Edmund Walker Head	1854 - 1861	Victoria
8. Charles Stanley Monck, Tử tước Monck	1861 - 1867	Victoria

[sửa] Tham khảo

Department of Justice. (2004). Constitution Acts, 1867 to 1982.
Malcolmson, Patrick, and Richard Myers. (2001). The Canadian Regime: An Introduction to Parliamentary Government in Canada. Peterborough: Broadview Press.

[sửa] Liên kết ngoài

Bài này còn sơ khai.
Bạn có thể góp sức viết bổ sung cho bài được hoàn thiện hơn. Xem phần trợ giúp để biết thêm về cách sửa đổi bài.

Thể loại: Sơ khai | Canada | Chính phủ Canada | Danh sách nhân vật

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.