Nguyễn Chí Thiện

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Nguyễn Chí Thiện (sinh 27 tháng 2 năm 1939 tại Hà Nội) là một nhà thơ phản kháng người Việt Nam. Ông từng bị nhà chức trách Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam bắt giam tổng cộng 27 năm tù vì tội "phản tuyên truyền".

[sửa] Đóng góp văn học

Tập thơ Hoa Địa ngục của ông xuất hiện ở hải ngoại vào năm 1980 sau khi tác phẩm này được lén đưa vào toà đại sứ Anh tại Hà Nội và được giáo sư Patrick J. Honey thuộc Đại học Luân Đôn (University of London) nhân chuyến đi Việt Nam năm 1979 mang được ra ngoài nước để phổ biến. Một lá thư kèm trong tập thơ mở đầu với lời ngỏ:

Nhân danh hàng triệu nạn nhân vô tội của chế độ độc tài, đã ngã gục hay còn đang phải chịu đựng một cái chết dần mòn và đau đớn trong gông cùm cộng sản, tôi xin ông vui lòng cho phổ biến những bài thơ này trên mảnh đất tự do của quý quốc. Đó là kết quả 20 năm làm việc của tôi, phần lớn được sáng tác trong những năm tôi bị giam cầm.

Vì tập thơ không ghi tên tác giả ^[1] nên lần in đầu tiên năm 1980 do "Uỷ ban Tranh đấu Cho Tù nhân Chính trị tại Việt Nam" phát hành tại Washington D.C. ghi tác giả là "Khuyết danh" hay "Ngục Sĩ" với tựa Tiếng Vọng Từ Đáy Vực. Năm 1981, ấn bản khác của báo Văn nghệ Tiền phong phát hành dưới tựa Bản Chúc thư Của Một Người Việt Nam được phổ biến. Nhan đề Hoa Địa ngục được dùng đầu tiên năm 1984 khi Yale Center for International & Area Studies in bản tiếng Anh Flowers from Hell do Huỳnh Sanh Thông dịch. Sau này người ta mới biết đến tên Nguyễn Chí Thiện.

Một số bài thơ đã được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc trong tập Ngục ca.

Năm 1985 thơ ông đoạt giải "Thơ Quốc tế Rotterdam" (Rotterdam International Poetry Prize). Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International), Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) cùng những chính khách như Léopold Senghor (cựu tổng thống Sénégal), John Major (thủ tướng Anh) và vua Hussein của Jordan từng lên tiếng tranh đấu cho ông.

Nguyễn Chí Thiện được phóng thích năm 1991 và định cư ở Mỹ năm 1995. Năm 2001, tập truyện Hoả Lò của ông được Tổ hợp Xuất bản miền Đông Hoa Kỳ phát hành, năm 2007 tái bản. Cũng trong năm 2007, tập truyện cùng với thơ ông được dịch ra tiếng Anh, nhan đề Hoa Lo/Hanoi Hilton Stories do Yale University Southeast Asia Studies xuất bản. Bản dịch có sự đóng góp của Nguyễn Ngọc Bích, Trần Văn Điền, Vann Saroyan Phan và Nguyễn Kiếm Phong.

Năm 2006 tập thơ gồm hơn 700 bài của ông được đúc kết lại với đúng tên tác giả đã ra mắt độc giả người Việt hải ngoại một lần nữa và được đón nhận nồng nhiệt.

Tập thơ Hoa Địa ngục còn được dịch ra tiếng Đức với tựa Echo aus dem abgrund, tiếng Pháp: Fleurs de l'Enfer, và tiếng Hà Lan: Bloemen Uit de Hel.