Núi
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Núi là một dạng địa hình lồi, có sườn dốc và độ cao thường lớn hơn đồi, nằm trải dài trên một phạm vi nhất định.
Theo quan niệm của các nhà nghiên cứu thì núi cao hơn đồi. Theo bách khoa toàn thư Britannica, núi có chiều cao từ 610 m trở lên.
Núi là dạng địa hình phổ biến của Trái Đất, chiếm 52 % diện tích châu Á, 36 % Bắc Mỹ, 25 % châu Âu, 22 % nam Mỹ, 17 % của Australia, khoảng 3 % bề mặt châu Âu và 24% bề mặt Trái Đất.
Mục lục |
[sửa] Chiều cao
Chiều cao của núi thường được tính từ mặt nước biển. Dãy Himalaya có chiều cao trung bình là 5 km tính từ mặt nước biển, còn dãy Andes là 4 km. Phần lớn các dãy núi khác cao trung bình từ 2 đến 2,5 km. Everest, thuộc dãy Hymalaya với độ cao 8848 m tính từ mặt nước biển, là đỉnh núi cao nhất thế giới.
Tuy nhiên, nếu tính từ tâm Trái Đất thì phần lồi ra xa tâm nhất là đỉnh Chimborazo, thuộc dãy Andes ở Ecuador. Chiều cao 6272 m tính từ mặt nước biển của nó thậm chí thấp hơn đỉnh cao nhất của dãy Andes, nhưng do elipsoid của Trái Đất phình ra ở xích đạo và Chimborazo lại gần xích đạo, nên nó cao hơn 2150 m so với Everest, nếu tính từ tâm Trái Đất.
Nếu tính từ đáy biển thì Mauna Kea, thuộc Hawaii, Hoa Kỳ là đỉnh có chiều cao lớn nhất. Phần trồi trên mặt nước biển chỉ cao 4205 m, nhưng phần nằm dưới mặt nước khoảng 6000 m, tổng cộng 10205 m.
Với chiều cao 26 km, cao hơn hẳn so với các ngọn núi trên Trái Đất (Andrew Fraknoi et al., 2004), núi Olympus trên Sao Hỏa hiện nay được coi là ngọn núi cao nhất trong Hệ Mặt Trời.
[sửa] Nguồn gốc hình thành và đặc điểm
Các ngọn núi được tạo thành từ quá trình kiến tạo địa chất cách đây hàng triệu năm về trước. Phần lớn các núi có sườn dốc hai bên, đỉnh thường nhọn.
[sửa] Địa chất
[sửa] Những ngọn núi nổi tiếng
[sửa] Việt Nam
- Dãy Trường Sơn dãy núi chạy dọc đất nước, kéo dài theo miền Trung - Tây Nguyên ra tận biển.
- Phan Xi Păng - đỉnh núi cao nhất Việt Nam
- Núi Tam Đảo
- Núi Bà Đen, thắng cảnh của Tây Ninh.
- Núi Bà Nà, thắng cảnh của Đà Nẵng.
- Bảy Núi, thuộc An Giang.
- Ngọc Lĩnh là ngọn núi cao nhất miền Nam, nơi đây có loài nhân sâm của Việt nam rất nổi tiếng
[sửa] Thế giới
- Dãy núi Hymalaya, dãy núi cao nhất thế giới.
- Đỉnh núi Everest, đỉnh núi cao nhất thế giới.
- Dãy Andes (An-Đét), dãy núi dài nhất châu Mỹ, gắn liền với nền văn minh Andes.
- Ngọn núi Acaguona, đỉnh núi cao nhất Nam Mỹ
- Dãy Alps (An-Pơ), dãy núi chính của châu Âu.
- Núi Phú Sĩ, ngọn núi nổi tiếng, đẹp nhất Nhật Bản.
- Núi Thái Sơn, Trung Quốc
- Đỉnh Kilimangaro, đỉnh núi cao nhất Châu Phi
