Bùi Hiển

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Bùi Hiển (sinh ngày 22 tháng 11 năm 1919) là một nhà văn Việt Nam, từng tham gia cộng tác với nhóm Tự Lực văn đoàn. Ông nổi tiếng trên văn đàn Việt Nam với tác phẩm Nằm vạ (1941) khi mới 22 tuổi.

Mục lục

1 Tiểu sử
2 Một số tác phẩm tiêu biểu
3 Nhận xét
4 Chú thích
5 Liên kết ngoài

[sửa] Tiểu sử

Ông sinh tại làng Phú Nghĩa Hạ, xã Tiến Thủy, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An. Vốn sinh trưởng trong một gia đình khá giả, ông sớm được tiếp xúc với văn hóa Pháp, chịu ảnh hưởng nhiều của nhóm Tự Lực văn đoàn. Khởi đầu sự nghiệp văn chương, ông đăng các truyện ngắn trên tạp chí Hà Nội tân văn của Vũ Ngọc Phan như Nằm vạ (1940), Mạ đậu (1940), Chiều sương (1 tháng 3 năm 1941), Thuốc độc (24 tháng 4 năm 1941).... Năm 1941, ông cho xuất bản tập truyện ngắn "Nằm vạ" (Nhà xuất bản Đời nay, Hà Nội). Tập truyện ngắn nhanh chóng nổi tiếng, đặc biệt với truyện ngắn cùng tên.

Năm 1944, ông tham gia cách mạng. Theo lời ông kể thì "Khoảng cuối năm 1944, qua sự giới thiệu của một anh bạn công chức, tôi gia nhập Thanh niên cứu quốc bí mật. (Tô Hoài trong bài nào đó nhớ nhầm là tôi vào Ðảng Dân chủ). Một trong những "công tác cách mạng" đầu tiên là sắm một con dao găm. Nhưng cũng chẳng được luyện tập võ nghệ gì. Và cũng không thấy ai đến tuyên truyền huấn luyện về chính trị. Chỉ thỉnh thoảng một cuộc họp ngắn và bí mật, truyền đạt tin tức về khí thế Việt Minh ở các nơi và nhắc nhở việc sẵn sàng "chiến đấu hi sinh cứu nước""^[1].

Trong suốt giai đoạn 1945 đến 1960, ông tham gia công tác văn nghệ, từng giữ chức vụ chủ tịch Hội văn nghệ tỉnh Nghệ An, nhưng ít sáng tác, một phần thời gian dành cho công tác dịch thuật.

Năm 1956, ông giới thiệu tuyển tập truyện ngắn, dịch của Antonov. năm 1957, ông gia nhập Hội nhà văn và giữ cương vị Ủy viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam liên tục các khóa I (1958-1961), II (1962-1972), III (1973-1982).

Năm 1975, ông là trưởng đoàn Hội nhà văn theo chân Quân giải phóng vào Huế và Đà Nẵng. Tuy nhiên, khi vào Huế, ông đã chấp thuận giải tán đoàn để các văn nghệ sĩ có thể tự vào sâu hơn ^[2].

Sau 1975, ông tiếp tục công tác trong Hội nhà văn Việt Nam và giữ chức chủ tịch Hội đồng văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam khóa IV.

[sửa] Một số tác phẩm tiêu biểu

Nằm vạ (truyện ngắn, 1940)
Mạ đậu (truyện ngắn, 1940)
Chiều sương (truyện ngắn, 1941)
Thuốc độc (truyện ngắn,1941)
Nằm vạ (tập truyện ngắn, 1941)
Tuyển tập truyện ngắn, Antonov (dịch, 1956)
Ánh mắt (truyện, 1961)
Trong gió cát (truyện ký, 1965)
Đường lớn (truyện, 1966)
Những tiếng hát hậu phương (truyện, 1970)
Hoa và thép (truyện, 1972)
Một cuộc đời (truyện, 1976)
Ý nghĩ ban mai (truyện, 1980)
Tâm tưởng (truyện, 1985)
Ngơ ngẩn mùa xuân (truyện, NXB Đồng Nai, 1995)
Hai mươi lăm truyện ngắn 1940 - 1995 (1996)
Tuyển tập Bùi Hiển (tập I, 1987; Tập II, 1997)
Hướng về đâu văn học (tiểu luận, 1996)
Những người yêu nữ thần biển, nhiều tác giả (dịch, 1993)
Những truyện ngắn phương Đông, Marqueritte Gourcenar (dịch, 1996)
Bản di chúc Pháp, Andrei Makine (dịch, 1998)

[sửa] Nhận xét

Trong "Lược sử Văn học Việt Nam", nhà nghiên cứu Thế Phong đã nhận định về truyện ngắn trước 1945 của Bùi Hiển như sau:

"Truyện ngắn trước tiền chiến của ông có tính cách địa phương, viết rặt hình ảnh quê hương nơi ông sinh trưởng, cho nên Vũ Ngọc Phan cho rằng đọc Nằm vạ của Bùi Hiển âm hưởng như Eugène Roy của Pháp, tả người dân quê miền Nantes, những nét đậm đà như Chateaubriand viết La Brière hoặc Joseph de Pesquidoux trong Chez nous sur la glèbe."^[3]

Năm 1958, ông viết truyện ngắn "Ngày công đầu tiên của cu Tí" để cổ vũ cho phong trào hợp tác xã. Truyện ngắn này được sử dụng trong giáo trình văn học phổ thông tại miền Bác và cả nước Việt Nam trong nhiều năm.