Tek parti yönetimi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
20. Yüzyıl başlarında başta Avrupa olmak üzere yaygın olarak görülen yönetim şekli. Sosyalist ülkelerde Komünist parti diktatoryası şeklinde sistemleştirildi. Türkiye 1923'ten 1946'ya kadar CHP (Cumhuriyet Halk Partisi)'nin tek parti yönetimi ile idare edildi.
Konu başlıkları |
[değiştir] Dünya'da Tek Parti Yönetimi
[değiştir] Türkiye'de Tek Parti Yönetimi
Türkiye'de tek partili yönetim dönemi hakkında henüz bilgi girilmemiştir.
[değiştir] Çok partili yönetim dönemine geçişte zorluklar
Çok partili yönetim dönemine geçiş, gerek Mustafa Kemal'in, gerekse İsmet İnönü'nün tasarladıkları ve gerçekleştirmeyi bekledikleri bir olgu olmuştur, yalnız devrimin sürekliliğini sağlayacak eğitim sisteminin oturmamış olması, ikinci dünya savaşı öncesindeki buhranlar dönemi ve savaş döneminin kendisi bu geçişi yavaşlatmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk Cumhurbaşkanı iken CHP'ye muhalefet etmek üzere iki defa parti kurulduysa da (Ayrıca bkz: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Serbest Cumhuriyet Fırkası) karşı devrimcilerin politikalarına alet olmaları sebebiyle kapatılmak zorunda kalmıştır. Cumhurbaşkanı olur olmaz çok partili demokrasiye geçiş sinyalleri veren İsmet İnönü ise buhranlar dönemi ve savaş dönemiyle beraber bu kararını ertelemek zorunda kalmıştır. Savaş biter bitmez çalışmalar yeniden başlamış, önce Nuri Demirağ tarafından bir muhalefet partisi kurulmuştur. Yalnız bu parti İsmet İnönü tarafından kapatılmıştır. Daha sonra Celal Bayar'ın da girişimleriyle CHP'ye dörtlü takrir sunulmuş ve böylece Demokrat Partinin temeller atılmıştır.
[değiştir] Kaynakça
- Mete Tunçay, T.C nde TEK PARTİ YÖNETİMİ nin Kurulması (1923-1931), Cem Yayınevi, 2. Basım, İstanbul, 1989
- Maurice Duverger, Siyasi Partiler, Bilgi Yayınevi, Kasım 1993
