Damat Rüstem Paşa

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Damat Rüstem Paşa (1500-1561) Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 28 Kasım 1544 - 6 Ekim 1553 ve 29 Eylül 1555 - 10 Temmuz 1561 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Rüstem Paşa, 1500 yılında Arnavutluk'ta doğmuştur. Osmanlı topraklarına getirildikten sonra devşirilmiş, 1539'da Diyarbakır Valisi ve III.Vezir iken Şehzade Cihangir ve Şehzade Bayezid'in sünnet düğününde Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı Mihrimah Sultan ile evlenmiştir.Bu nedenle 'Damat' sıfatıyla anılır.

1544'de Hadım Süleyman Paşa'nın azledilmesi üzerine yerine getirilmesi beklenen II.Vezir Özdemir Paşa ile III.Vezir Hüsrev Paşa'yı Hürrem Sultan'ın emriyle birbirine düşürdü ve ardından Sultan Süleyman hem Özdemir Paşa'yı hemde Hüsrev Paşa'yı azledip sadrazamlığa Rüstem Paşa'yı getirdi. Hürrem Sultan ve eşi ile bir olup Şehzade Mustafa'nın idamına ortam hazırladı. Kanuni, Şehzade Mustafa'yı öldürttükten sonra yeniçerilerin ayaklanma çıkarabileceği korkusuyla Rüstem Paşa'yı azletti(1553) ve yerine Kara Ahmet Paşa'yı getirdi. Ancak Hürrem Sultan ile Mihrimah Sultan, Rüstem Paşa'yı sadrazamlığa tekrar getirebilmek için çalıştılar. Kanuni Sultan Süleyman basit bir bahaneyle Kara Ahmet Paşa'yı Divan-ı Hümayun'un ortasında idam ettirdikten sonra (1555) Rüstem Paşa tekrar sadrazam oldu ve ölümüne dek bu görevi sürdürdü.

Olucak bir kişinin bahtı kavi talii yar.
Biti dahi mahallinde anın işine yarar.

anonim beyiti Rüstem Paşa için söylenmiştir. Ballı adamın üzerinde bit çıksa işine yarar, anlamındadır. Kendisini çekemeyenlerce çıkarılmış "cüzzamlıdır" dedikodusunun yayıldığı bir esnada, üzerinde bit çıkması üzerine dile getirilmiştir. Zira inanışa göre cüzzamlının üzerinde bit barınamazmış. Bu yüzden, tarihçilerin kendisine vermiş oldukları bir diğer isim "Kehle-i İkbal" (İkbal Biti) Rüstem Paşa'dır.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde sadrazamlık yaparken, devlet kademesinde rüşveti yaygınlaştıran kişidir. Rüşvet sebebi ile Osmanlı İmparatorluğu'nun içine bozulma tohumlarını atan kişilerden biridir. Rivayete göre İmparatorluk'ta Padişahlardan sonra en zengin kişidir. 815 çiftlik, 476 su değirmeni, 1.700 köle, 2.900 at, 1.106 deve, 100 gümüş eyer, 500 altın eyer, 2.000 zırh, 130 çift altın üzengi, mücevherle süslü 760 kılıç, 1.000 gümüş mızrak, 78 bin duka altını, 11.200.000 akçe değerinde nakit parası vardır.

Biri Tekirdağ'da ,diğeri İstanbul'da kendi adına yaptırdığı 2 adet camii vardır.

	Osmanlı sadrazamları
Yükseliş Dönemi (1453-1579) Veli Mahmud Paşa (1453-1466) | Rum Mehmed Paşa (1466-1469) | İshak Paşa (1469-1472) | Veli Mahmud Paşa (1472-1474) | Gedik Ahmed Paşa (1474-1477) | Karamanlı Mehmed Paşa (1477-1481) | İshak Paşa (1481-1482) | Koca Davud Paşa (1482-1497) | Hersekli Ahmed Paşa (1497-1498) | Çandarlı (2.) İbrahim Paşa (1498-1499) | Mesih Paşa (1499-1501) | Hadim Ali Paşa (1501-1503) | Hersekli Ahmed Paşa (1503-1506) | Hadim Ali Paşa (1509-1511) | Koca Mustafa Paşa (1511-1512) | Dukakinoğlu Ahmed Paşa (1512-1515) | Hersekli Ahmed Paşa (1515-1516) | Hadim Sinan Paşa (1516-1517) | Yunus Paşa (1517-1517) | Piri Mehmed Paşa (1517-1517) | Pargalı Damat İbrahim Paşa (1523-1536) | Ayas Mehmed Paşa (1536-1539) | Damat Çelebi Lütfi Paşa (1539-1541) | Hadim Süleyman Paşa (1541-1544) | Damat Rüstem Paşa (1544-1553) | Kara Ahmed Paşa (1553-1555) | Damat Rüstem Paşa (1555-1561) | Semiz Ali Paşa (1561-1565) | Sokollu Mehmed Paşa (1565-1579)