Abdülkerim Kasım

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Abdülkerim Kasım, (d. 1914, Bağdat - ö. 9 Şubat 1963, Bağdat) 1958 Irak Devrimi'nden sonra çağdaş Irak Cumuhuriyeti'nin ilk Başbakanı.

1957'de ordu içinde örgütlenmiş, krallığın tutucu ve batı yanlısı politikalarına muhalif gruplarının başına geçti. Kasım ve arkadaşları 14 Temmuz 1958'de hükümetçe planlanmış bir askeri harekattan yararlanarak başkent Bağdat'ı ele geçirdiler. Kasım yeni cumhuriyetin ilk başbakanı oldu.

Mısır ve Suriye'nin kurduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) Arap dünyasında çoşkuyla karşılandı. Irak içinde de BAC'a katılmaya sıcak bakılsa da Kasım yönetimi önce iç istikrarın sağlanmasından yanaydı. Mısır lideri Cemal Abdülnasır ve ateşli bir Nasır taraftarı olan Abdülselim Arif'in yaptığı propagandanın etkisiyle 1959'da Arap birliğinden yana olan muhalifler Musul'da bir ayaklanma başlattı. Ancak silahlı kuvvetlerin büyük çoğunluğunun Kasım yanlısı olmasından dolayı ayaklanma kısa sürede bastırıldı. Kasım kuşkulandığı 200 subayı görevden aldı. Sivil kanatta ise komünistlerin desteğini almaya çalıştı, bununla birlikte onların aşırı isteklerine karşı koydu ardından polis teşkilatı ve silahlı kuvvetler içindeki komünist unsurları temizledi.

1960'a gelindiğinde kendi iktidarı için tehlike olabilecek bütün siyasi etkinliklere son verip, asker ve sivil kanattaki sağ ve sol unsurlar üzerinde baskı uygulamaya başladı. Kültürel açıdan kendilerini Araplardan farklı gören Kürtler Kasım'ın özerklik sözünü tutmaması üzerine ayaklandılar.Ordunun büyük bölümü Kürt isyanını bastırmaya yöneltildi. Askerler de sonuçsuz ve yararsız olarak gördükleri harekat nedeniyle Kasım'dan desteklerini çekmeye başladılar. Ordu içindeki tasfiyelerin artması sonucu hoşnutsuzluk doruğa çıktı ve bazı subaylar Kasım'a karşı açıkça direnişe geçti. Sonunda Şubat 1963'te Abdülselim Arif önderliğindeki darbeyle devrildi ve öldürüldü.