อำเภอชุมแพ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

อำเภอชุมแพ หลักเมืองเก่าชุมแพ แลผาพระนอนล้ำค่า อารยธรรมโนนเมือง ลือเลื่องเศรษฐกิจ ติดตาผานกเค้า เข้าชมถ้ำผาพวง บวงสรวงปู่หลุบ ข้อมูลทั่วไป อักษรไทย อำเภอชุมแพ อักษรโรมัน Amphoe Chum Phae จังหวัด ขอนแก่น รหัสทางภูมิศาสตร์ 4005 รหัสไปรษณีย์ 40130, 40290 ข้อมูลสถิติ พื้นที่ 510.9 ตร.กม. ประชากร 121,748 คน (พ.ศ. 2550) ความหนาแน่น 238 คน/ตร.กม. ที่ว่าการอำเภอ ที่ตั้ง ที่ว่าการอำเภอชุมแพ หมู่ที่ 1 ถนน มะลิวัลย์ ตำบลชุมแพ อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น 40130 พิกัด 16°32′39″N, 102°5′59″E หมายเลขโทรศัพท์ 0 4331 1300 หมายเลขโทรสาร 0 4331 1957 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

อำเภอชุมแพ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดขอนแก่น ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

เนื้อหา 1 ที่ตั้งและอาณาเขต 2 ประวัติ 3 การปกครองส่วนภูมิภาค 4 การปกครองส่วนท้องถิ่น 5 ภูมิศาสตร์ 5.1 ลักษณะภูมิประเทศ 5.2 ลักษณะภูมิอากาศ 6 ทรัพยากร 7 การศึกษา 8 สถานที่ท่องเที่ยว 9 แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้] ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอชุมแพตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด อยู่ห่างจากตัวจังหวัดขอนแก่นประมาณ 82 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 520 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอภูผาม่าน อำเภอภูกระดึง (จังหวัดเลย) อำเภอสีชมพู และอำเภอเวียงเก่า
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอภูเวียงและอำเภอหนองเรือ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านแท่น อำเภอภูเขียว และอำเภอคอนสาร (จังหวัดชัยภูมิ)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอคอนสาร (จังหวัดชัยภูมิ) และอำเภอภูผาม่าน

[แก้] ประวัติ

ประมาณปี พ.ศ. 2400 พระครูหงส์ได้ชักชวนญาติพี่น้อง 8 ครอบครัวอพยพออกจากเมืองภูเวียง ครั้งสุดท้ายได้หยุดพักเกวียนที่บ้านกุดจอกน้อย แล้วแบ่งครอบครัวออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกเลือกตั้งถิ่นฐานอยู่ใกล้กุดแห่น้อย บ้านแห่ ส่วนกลุ่มที่นำโดยพระครูหงส์มีบุตร 3 คน คือ นายโฮม (ต้นตระกูลโฮมหงส์) นายโชค และนายหลอด (ต้นตระกูลหงส์ชุมแพ) ได้เดินทางต่อมาและเลือกที่ตั้งถิ่นฐานอยู่บ้านร้าง มีวัดร้างและกุดแห่งหนึ่งอยู่ทางทิศตะวันตก วัดร้างนี้มีธาตุและต้นโพธิ์จึงตั้งชื่อว่า วัดโพธิ์ธาตุ พร้อมกับตั้งชื่อว่าบ้านกุดธาตุ กุดธาตุมีน้ำลึกมาก มีจระเข้ และป่าทึบทำให้จับปลาได้ยาก ประกอบกับรอบ ๆ กุดธาตุมีกอไผ่ขึ้นหนาแน่น ชาวบ้านจึงตัดไม้ไผ่มามัดเป็นแพใช้ยืนหว่านแหแล้วตีวงล้อมเข้าหากัน นานเข้าจึงเรียกว่า "กุดชุมแพ" และ "บ้านชุมแพ"

ประมาณปี พ.ศ. 2470 เริ่มมีครอบครัวชาวจีนอพยพเข้ามาค้าขายในบริเวณถนนราษฎร์บำรุง ทิศเหนือของวัดโพธิ์ธาตุ การค้าได้ขยายตัวมากขึ้น ปี พ.ศ. 2485 กำนันเลี้ยง ดีบุญมี ได้บริจาคที่ดินเพื่อตัดถนนราษฎร์บำรุงให้ยาวขึ้นไปทางทิศเหนือ สร้างศูนย์ราชการและโรงเรียนชุมแพ นอกจากนี้ยังได้สร้างบ้านเรือนแถวไม้ชั้นเดียวบริเวณตลาดเหนือและตลาดใต้ให้เช่าทำการค้า ต่อมา กำนันจาก 4 ตำบลของอำเภอภูเวียง ได้แก่ ตำบลชุมแพ ตำบลโนนหัน ตำบลขัวเรียง และตำบลสีสุก (ศรีสุข) ได้ร่วมมือกันยื่นคำร้องต่อกระทรวงมหาดไทยขอตั้งอำเภอชุมแพ พระยาสุนทรพิพิธ (ปลัดกระทรวงมหาดไทยขณะนั้น) ได้มาตรวจที่ ประกอบกับระยะนั้นอำเภอชนบทถูกไฟไหม้ เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2486 กระทรวงมหาดไทยจึงอนุมัติให้ตั้ง อำเภอชุมแพ โดยยุบอำเภอชนบทไปเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอบ้านไผ่

[แก้] การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอชุมแพแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 12 ตำบล 142 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

ชุมแพ

(Chum Phae)

17 หมู่บ้าน

7.

ไชยสอ

(Chai So)

10 หมู่บ้าน

2.

โนนหัน

(Non Han)

10 หมู่บ้าน

8.

วังหินลาด

(Wang Hin Lat)

11 หมู่บ้าน

3.

นาหนองทุ่ม

(Na Nong Thum)

12 หมู่บ้าน

9.

นาเพียง

(Na Phiang)

14 หมู่บ้าน

4.

โนนอุดม

(Non Udom)

11 หมู่บ้าน

10.

หนองเขียด

(Nong Khiat)

10 หมู่บ้าน

5.

ขัวเรียง

(Khua Riang)

12 หมู่บ้าน

11.

หนองเสาเล้า

(Nong Sao Lao)

10 หมู่บ้าน

6.

หนองไผ่

(Nong Phai)

19 หมู่บ้าน

12.

โนนสะอาด

(Non Sa-at)

9 หมู่บ้าน

[แก้] การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอชุมแพประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 15 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลเมืองชุมแพ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลชุมแพ บางส่วนของตำบลหนองไผ่ และบางส่วนของตำบลไชยสอ
• เทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนอุดมและบางส่วนของตำบลขัวเรียง
• เทศบาลตำบลโนนหัน ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนหันและบางส่วนของตำบลโนนสะอาด
• องค์การบริหารส่วนตำบลชุมแพ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชุมแพ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองชุมแพ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนหัน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโนนหัน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาหนองทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาหนองทุ่มทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนอุดม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนอุดม (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลขัวเรียง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขัวเรียง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโคกสูงสัมพันธ์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองไผ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองไผ่ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองชุมแพ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไชยสอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไชยสอ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลเมืองชุมแพ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังหินลาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังหินลาดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาเพียง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาเพียงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเขียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเขียดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองเสาเล้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองเสาเล้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนสะอาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนสะอาด (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโนนหัน)

[แก้] ภูมิศาสตร์

[แก้] ลักษณะภูมิประเทศ

อำเภอชุมแพมีเนื้อที่ทั้งหมด 318,750 ไร่ พื้นที่โดยทั่วไปเป็นพื้นที่ราบสูง ทิศเหนือมีภูเขาสูงและที่ราบสูงลาดเอียงไปทางทิศใต้ บริเวณทางทิศใต้มีลำน้ำเชิญเป็นเส้นกั้นอาณาเขตระหว่างอำเภอชุมแพกับอำเภอภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ พื้นที่ทางทิศเหนือบางส่วนอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติภูเวียง พื้นที่ทางทิศตะวันตกบางส่วนอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติดงลาน รวมพื้นที่ป่าสงวนในเขตอำเภอชุมแพทั้งหมด 90,250 ไร่

[แก้] ลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศของอำเภอชุมแพ แบ่งออกเป็น 3 ฤดู คือ

1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนเมษายน อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 30.13 องศาเซลเซียส
2. ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม ปริมาณน้ำฝนวัดได้ 845 มิลลิเมตร
3. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนมกราคม อุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 23.48 องศาเซลเซียส

แม้ฤดูฝนจะมีระยะเวลา 6 เดือนดังกล่าว แต่โดยทั่วไปจะมีสภาวะฝนทิ้งช่วงในราวเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม และจะตกใหม่ในช่วงเดือนกันยายน เป็นเหตุให้การเพาะปลูกมักประสบปัญหาฝนแล้งอยู่เป็นประจำ

[แก้] ทรัพยากร

อำเภอชุมแพมีทรัพยากรที่สำคัญทางธรรมชาติ ดังนี้

• ดิน ลักษณะของดินเป็นดินร่วน เหมาะแก่การเพาะปลูก ประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา ทำไร่ ทำสวน
• แหล่งน้ำ แหล่งน้ำที่สำคัญของอำเภอชุมแพคือ ลำน้ำเชิญ เป็นแม่น้ำที่สำคัญที่หล่อเลี้ยงประชากรในอำเภอชุมแพและอำเภอใกล้เคียง ชาวอำเภอชุมแพได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้มีการสร้างเขื่อนกั้นลำน้ำเชิญที่บ้านดอนหัน ซึ่งเป็นเขื่อนที่เอื้อประโยชน์ให้ชาวชุมแพด้านการเกษตรและสาธารณูปโภค
• ป่าไม้ อำเภอชุมแพมีพื้นที่บางส่วนอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติดงลานที่ให้ประโยชน์แก่ประชาชนที่อยู่ใกล้เคียงทั้งทางตรงและทางอ้อม
• สัตว์ ประชากรในอำเภอนิยมเลี้ยงสุกร โค กระบือ ไว้บริโภคและจำหน่าย บางครอบครัวยังได้ยึดเป็นอาชีพหลัก

[แก้] การศึกษา

• มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีล้านช้าง ศูนย์การศึกษาชุมแพ โทร. 0 4331 3237
• โรงเรียนชุมแพศึกษา โทร. 0 4331 1118
• โรงเรียนจตุรมิตรวิทยาคาร โทร. 0 4329 6087
• วิทยาลัยการอาชีพชุมแพ โทร. 0 4331 1020
• โรงเรียนโนนหันวิทยายน โทร. 0 4339 1067
• การศึกษานอกโรงเรียน โทร. 0 4331 2457

[แก้] สถานที่ท่องเที่ยว

• พิพิธภัณฑ์โนนเมือง ตำบลชุมแพ
• ถ้ำผาพวง ตำบลนาหนองทุ่ม
• อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน ตำบลนาหนองทุ่ม

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์เทศบาลเมืองชุมแพ

อำเภอในจังหวัดขอนแก่น
อำเภอ:	เมืองขอนแก่น - บ้านฝาง - พระยืน - หนองเรือ - ชุมแพ - สีชมพู - น้ำพอง - อุบลรัตน์ - กระนวน - บ้านไผ่ - เปือยน้อย - พล - แวงใหญ่ - แวงน้อย - หนองสองห้อง - ภูเวียง - มัญจาคีรี - ชนบท - เขาสวนกวาง - ภูผาม่าน - ซำสูง - โคกโพธิ์ไชย - หนองนาคำ - บ้านแฮด - โนนศิลา - เวียงเก่า

อำเภอชุมแพ เป็นบทความเกี่ยวกับ จังหวัด อำเภอ หรือเขตการปกครองต่าง ๆ ของประเทศไทย ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ อำเภอชุมแพ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ หรือ ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:ประเทศไทย