ภาษาไซเทีย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาไซเทีย
พูดใน:	ไซเทีย
การสูญหาย:	เป็นภาษาตายเมื่อราว พ.ศ. 1543 เหลือภาษาลูกหลานคือภาษาออสเซติก
ตระกูลภาษา:	อินโด-ยูโรเปียน  ภาษากลุ่มอินโด-อิหร่าน   ภาษากลุ่มอิหร่าน    ภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออก     ภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออกเฉียงเหนือ      ภาษาไซเทีย
รหัสภาษา
ISO 639-1:	ไม่มี
ISO 639-2:	ine
ISO 639-3:	xsc
หมายเหตุ: บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากลปรากฏอยู่ คุณอาจต้องการไทป์เฟซที่รองรับยูนิโคดเพื่อการแสดงผลที่สมบูรณ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมภาษา

ภาษาซามาร์เทียหรือภาษาไซเทีย เป็นสำเนียงของภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออก ใช้พูดโดยชาวไซเทียหรือซามาร์เทียในรัสเซียภาคใต้ระหว่าง 257 ปีก่อนพุทธศักราชจนถึง พ.ศ. 1043 ชาวไซเทียอพยพจากเอเชียกลางเข้าสู่ยุโรปตะวันออก ซึ่งปัจจุบันเป็นรัสเซียภาคใต้และยูเครน รวมทั้งที่ราบคาร์ปาเทียนในมอลโดวาและโดบรูยา ประวัติศาสตร์ของชนกลุ่มนี้หายไปหลังการรุกรานของชาวฮั่นเมื่อ พ.ศ. 1043 ผู้พูดภาษานี้เปลี่ยนไปพูดภาษากลุ่มเตอร์กิก (เช่น ภาษาอวาร์, ภาษาบุลการ์, ภาษาบัตซันเก) และภาษากลุ่มสลาฟ อย่างไรก็ตาม ในเทือกเขาคอเคซัสยังมีสำเนียงของภาษาไซเทียใช้พูดจนถึงปัจจุบันเรียกภาษาออสเซต

[แก้] จารึก

นักวิชาการพบจารึกภาษาไซเทียในที่รายคาร์ปาเทียนและเอเชียกลาง แต่การทำความเข้าใจยังเป็นไปได้ยากเพราะยังไม่เข้าใจอักษรที่ใช้เขียน จารึกจากซักเกวซ เขียนด้วยอักษรเฮียโรกลิฟฟิกของฮิตไตน์ ที่แสดงในตาราง กล่าวถึงกษัตริย์ปาร์ติตาวะ ซึ่งอาจเป็นกษัตริย์ของชาวไซเทียองค์เดียวกับที่เฮโรโดตัสเรียกว่า โปรโตไตเอส และ ปาร์ตาตูอาในเอกสารของชาวอัสซีเรีย

ลักษณะ	ภาษาไซเทีย
ปริวรรต	pa-tì-na-sa-nà tà-pá wa-s6-na-m5 XL was-was-ki XXX ár-s-tí-m5 ś3-kar-kar (HA) har-s6-ta5 LUGAL ; par-tì-ta5-wa5 ki-ś3-a4-á KUR-u-pa-ti QU-wa-a5 ; i5-pa-ś2-a-m2
ถอดความ	patinasana tapa. vasnam: 40 vasaka 30 arzatam šikar. UTA harsta XŠAYAL. ; Partitava xšaya DAHYUupati xva ipašyam
แปล	"Delivered dish. Value: 40 calves 30 silver šiqlu. And it was presented to the king. ; King Partitavas, the masters of the land property.

[แก้] ชื่อเฉพาะ

นอกจากนี้ยังพบชื่อเฉพาะภาษาไซเทียจากจารึกภาษากรีกในบริเวณอาณานิคมของกรีกทางทะเลดำตอนเหนือ ชื่อเฉพาะในภาษารัสเซียและภาษายูเครนบางคำมาจากภาษาไซเทียเช่นกัน เช่น ชื่อแม่น้ำดอน มาจากภาษาไซเทีย *dānu "น้ำ, แม่น้ำ", ภาษาออสเซติกใช้ don, ภาษาอเวสตะใช้ dānu-.แม่น้ำชื่อ ดานูบ ดนีเปอร์ และดนีสเตอร์ คาดว่ามาจากภาษาไซเทียเช่นเดียวกัน