ประมุขแห่งรัฐ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ประมุขแห่งรัฐ (Head of state) หมายถึง ศูนย์รวมจิตใจของประชาชนและเป็นผู้ปกครองรัฐ โดยเป็นผู้มีสิทธิในอำนาจอธิปไตยทั้ง 3 ประการสูงสุด ได้แก่ นิติบัญญัติ บริหาร และตุลาการ ทั้งนี้ประมุขของรัฐจะมีอำนาจอยู่ภายใต้กฎหมายสูงสุดที่เรียกว่า กฎหมายรัฐธรรมนูญ โดยตำแหน่งประมุขของรัฐส่วนใหญ่จะเป็น พระมหากษัตริย์ หรือ ประธานาธิบดี
เนื้อหา |
[แก้] รูปแบบ
แต่ละประเทศมีรูปแบบของประมุขแห่งรัฐที่แตกต่างกัน ขึ้นกับรัฐธรรมนูญของแต่ละประเทศได้ระบุไว้ แบ่งได้เป็น 4 ประเภทใหญ่ๆ ดังนี้
[แก้] ประมุขแห่งรัฐที่ไม่มีอำนาจในการปกครอง
ประมุขแห่งรัฐประเภทนี้จะไม่มีอำนาจในการปกครองต่อรัฐบาล เป็นเพียงสัญลักษณ์ทางการเมือง และศูนย์รวมจิตใจของประชาชน มีบทบาทในทางพิธีการเท่านั้น
ตัวอย่าง
- ประธานาธิบดีแห่งไอร์แลนด์
- พระมหากษัตริย์แห่งสวีเดน (นับตั้งแต่ ค.ศ. 1975)
- ประธานาธิบดีแห่งเยอรมนี
- จักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น (นับตั้งแต่ ค.ศ. 1947)
- พระมหากษัตริย์แห่งสเปน (นับตั้งแต่ ค.ศ. 1978)
[แก้] ระบอบรัฐสภา
ตามระบอบรัฐสภา ประมุขแห่งรัฐอาจมีบทบาทเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดของประเทศเฉพาะในนาม (ตัวอย่างเช่น รัฐบาลของสหราชอาณาจักร ถูกเรียกว่าเป็นรัฐบาลของสมเด็จพระราชินี ไม่ใช่รัฐสภา) ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ผู้ใช้อำนาจเหล่านั้นคือ นายกรัฐมนตรี ซึ่งรัฐบาลอยู่ใต้อำนาจของสภานิติบัญญัติ แทนที่จะเป็นประมุขแห่งรัฐ
ระบอบรัฐสภามีความแตกต่างในรายละเอียดตามแต่ละประเทศ ในบางประเทศ ประมุขแห่งรัฐสามารถให้คำแนะนำ (โดยไม่ขัดแย้งกับรัฐธรรมนูญ) ให้กับคณะรัฐบาลได้
[แก้] ระบอบประธานาธิบดี
ระบอบประธานาธิบดีคือระบอบที่ตั้งให้ประมุขแห่งรัฐมีอำนาจสูงสุดอย่างเต็มที่ คณะรัฐบาลอยู่ใต้อำนาจของประมุขแห่งรัฐ (เช่น อำนาจในการแต่งตั้งหรือถอดถอนคณะรัฐบาล) ในรัฐธรรมนูญของบางประเทศ อาจให้มีตำแหน่งนายกรัฐมนตรีควบคู่ไปกับประธานาธิบดีได้ แต่ส่วนมากนายกรัฐมนตรีในระบอบประธานาธิบดีจะไม่มีอำนาจเท่ากับในระบอบรัฐสภา
ประเทศที่ใช้ระบอบประธานาธิบดีได้แก่ สหรัฐอเมริกา บราซิล เม็กซิโก เป็นต้น
[แก้] ระบอบกึ่งประธานาธิบดี
ระบอบกึ่งประธานาธิบดีเป็นการผสมผสานระหว่างระบอบประธานาธิบดีกับระบอบรัฐสภาเข้าด้วยกัน รัฐบาลอยู่ใต้อำนาจของทั้งประธานาธิบดีและสภานิติบัญญัติ ตัวอย่างเช่น ฝรั่งเศส (ในยุคสาธารณรัฐที่ห้า) ประธานาธิบดีมีสิทธิ์แต่งตั้งนายกรัฐมนตรี แต่นายกรัฐมนตรีเองต้องได้รับเสียงข้างมากจากสภานิติบัญญัติด้วยเช่นกัน
[แก้] บทบาท
บทบาทของประมุขแห่งรัฐแตกต่างกันตามแต่ละประเทศ แต่สามารถแบ่งได้เป็นประเภทใหญ่ๆ ที่พบบ่อยดังนี้
- เป็นสัญลักษณ์ ศูนย์รวมจิตใจของประเทศ งานด้านพิธีกรรม เช่น ต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง
- บทบาทด้านการทูต เช่น การแต่งตั้งเอกอัครราชทูต และรับทราบการแต่งตั้งเอกอัครราชทูตของประเทศอื่น
- อำนาจการบริหารสูงสุด
- อำนาจในการแต่งตั้งรัฐบาล รัฐสภา
- อำนาจในการออกกฎหมาย เช่น ประมุขแห่งรัฐต้องลงนามก่อน กฎหมายจึงจะมีผลบังคับใช้
- เป็นผู้บัญชาการทหารสูงสุด
- อำนาจในการเรียกประชุม หรือยุบสภานิติบัญญัติ
- อื่นๆ เช่น อำนาจในการแต่งตั้งขุนนางตามบรรดาศักดิ์ เป็นต้น
[แก้] ดูเพิ่ม
- รายนามผู้นำประเทศทั่วโลก
- หัวหน้าคณะรัฐบาล
 |
ประมุขแห่งรัฐ เป็นบทความเกี่ยวกับ การเมือง การปกครอง หรือ กฎหมาย ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ ประมุขแห่งรัฐ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |
