ทศวรรษ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ทศวรรษ (อ่าน ทด-สะ-วัด) หมายถึง รอบ 10 ปี เป็นคำแปล จากภาษาอังกฤษ decade เป็นการอ้างถึงช่วง 10 ปีคริสต์ศักราชช่วงใดช่วงหนึ่ง เช่น ช่วง ค.ศ. 1990 - 1999 เรียกว่าทศวรรษ 1990
แต่ที่กล่าวมาข้างต้น เป็นการนับทศวรรษตามความเชื่อแต่โบราณ เพราะตามหลักคณิตศาสตร์แล้ว การนับศักราช จะนับเป็น "ปีที่" เช่น ค.ศ. 1 (1 A.D.) คือ ปีที่ 1 หลังคริสตกาล หรือ 1 ปีก่อนค.ศ. (1 B.C.) คือ ปีที่ 1 ก่อนคริสตกาล ดังนั้น การนับเป็นปีที่ จะไม่มีปีที่ 0 ดังนั้นจะไม่มี ค.ศ. 0 ดังนั้นถ้าหากเรายังนับแบบด้านบน(แบบความเชื่อ)ก็ไม่ผิด แต่ทศวรรษแรกซึ่งควรจะตรงกับ ค.ศ. 0 - 9 จะมีเพียง 9 ปี เพราะ ไม่มีค.ศ. 0 ดังนั้นเมื่อนับตามหลักคณิตศาสตร์ ทศวรรษจะนับดังตัวอย่างด้านล่างนี้
ทศวรรษ 10 คือ ค.ศ. 1-10
~
ทศวรรษ 1990 คือ ค.ศ. 1991-2000
- รากศัพท์
คำว่า ทศวรรษ ในภาษาไทยนั้น ไม่ปรากฏชัดว่าเริ่มนิยมใช้กันเมื่อใด สันนิษฐานว่าน่าจะเริ่มใช้เมื่อต้องการแปลความหมาย decade ในแนวคิดของตะวันตก อย่างไรก็ตาม คำว่า ทศวรรษ นี้เป็นคำสันสกฤตเต็มรูป หมายความว่า เป็นศัพท์ที่มีอยู่แล้วในภาษาสันสกฤต (ทศวรฺษ) (มิใช่คนไทยนำศัพท์สันสกฤตมาผูกขึ้นเอง) ที่มีการใช้มานานมาแล้ว
"ทศ" นั้น หมายถึง จำนวน 10 และ "วรรษ" หมายถึง ปี ดังนั้นความหมายตามตัวอักษรของ "ทศวรรษ" ในภาษาสันสกฤตแต่เดิมจึงหมายถึง จำนวน "10 ปี" แต่ "มักจะ" นำมาใช้ในความหมายว่า "รอบสิบปี"
- ความหมายจากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
ความหมายจากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานนั้น ระบุคำอ่าน "ทด - สะ -วัด" โดยให้นิยามว่า รอบ 10 ปี และระบุที่มา ว่ามาจากภาษาอังกฤษว่า decade
- การใช้
ทศวรรษ มักจะหมายถึง "ช่วง" 10 ปีคริสต์ศักราชหนึ่งๆ บางท่านอาจใช้ คริสต์ทศวรรษ แต่ไม่สู้จะพบเห็นมากนัก และเป็นที่เข้าใจกันทั่วไปว่า เมื่อเอ่ยถึงทศวรรษ ย่อมจะหมายถึง ทศวรรษของคริสต์ศักราช อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันเริ่มนิยมใช้คำว่า พุทธทศวรรษ บ้างแล้ว โดยเทียบเคียงกับแนวคิดข้างต้นนั่นเอง
- ข้อสังเกต
- ทศวรรษ จะลงท้ายด้วย 0 เสมอ เช่น ทศวรรษ 1960, ทศวรรษ 1970
- ทศวรรษ ในศตวรรษหนึ่งๆ อาจระบุย่อๆ ด้วยเลขสองหลักก็ได้ เช่น ทศวรรษ 1960 อาจเรียก ทศวรรษ 60
- ทศวรรษ ในคริสต์ศักราช จะไม่สามารถเทียบได้โดยตรงกับทศวรรษในพุทธศักราช เพราะศักราชต่างกันด้วยเศษ 43 ปี เช่น คริสต์ทศวรรษ 1920 (ค.ศ. 1920 - 1929) ตรงกับช่วง 10 ปี ระหว่าง พ.ศ. 2463 - 2562
