Damask
From Wikipedia
Damask (arapski (službeno): دمشق Dimašk, (neslužbeno) aš-Šam الشام) je glavni grad Sirije. Trenutno u gradu živi oko 2 milijuna stanovnika.
Sadržaj/Садржај |
[uredi - уреди] Kratka povijest Damaska
[uredi - уреди] Damask prije nove ere
Za Damask se tvrdi da je najstariji u kontinuitetu nastaljeni grad svijeta, mada se za istu titulu vatreno bori i Alepo (Haleb, حلب). U hijeroglifskim tablicama nađenim u Egiptu spominje se "Dimaška" kao jedan od osvojenih gradova u 15. stoljeću prije n.e. U iskopinama u dvorištu Umajad džamije su pronađeni predmeti iz trećeg milenija prije nove ere. Ime Dimaška se nalazi u arhivama Elbe, a pronađeno je i na tablicama u Mari (2500. pne.).
Za Damask su se vodile mnogobrojne bitke tokom rane povijesti, počevši od izraelskog kralj Davida, Asiraca (732. pne.), Nabukodonozora (oko 600. pne.), preko Perzijanaca (530. pne.) do Aleksandra Makedonskog (koji je osvojio grad 333. pne.). Grčki utjecaj je oslabio kada su Nabatejci pokorili grad 85. pne. Rimljani su uskoro proterali Nabatejce (64. pne.) i Sirija je postala rimska provincija (Syria). Damask je u rimsko doba bio veoma važan grad i postao je i vojna baza vojska koje su se borile protiv Perzijanaca. Hadrijan je proglasio metropolis u II stoljeću.
[uredi - уреди] Damask između religija
U Damasku je Saul od Tarzusa prešao u kršćanstvo i postao sveti apostol Pavle. Do kraja IV stoljeća nove ere većina stanovništva je primila kršćanstvo. Hram Jupiterа je postao katedrala posvećena svetom Ivanu Krstitelju, čija glava i danas leži u grobu unutar Umajad džamije. Sa dolaskom islama, Damask je postao važan centar kao cjedište Umajad kalifata, u periodu od 661. do 750. godine, Grad je naglo rastao i kršćanska katedrala pretvorena je u džamiju. Kada su Abasidi prevladali i preselili kalifat u Bagdad, Damask je opustio.
[uredi - уреди] Srednji vijek, turska i mongolska osvajanja
Grad su osvojili Turci Seldžuci (1076.), nakon čega su ga Križari bezuspješno pokušali preoteti 1148. god., prije nego je on 1154. god. konačno pao u ruke Nuredina (Nur ad Din, Nur ad-Din), generala turskog porekla. Mnogi spomenici u današnjem gradu potiču iz vremena njegovog nasljednika, Saladina (Salah ad Din, Salah ad-Din), kada je Damask bio prijestolnica ujedinjenog Egipta i Sirije.
Mongoli su se slijedeći uselili u grad, ali su ubrzo bili izbačeni od strane egipatskih Turaka Memluka 1260. god. Tokom memlučkog perioda, roba iz Damaska je poznata širom svijeta i privukla je mnogo trgovaca iz Europe. Ovo je vodilo ka drugoj najezdi Mongola pod Tamerlanom, kada je grad opustošen a svi umjetnici i znanstvenici deportirani u Samerkand. Memluci su se ubrzo vratili i nastavili izgradnju grada.
Sa početkom četverostoljetne otomanske vladavine gradom (1516. god.) bogatstvo Damaska se smanjuje i grad postaje tek mala provincijska prijestolnica unutar velikog carstva. Jedina kratka pauza u otomanskoj vladavini bila je u periodu 1831-1840.god., kada je grad ponovo postao glavni grad egipatske Sirije, pod vladavinom Muhameda Ali Paše. Zapadne sile su interevenirale u strahu od kolapsa Otomanskog carstva, i natjerale generala Ibrahim Pašu da se povuče iz Sirije.
[uredi - уреди] Novi vijek
Do 1878. brojnost stanovništva se popela na 150.000, a u gradu je postojao dobro izgrađen prijevozni sustav. 1908. godine grad je imao mrežu tramvajskog prijevoza i željeznicom je bio povezan sa Bejrutom i Medinom. Turske i njemačke snage su koristile Damask kao bazu tokom Prvog svjetskog rata. Kada su ih pobijedili Arapska Liga i Saveznici, postavljena je prva, kratkotrajna vlada 1919. godine. Francuzi su dobili mandat od Lige Naroda i okupirali grad i zemlju u periodu 1920-1945. Susreo ih je val nezadovoljstva i otpora, tako da su 1925. čak uveli bombardiranje kao metodu ubijanja otpora. Potpuna nezavisnost je stečena 1946 godine. kada su se francuske i britanske trupe povučene i Damask je postao glavni grad nezavisne države Sirije.
