Zawór (część silnika spalinowego)

Z Wikipedii

Zawór - element grzybkowy silnika spalinowego tłokowego umieszczony w głowicy (w silników górnozaworowych) bądź w bloku silnika (w silnikach dolnozaworowych), sterujący przepływem powietrza (w silnikach wysokoprężnych), mieszanki paliwowo-powietrznej (w silnikach o zapłonie iskrowym) i spalin.

Zawory dzielą się ogólnie na ssące (dolotowe) i wydechowe (wylotowe). Maksymalna temperatura zaworów ssących występujących w czasie dłuższej pracy silnika z pełną mocą wynosi od 450 do 550 stopni a w wydechowym nawet 750 stopni. Temperatura zaworów dolotowych jest mniejsza gdyż są omywane świeżym ładunkiem, natomiast wydechowe spalinami.

Zawór ssący ma za zadanie otwarcie się w odpowiednim momencie cyklu ssania silnika w celu zassania mieszanki paliwowo-powietrznej lub powietrza do cylindra silnika. Po napełnieniu cylindra mieszanką następuje zamknięcie zaworu, aby mieszanka mogła być sprężona.

Zawór wydechowy otwiera się uwalniając drogę dla rozprężonych w suwie pracy gazów. Po wyrzuceniu spalin z cylindra zawór wydechowy zostaje zamknięty.

Zawory ssące danego silnika mają zawsze większe średnice (przekroje) niż zawory wydechowe - wynika to z dążenia do zwiększenia masy ładunku podczas cyklu pracy silnika (większa moc). Z tego też powodu, jeśli liczba zaworów na cylinder jest nieparzysta, to zaworów ssących jest więcej.

Zawory wykonane są ze stali żarowytrzymałej zwanej stalą zaworową. Mają kształt pręta średnicy kilku mm, długości kilkunastu cm, zakończonego z jednej strony wyprofilowanym dyskiem. Profilowanie zapewnia dobry docisk zaworu do gniazda zaworowego i szczelność cylindra. Docisk grzybka zaworu do gniazda (i tym samym szczelność cylindra) zapewnia sprężyna. Pręt porusza się w prowadnicach. Ma założony uszczelniacz ograniczający przepływ oleju smarującego z głowicy do cylindra - zużycie tego uszczelniacza jest często powodem nadmiernego zużycia oleju przez silnik. Drugi koniec zaworu połączony jest z dźwignią popychacza (system rozrządu OHV-starsze auta) lub popychaczem (mechanicznym bądź hydraulicznym od wałka rozrządu w głowicy (system znany jako OHC). Przy pomocy krzywki znajdującej się na obrotowym wałku rozrządu oddziałującej na popychacz lub dźwignię następuje otwarcie zaworów.

W niektórych silnikach ruch zaworów jest dokonywany za pomocą wałka królewskiego.

Uszkodzenie (wygięcie) i tym samym utrata szczelności zaworu może wystąpić przy zerwaniu paska rozrządu (po zderzeniu tłoka z otwartym zaworem). W czasie normalnej wieloletniej eksploatacji silnika ma miejsce także nadtapianie i zużycie korozyjne samych zaworów i gniazd zaworowych, (zużycie przylgni zaworowej) co prowadzi także do pewnej utraty szczelności i spadku kompresji. Naprawa polega na frezowaniu, szlifowaniu i docieraniu zaworów i gniazd.