Witraż
Z Wikipedii
Witraż - ozdobne wypełnienie okna lub rozety wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki, stosowane głównie w kościołach. Ramki stanowią kontur rysunku, kreskowanie na szkle lub malowanie na nim przeźroczystymi farbami podkreśla charakterystyczne elementy (głowę, oczy, ręce, fałdowanie szat, cieniowanie figur itp.). Technika witrażu znana była od wczesnego średniowiecza, a rozwinęła się w sztuce gotyckiej. Renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Do powstania techniki witrażu najprawdopodobniej przyczyniły się bizantyjskie mozaiki. W Europie pierwsze witraże pojawiły się w średniowieczu, w X wieku w Reims (Francja), a także w Niemczech, skąd pochodzi najstarszy udokumentowany fragment witrażu - tzw. okrąg z Wissenburga datowany na IX w. Rozkwit witrażownictwa nastąpił w okresie gotyku.
Do Polski technika ta trafiła dopiero w XIV w. Najważniejszym ośrodkiem na początku był Kraków. Za najbardziej znanych polskich twórców witraży uznawani są Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański. Pierwszy z nich dzięki wygraniu konkursu na projekt witraży do szwajcarskiej katedry we Fryburgu i ich realizację w latach 1896-1936, czym w pokonanym polu zostawił całą ówczesną europejską czołówkę znanych twórców. Wielu znawców uważa Wyspiańskiego za najwybitniejszego polskiego witrażystę, a jego dzieło Bóg Ojciec/Stań się z krakowskiego kościoła Franciszkanów za jeden z najpiękniejszych witraży świata.
Pojedynczym artystą, który położył największe zasługi dla rozwoju współczesnego witrażownictwa, był żyjący w USA na przełomie XIX i XX w. Louis Comfort Tiffany. Jego dokonania (zobacz sekcję Technika) poszerzyły możliwości artystyczne twórców witrażu. Dzięki temu technikę tą, która do tej pory przeznaczona była głównie dla budynków sakralnych, coraz częściej stosowano w zwykłych pomieszczeniach mieszkalnych. Tiffany był także pomysłodawcą zastosowania witrażu w kloszach lamp. Okres jego działania to apogeum stylu Art Nouveau, zwanego też secesją, który był drugim po gotyku okresem bujnego rozkwitu witrażownictwa.
[edytuj] Technika
W pierwszym okresie rozwoju witrażownictwa - od X do XVI w., posługiwano się szkłem barwionym przez wypalanie masy szklanej razem z tlenkami metali.
W okresie drugim, od XVI w. do czasów współczesnych, stosuje się malowanie szkła a następnie wypalanie, które utrwala kolory i farby.
Na przełomie XIX i XX w. L.C. Tiffany zastosował nowy rodzaj szkieł tzw. opalizowanych. Wprowadził on także nową, trwalszą i bardziej finezyjną, technikę łączenia wszelakich szkieł witrażowych - przy pomocy owijania elementów folią miedzianą i lutowania cyną.
[edytuj] Ciekawostki
Największy w Europie i drugi co do wielkości na świecie witraż znajduje się w Jaworznie
[edytuj] Zobacz też
