Władysław Gębik
Z Wikipedii
Władysław Gębik, ur. 14 czerwca 1900 r. w Szczyrzycu, zm. 23 marca 1986 r. w Krakowie, doktor nauk filozoficznych, pedagog, pisarz, literat, pisał pod pseudonimem Andrzej Borowik, działacz społeczno-kulturalny spod znaku Rodła, etnograf.
Urodził się 14 czerwca 1900 r. w Szczyrzycu koło Limanowej (ojciec Jan – pisarz gminny, matka Anna z domu Trzódka). Ukończył gimnazjum w Myślenicach, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
W latach 1923-1932 był nauczycielem w Miejskim Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym w Katowicach. W Poznaniu w 1932 r. obronił pracę doktorską zakresu biologii i uzyskał tytuł doktora nauk filozoficznych. W 1933 r. został nauczycielem Polskiego Gimnazjum w Bytomiu, potem w Kwidzynie. W 1934 przystąpił do tworzenia polskiego szkolnictwa średniego w Prusach Wschodnich. Zasłużył się w opracowaniu programu nauczania w szkołach polskich w Niemczech. Był założycielem i pierwszym dyrektorem Polskiego Gimnazjum w Kwidzynie (otwarte w 1937 r., 25 sierpnia 1939 r. uczniów i nauczycieli władze hitlerowskie internowały, nauczycieli przewieziono do obozów koncentracyjnych). Władysław Gębik trafił do obozu koncentracyjnego w Hohenbruch, potem Stutthof, Sachsenhausen i w końcu do Mauthausen-Gusen. W obozach koncentracyjnych przebywał od czerwca 1940 do 5 maja 1945 r. Nawet w tak trudnych warunkach wykazywał się postawą humanisty, opiekował się starszymi więźniami. Był prezesem Polskiej Rady Obozowej oraz Międzynarodowego Komitetu Więźniów.
W 1945 wrócił na teren Polski i podjął pracę w gimnazjum w Szczyrzycu. Niebawem przyjechał do Olsztyna i objął stanowisko naczelnika Wydziału Średnich Kuratorium Mazurskiego, Okręgu Szkolnego w Olsztynie.
W Olsztynie dr Gębik założył: Oddział Towarzystwa Teatrów i Muzyki Ludowej. W latach 1948-1950 był kierownikiem Inspektoratu Kulturalno-Oświatowego Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w Olsztynie. Był prezesem Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. W latach 1950-1957 był kierownikiem olsztyńskiej delegatury Państwowego Instytutu Sztuki i zajmował się zbieraniem rodzimego folkloru.
Był współzałożycielem „Słowa na Warmii i Mazurach” – regionalnego dodatku do „Słowa Powszechnego” i przez wiele lat był kierownikiem literackim tego pisma. Był współzałożycielem „Posłańca Warmińskiego”
Brał udział w tworzeniu Klubu Literackiego (1953), przekształconego później w Klub Literatury Regionalnej przy Zarządzie Głównym Związku Literatów Polskich.Brał udział w tworzeniu Oddziału Związku Literatów Polskich w Olsztynie (1955), prezesem był w latach 1961-1971.
Uczestniczył w działaniach Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego oraz Związku Szczyrzyczan.
Był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach. Zachęcał pisarzy i historyków do podejmowania tematów regionalnych, wielu udzielił pomocy. Wydawał książki starszym pisarzom i pomagał im w pozyskiwaniu środków do życia (np. Michał Lengowski i Jan Dopatka).
Działalność literacka Pierwsze utwory pisał na potrzeby zespołów teatralnych. Książki:
- „Wiara ojców” (przed 1939)
- "Kształt wzajemnej miłości" (przed 1939)
- "Burzom dziejów nie dali się zgnieść" (1967)
- "Z diabłami na ty" (1972)
- "Czarodziejski grosz" (baśń sceniczna wystawiona przez krakowski Teatr Rozmaitości w 1969 r.)
- "O Michale Lengowskim, pieśniarzu warmińskim, w setną rocznicę urodzin" (1972)
- "Pod warmińskim niebem" (1974)
Zmarł 23 marca 1986 r. w Krakowie i został pochowany na cmentarzu w Szczyrzycu
Bibliografia:
- Jan Chłosta „Ludzie godni pamięci warmińsko-mazurscy patroni olsztyńskich ulic” Książnica Polska, Olsztyn 1997.
- Jan Chłosta, Słownik Warmii (historyczno-geograficzny). Wyd. Littera, Olsztyn 2002.
- http://www.wbp.olsztyn.pl/bwm/1-2_00-ie/gebik.htm
