Uniwersytet Latający
Z Wikipedii
Uniwersytet Latający to pojęcie przypisywane dwu różnym, nieformalnym instytucjom kształcenia wyższego, jakie funkcjonowały w Polsce w XIX i XX w. Nazwa wywodzi się od braku stałej siedziby i permanentnych zmian miejsca wykładów.
Spis treści |
[edytuj] Zabory
[edytuj] Uniwersytet Latający
Organizowane od 1882 w domach prywatnych w Warszawie konspiracyjne kursy samokształceniowe dla kobiet, dla których edukacja na poziomie uniwersyteckim była zamknięta, w roku 1885 przekształciły się w nieformalną, tajną szkołę wyższą tzw. Uniwersytet Latający. W roku szkolnym 1882/83 kilka grup niedawnych pensjonarek słuchała wykładów Józefa Siemaszki, Stanisława Norblina, Piotra Chmielowskiego i Władysława Smoleńskiego. W 1885 jedna ze słuchaczek kursów - Jadwiga Szczawińska- ujęła różne grupy w jednolitą strukturę, nadając jej ujednolicony program nauczania. Od tej chwili składki (2-4 ruble miesięcznie) słuchaczek kursów były przeznaczane na honoraria dla wykładowców różnych grup i działalność tajnej Czytelni Naukowej. Studia na tajnym uniwersystecie trwały od pięciu do sześciu lat i obejmowały cztery kierunki: nauki społeczne, nauki filologiczno-historyczne, pedagogikę i nauki matematyczno-przyrodnicze. W tygodniu słuchaczki uczestniczyły w 8-11 godzinach wykładów. Wśród wykładowców znajdowali się wybitni naukowcy, którzy gwarantowali wysoki poziom nauczania. Historię wykładali: Władysław Smoleński i Tadeusz Korzon; literaturę - Bronisław Chlebowski, Ignacy Chrzanowski i Piotr Chmielowski; filozofię - Adam Mahrburg; socjologię - Ludwik Krzywicki; biologię - Józef Nussbaum-Hilarowicz. Oblicza się, iż w ciągu dwudziestu lat istnienia uniwersytet ukończyło pięć tysięcy kobiet. Najsłynniejszą absolwentką Uniwersytetu Latającego była przyszła noblistka Maria Skłodowska-Curie.
W roku 1905 Uniwersytet przekształcił się w jawnie działające Towarzystwo Kursów Naukowych.
[edytuj] Towarzystwo Kursów Naukowych
Kontynuująca od 1905 działalność Uniwersytetu Latającego szkoła wyższa o nazwie Towarzystwo Kursów Naukowych działała w Warszawie prowadząc wykłady na wydziałach: matematyczno-przyrodniczym, humanistycznym, technologicznym i rolniczym. W roku 1920 zostało przekształcone w Wolną Wszechnicę Polską.
[edytuj] Okres międzywojenny
- Zobacz: Wolna Wszechnica Polska
[edytuj] II wojna światowa
- Zobacz: tajne komplety
[edytuj] Okres powojenny
[edytuj] Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej
Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej założone w 1957 roku w Warszawie.
Podstawowe zadania statutowe to rozwój i upowszechnianie nauki ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia i wychowania, polityki społecznej, kultury narodowej oraz ochrony środowiska.
[edytuj] Uniwersytet Latający (2)
W latach 1977-1979 w domach prywatnych działacze opozycji organizowali pod historyczną nazwą Uniwersytet Latający wykłady z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Ze względu na tematykę działalność była zwalczana przez ówczesne władze; wykładowcy i uczestnicy byli zatrzymywani, spotkania rozpędzane przez bojówki SZSP i ZSMP.
[edytuj] Towarzystwo Kursów Naukowych (2)
Powołane w roku 1978 przez grupę opozycjonistów politycznych Towarzystwo Kursów Naukowych miało na celu krzewienie nieocenzurowanej wiedzy. Deklaracja założycielska samokształceniowego Towarzystwa Kursów Naukowych, stwierdzała między innymi: "niedostatki wykształcenia oficjalnego oraz praktyczne i ideologiczne ograniczanie wolności nauki znane były i krytykowane od wieków". "Świadomi tej tradycji oraz współczesnych potrzeb, występujemy z naszą inicjatywą, mającą na celu pomoc wszystkim, którzy przez samokształcenie chcą wzbogacić swoją wiedzę".
Wykłady odbywały w prywatnych mieszkaniach i kościołach. Program dotyczyłe w szczególności sfer fałszowanych lub pomijanych w szkołachz z zakresu:historii, socjologii, ekonomii, literaturoznawstwa. W komisji programowej zasiadali m.in.: Stefan Amsterdamski, Andrzej Celiński, Bohdan Cywiński, Aldona Jawłowska, Jan Kielanowski, Andrzej Kijowski, Tadeusz Mazowiecki, Wojciech Ostrowski.
Od roku 1978 sprawowało również opiekę nad Uniwersytetem Latającym. Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku TKN zakończyło działalność.
