Teoria ograniczeń
Z Wikipedii
Teoria ograniczeń (ang. Theory of Contraints, TOC) to metoda zarządzania nastawiona na osiąganie długotrwałych zysków poprzez odpowiednie zarządzanie istniejącymi w firmie ograniczeniami, tj. „wąskimi gardłami”, które występują w systemach zarządzania, procesach wytwarzania i/lub procesach dystrybucji.
TOC wymaga zastosowania w praktyce trzyelementowego systemu programowania produkcji, nazywanego drum-buffer-rope, z uwzględnieniem wytwarzania produktów według partii transportowej i partii obróbkowej. Charakterystyka tych elementów jest następująca:
1. Drum – nadaje procesowi odpowiedni rytm produkcji, według przyjętego planu operatywnego, uwzględniającego „wąskie gardła”.
2. Buffer – to zapasy materiałowe umieszczone w procesie przed „wąskimi gardłami”; można wyróżnić trzy rodzaje zapasów związanych z „wąskim gardłem”: związane z wydajnością, związane z wymaganą liczbą dostarczanych elementów, niezwiązane z wydajnością „wąskiego gardła – zlokalizowane po operacjach na stanowisku określonym „wąskim gardłem”.
3. Rope – to zasada dostarczania materiałów lub elementów na stanowisku pracy według „wąskiego gardła”.
Ciągłe doskonalenie procesów wytwarzania przy pomocy metody TOC wymaga we wdrożeniu wykorzystania następujących zasad:
- zidentyfikowania ograniczeń występujących w procesie,
- przyjęcia zasad realizacji procesu z uwzględnieniem występujących ograniczeń,
- redukcji lub likwidacji występujących ograniczeń,
- zaostrzenia parametrów na stanowiskach, na których występują „wąskie gardła”.
Podstawowym celem każdej firmy jest spełnienie oczekiwań klientów, a następnie generowanie zysków, przy czym obie te sfery są od siebie zależne. Wyjście z procesu jest definiowane jako przychody ze sprzedaży pomniejszone o zmieniające się koszty materiałów i energii. W każdym przedsiębiorstwie można znaleźć ograniczenia lub restrykcje, które limitują osiągane przez nie dochody. Można zatem wyróżnić następujące rodzaje zasobów: zasoby nielimitowane, zasoby limitowane i deficytowe „wąskie gardła”.
Prawie każde przedsiębiorstwo posiada kilka zasobów limitowanych, które są łatwe do zdefiniowania i kontrolowania. Relacje pomiędzy wytwarzanymi wyrobami i niezbędnymi zasobami są skorelowane i mają charakter zdarzeń losowych. System wytwarzania można nazwać ustabilizowanym dynamicznie, jeżeli ilość produkowanego asortymentu zmienia się w zależności od zmiany „wąskich gardeł” oraz posiadanych zasobów.
[edytuj] Bibliografia
- Bednarek M., Ciągłe doskonalenie systemów zarządzania podstawowym narzędziem wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2002.
- Grudzewski W.M., Hejduk I.K., Metody projektowania systemów zarządzania, Wydawnictwo DIFIN, Warszawa 2004, s. 157-158.
