Strajk dzieci wrzesińskich
Z Wikipedii
Strajk dzieci wrzesińskich – strajk uczniów we Wrześni, w latach 1901–1902. Skierowany był przeciw germanizacji szkoły, głównie przeciw modlitwie i nauce religii w języku niemieckim. Obejmował również protest rodziców przeciw biciu dzieci przez pruskie władze szkolne.
Strajk rozpoczął się 20 maja 1901 r., kiedy niemiecki nauczyciel wymierzył karę cielesną dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii. Zastrajkowało wówczas 118 uczniów i uczennic. Ich rodziców władze niemieckie ukarały więzieniem i grzywnami.
Przywódcą duchowym strajku był ks. Jan Laskowski .
Przedłużeniem obowiązku szkolnego ukarane zostały następujące dzieci:
Klasa I (ostatnia): Biały Roman, Drzewiecki Wacław, Gadziński Franciszek, Klimas Bronisław, Latanowicz Józef, Podsędek Władysław, Bednarowicz Józefa, Bulczyńska Jadwiga, Chełmikowska Stefania, Chromińska Franciszka, Dynkowska Leonarda, Janiszewska Stefania, Jażdżewska Anna, Nowaczyk Józefa, Nowakowska Walentyna, Porosa Jadwiga, Śmidowicz Bronisława, Suszczyńska Jadwiga, Tomaszewska Tekla, Wagner Seweryna, Wojciechowska Anastazja, Woźniak Józefa, Zaremba Melania.
Klasa IIa: Jankowiak Stanisław, Ziółkowski Stanisław, Gawlak Pelagia, Jankowiak Pelagia, Kwiatkowska Czesława, Niesuchorska Maria, Sikorska Balbina, Ziętek Waleria, Kuchta Jadwiga.
Klasa IIb: Szumiłowski Aleksander, Tabaka Wawrzyniec, Topolewski Antoni, Tyksiński Władysław, Walczak Maksymilian, Kaliszewska Wiktoria, Suszczyńska Maria.
[edytuj] Proces gnieźnieński
W procesie tym państwo pruskie pozwało strajkujące dzieci oraz występujących w ich obronie rodziców do sądu w wyniku którego zasądzono kary więzienia. Łączna kara dla pozwanych wyniosła 17 lat i 10 miesięcy więzienia, jeden rok domu poprawczego oraz sześć tygodni aresztu. Skazano łącznie 25 osób, a 4 uwolniono od zarzutu. Minimalny czas kary wyniósł 2 miesiące aresztu, maksymalny 2,5 roku więzienia. Zastosowano go wobec Nepomucyny Piaseckiej. Po apelacji od zarzutów uwolniono tylko jedną osobę. Za winnego został uznany nawet fotograf z Wrześni, Szymon Furmanek, którego skazano na 200 marek grzywny z zamianą na 40 dni więzienia. Postawiono mu zarzut "wykonania i rozpowszechniania trzech fotografii osób związanych ze sprawą wrzesińską". Zdjęcia te były rozchwytywane przez Polaków daleko poza Księstwem Poznańskim były także reprodukowane przez prasę polską i zagraniczną. Pruski prokurator dopatrzył się w nich "gloryfikacji przestępców" i "zachęcania" do ich naśladowania. Sąd ukarał także Marcelego Piaseckiego za rozpowszechnianie tych fotografii, a Kazimierza Kaczmareka za same ich przechowywanie. Zrobiono przy tym z ofiar przestępców, a cesarz Wilhelm II w swej sławnej mowie malborskiej stwierdził, że: "...znów doszło do tego, że polska buta chce ubliżyć niemczyźnie..."
[edytuj] Echa strajku wrzesińskiego
Brutalne prześladowania dzieci polskich we Wrześni przez pruski rząd spowodowały jednak odwrotny skutek. Polski opór przeciwko germanizacji wzmocnił się jeszcze bardziej, a Polonia we wszystkich zaborach zjednoczyła się. Przeciw brutalnej germanizacji polskich dzieci protestowali Maria Konopnicka oraz Henryk Sienkiewicz. Konopnicka napisała emocjonalny wiersz "O Wrześni", a Sienkiewicz w krakowskim czasopiśmie "Czas" opublikował dwa listy: w listopadzie 1901 roku - "O gwałtach pruskich" oraz "List otwarty do J.C.M. Wilhelma II, króla pruskiego" w listopadzie 1906 r. W listach tych piętnował postępowanie władz pruskich wobec polskich dzieci, a także antypolską politykę pruską. List z 1906 roku wydrukowały wszystkie polskie gazety w zaborach austriackim i rosyjskim oraz wiele czasopism zagranicznych ponieważ w roku 1905 Sienkiewicz otrzymał nagrodę Nobla za całokształt pracy artystycznej stając się bardzo znaną osobą na świecie. Szeroko rozszerzyła się także akcja strajkowa. Surowe wyroki więzienia, które miały złamać opór Polaków spowodowały odwrotny skutek. Za przykładem dzieci wrzesińskich poszli uczniowie w innych szkołach zaboru pruskiego. W 1906 r. opór dzieci, podtrzymywany przez rodziców, przybrał postać powszechnego strajku. W fazie największego nasilenia strajkowało ok. 75 tys. dzieci w ok. 800 szkołach (na łączną liczbę 1100 szkół).
