Stateczność
Z Wikipedii
G - środek ciężkości, F - środek wyporu, F1 - środek wyporu w czasie przechyłu, M - pozorny środek obrotu, D - siła wyporu, P - siła ciężaru jednostki pływającej, φ - kąt przechyłu, W - poziom wody przed przechyłem, W1 - poziom wody w czasie przechyłu
Stateczność - pojęcie z teorii okrętu dotyczące zdolności jednostki pływającej do przeciwstawiania się siłom zewnętrznym mogącym spowodować jego przewrócenie. Wyróżnia się stateczność wzdłużną i poprzeczną.
Uproszczoną definicją stateczności jest stwierdzenie - zdolność powracania do stanu równowagi założonego podczas projektowania oraz określonego podczas normalnej eksploatacji jednostki pływającej, zaburzonego przez siły zewnętrzne (falowanie morza, wiatr itp.).
Przy rozpatrywaniu stateczności poprzecznej podstawowymi pojęciami są: wysokość metacentryczna (dot. tzw. stateczności początkowej) i stateczność przy dużych kątach przechyłu.
Ze względu na rodzaj działających sił zewnętrznych stateczność można podzielić na statyczną i dynamiczną.
W przypadku jachtów balastowych, gdzie środek ciężkości leży poniżej środka wyporu, można dodatkowo mówić o stateczności ciężaru.
Gdy środek ciężkości statku leży powyżej środka wyporu mówi się także o stateczności kształtu, a równowaga jednostki w takim przypadku zależna jest od szerokości kadłuba (wodnicy pływania).
W celu zapewnienia właściwej stateczności jednostki i uniknięcia ryzyka jej utraty Międzynarodowa Organizacja Morska wprowadziła specjalne kryteria dla statków towarowych i pasażerskich, będące warunkami dopuszczenia do żeglugi. Specyficzne kryteria dotyczą statku przewożącego ziarno.
[edytuj] Dodatkowe wymogi statecznościowe przy przewozie ziarna luzem
Ziarno jest specyficznym towarem ulegającym podczas transportu morskiego niebezpiecznym zjawiskom:
- Przemieszczanie się, powodujące nierównomierne rozmieszczenie masy ziarna spowodowane siłą bezwładności generowaną przez statek podczas kołysań na fali
- Osiadanie, czyli zmniejszenie objętości zajmowanej przez ziarno, wynikające z faktu, iż podczas podróży morskiej ziarno sukcesywnie wypełnia wolne przestrzenie powstałe w całej objętości w trakcie załadunku
Oba zjawiska są groźne, gdyż mogą spowodować stały statyczny przechył lub utratę stateczności jednostki, dlatego każdy statek przewożący ziarno luzem musi spełniać wymogi stateczności wynikające z kodeksu International Grain Code:
- GMp (wysokość metacentryczna poprawiona o wpływ swobodnych powierzchni cieczy) ≥ 0.30 m
- Ф (statyczny kąt przechyłu od przesypania się ziarna) ≤ 12ْ
- Pole figury utworzonej przez krzywą ramion prostujących ,kąt Ф min , oraz krzywą ramienia przechylającego od przesypania się ziarna lz, powinno być nie mniejsze niż 0,075 mrad (patrz rysunek)
Oznaczenia :
- kąt Ф min - najmniejszy spośród trzech: kąta zalewania, kąta 40, kąta największej różnicy pomiędzy krzywą ramienia przechylającego od przesypania się ziarna lz a krzywą ramion prostujących
- Mv - moment statyczny objętościowy wytworzony przez przesypujące się ziarno (tabele podają oddzielne momenty dla każdej z ładowni, które to momenty sumujemy) [m4]
- kp - współczynnik sztauerski ziarna [m3 / T]
- D - wyporność statku [T]
- lz - ramię przechylające statek wskutek przesypania się ziarna [m]
Zobacz też: próba przechyłów
