Schron turystyczny
Z Wikipedii
Schron turystyczny - niewielki obiekt wybudowany dla potrzeb turystów, najczęściej w górach.
Pierwsze schrony pojawiły się już w XVIII wieku, wiele w I połowie wieku XIX (jednym z pierwszych w Beskidach był schron na Babiej Górze, powstały dla arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier, w 1806). Schrony miały najczęściej formę drewnianej chatki z miejscem na ognisko, czasem również z miejscami do spania i prymitywną kuchnią. Podstawową funkcją była możliwość schronienia w razie nagłego pogorszenia pogody - nie były przeznaczone do długotrwałego pobytu, w przeciwieństwie do schronisk turystycznych.
W późniejszych okresach budowano również solidniejsze schrony z kamienia lub innego trwałego materiału. W początkach wieku XX często korzystali z nich narciarze. Ponieważ zazwyczaj pozbawione były stałego opiekuna wielokrotnie zostały zniszczone lub obrabowane. Po II wojnie światowej schrony stopniowo zostały wypierane przez schroniska (często schroniska budowano w miejscu dawnego schronu, jak na Hali Łabowskiej). Prymitywne warunki w schronach sprawiły, że turyści odwiedzali je coraz mniej chętnie - obecnie rzadko występują w polskich górach. Czasem pełnią funkcję bufetów.
Schrony można spotkać w zagranicznych pasmach górskich - wybudowano je z solidniejszych materiałów i ich standard jest stosunkowo wysoki. W niektórych miejscach przyjmują postać żelaznych kontenerów z miejscami do spania.
[edytuj] Dawne i obecne schrony na obecnym terytorium Polski
- Babia Góra - początek XIX wieku, następnie połowa XIX wieku, tzw. "Losertówka",
- Borówkowa - schron "Belvedere", 1935-1941,
- Jaworzyna Krynicka - 1951-1960, powstał w fundamentach dawnego budynku gospodarczego spalonego schroniska, obecnie muzeum PTTK,
- Hala Łabowska - 1953-1973, obecnie schronisko,
- Przehyba - 1953-1958, obecnie schronisko,
- Przełęcz Płoszczyna - lata 70. XX wieku, później budynek służbowy Straży Granicznej,
- Romanka - przełom XIX/XX wieku, schron zniszczony pod koniec I wojny światowej,
- Runek - 1925, spłonął w 1934, schron "Zochna",
- Solnisko - Studencki Schron Turystyczny "Pod Solniskiem" - Przysiółek Adamy w Lachowicach,
- Skrzyczne - 1924 - II wojna światowa, schron dla narciarzy,
- Zielony Staw Gąsienicowy - 1896 - ?
